273
ТТ-ІІІ, сирек ТТ-ІІ. ҮРДС-те терең морфопатологиялық бұзылыстар терминалдық
респираторлық құрылымдар бірлігін жойып, сурфактантты істен шығарады – сыртқы
тыныстың рестриктивтік бұзылысынан гипоксемия туындайды.
Іріндік асқынулар. Бұлардың бөлінуі:
І. Өкпеішілік:
1) іріңдіктер (дренажданатын, дренажданбайтын, “гигантты”-ілініп тұратын);
2) буллалар.
ІІ. Өкпе сыртындағы:
1) үдемелі медиастинальдық эмфизема;
2) өкпе-плевралық асқынулар (пиоторакс, пневмоторакс – кернеусіз, кернеулі).
Пневмонияның іріндік асқынулары 3 жасқа дейінгі балаларда жиірек кездеседі.
Деструкциялық асқынулар қаупіне лобарлық (бөліктік) инфильтрат, әсіресе солжақтық
(ателектаз белгісінсіз), лейкоцитоз (20х10
9
/л-ден жоғары); ЭТЖ жоғарлауы,
лейкоцитарлық формуланың солға жылжуы жатады.
Клиникалық ерекшеліктеріне
токсикоздын айқын сипаттары, лабораториялық көрсеткіштер ерекшелігіне А және G
иммундық глобулиндер деңгейінің айқын төмендеуі, Т-лимфоидтық жүйе тежелісінін
белгісі жатады. Әдетте, өкпенің іріндік асқынуларында пневмония қоздырғышы
стафилококк (сирек пневмококк) болады, бірақ қазіргі кезде жасыл ірін таяқшасы,
клебсиелла, стрептококктердін себепкерлік мәні жиілеуде.
Буллалар – ауалық қуыстар, пневмоцеле. Қуыстар саны, әдетте, 1–5, диаметрі 0,5-5
см, бірақ аз уақытта-ақ бұлардың саны мен көлемі өзгеруі ықтимал. Көбінесе бұл
қуыстардың клиникалық белгілері көрінбейді, ол тек рентгенде ғана анықталады. Әдетте,
булла қуыстары өкпе қабынуы басылғаннан кейінгі уақыттың екінші айында жоғалады,
бірақ кейде рентгенограммада 3-4 айдан кейін де көрініп тұруы мүмкін. Кейбір баларарда
бронхтың бойымен ауа өтуі бұзылған да (мысалы ЖРВИ, бронхит) дем шығару
қиындайтындықтан қуыс көлемі кенет өседі. Бұл кезде
соған сәйкес клиникалық
көріністер де байқалады. Буллаға инфекция қонса, не өкпенің инфильтрация ошағы
іріндеген жағдайда ірі бір немесе бірнеше ұсақ іріңдіктер пайда болады.
Өкпе іріңдіктері (абсцестері): оның 2 фазасын ажыратады:
1) ірің инфильтрациясы мен абсцесстің орын алуы;
2) өкпе абсцесстерінің бронх немесе плевра қуысына таралуы.
Абсцессте баланын бұған дейін де ауыр халі нашарлай түседі: енжарлық, селқостық,
анорексия артады, тер ағу, баланың түрі қуарып сұрланып, бет-әлпеті үшкірленеді; ентігу
күшейе түседі, пульс жиілеп, оның толымы нашарлайды; жүрек үндері көмескіленеді. За-
қымдалған жағында перкуторлық дыбыс қысқарып, әр түрлі ылғалды сырылдар естіледі.
Ал, абсцесс бронхта жарылса, амфоралық тыныс, ылғалды сырылдар ерекшеленіп,
естіледі, өкпенің абсцессінен болған қуыс тұсы перкуссияда тимпаникалық дыбыс береді.
Бала жөтелгенде, көп және жаман иісті, ірінді қақырық шығады.
Қақырық біраз тұрған
соң, тұнып, екіге бөлінеді: астынғы жағы – біртүсті, қоюлау, жоғарғы қабаты – шырышты-
көбікті. Сәбилер қақырмайтындықтан (олар қақырықты көбіне ішке жұтады), оны құсық
арасынан көруге болады; абсцесс стафилакокктен болса, ішек жұмысы бұзылады. Абсцесс
жарылып, тазарғаннан кейін, ауру халі біршама оңалады, қызу түсіп, токсикоз азаяды.
Абсцесс екі өкпеде де болса, ауру халі өте нашарлап, гектикалық қызу шығып,
сандырақтайды, тыныс алуы қиындап, оның үстіне үздіксіз азапты жөтел (кейде құсу)
қосылады.
Абсцесстер мен буллалар диагнозын қою үшін міндетті түрде рентген тексерісі
керек. Онда бір немесе бірнеше қуыстар табылады, олар, әдетте, плевра астында, шеті
анық көмкерілуі, ал ірінді сұйық көлденеңінен көрініп тұрады (тазаратын абсцесс).
Абсцесстің көлемі мен тұрған жерін анықтау үшін томография жасау керек (ол
хирургиялық ем тактикасына аса қажет).
Үдемелі
медиастиналдық эмфизема
–
өкпе деструкциясының сирек асқынуларына
жатады. Бетте, иықта теріастылық симметриялық эмфизема пайда болады, аурудың
274
дауысы қарлығып, тыныс тапшылығы (ТТ) белгілері (ентігу, цианоз т.б.) үдейді.
Гемодинамика бұзылыстарының белгілері өрбуі ықтимал. Кеуде қуысында, мойында, иық
тіндерінде ауа барлығы рентгенмен анықталады.
Ірінді плеврит. Бұларды жедел ағымды жайылмалы (плевра эмпиемасы) және
қапталған (плащ тектес, бөлікаралық, медиастиналдық, диафрагмалық) ірінді
плевриттерге бөледі.
Достарыңызбен бөлісу: