шегендеген темірдей
мұзды быт-шытын шығарып, асау ағын көтеріп,
əлдеқайда əкетіп барады.
Уақыты жетіп заман жылуы келгенде, қандай күш болсын, осы өзен
мұзындай қопарылады. Ағынға түсіп жылжып жөнеледі.
Күтірлеп сынған қалың мұздар бірін бірі қаға жылжып,
бірі шетке
қағылып, бірі ағынға түсіп, ойран-топыры шығып жатыр. Шапан жамылып,
шəлісін төгілткен татар ханымдары, асыл киініп алқына басқан қала
нəндерінің бəйбішелері ішін тартып, таңданып, өзен ғажайыбына үңіледі.
Су бұрынғысынан əлдеқайда көтеріліп, жардың ернеуіне шыпылдап келіп,
қалаға лап қоярдай лепіріп жатыр.
— Шоқан Уəлиханов, сен мұнда неге томсарып отырсың? — деді
корпус дəрігері Василий Матвеевич.
Шоқан қапылыста қасына келіп, шұғылынан сұрақ қойған үлкен кісіден
ұяла орнынан тұрып, алдымен əдеппен сəлем берді.
— Кешірім етіңіз, сіздің келгеніңізді байқамай қалдым.
— Оқасы жоқ. Рақмет,
қыран балапаны, — деді Кошелевский. — Сен
еркін өскен сахара баласысың. Сонау кең далаңды, ауылыңды сағынып
отырсың, ə? Түсінемін. Сен мына қалада торға түскен сұңқардың балапаны
тəріздісің. Сенің жаның сонау көгерген алыс қырға талпынады. Шіркін,
еркіндік қиял қандай əдемі, — деп дəрігер Шоқанның өзіне түсініксіз ой
толқынын қозғап жіберді.
— Иə, Василий Матвеевич, дəл айтасыз. Сонау көгеріп мұнартқан
далада менің ауылым — елім бар. Қазір біздің ауыл қандай қызықты. Малы
төлдеген, өмір думаны сонда ғой. Жаңа сіз сұңқар құсты айттыңыз. Осы
көктемде менің əкем қаршыға салады. Ой
шіркін, қыран қаршығаның қаз
ілгені қандай қызық, — деп Шоқан аса бір өңіне келіп, насаттанып кетті.
— Иə, иə, — деді ойлана дем алып Кошелевский. — Дала баласы, түз
қыраны еркіндікті, кең даланы қайда болсын көксемей тұра ма. Ұшқыр
қиялды, ер көкірек дала сұңқары, — деді ақырын күбірлеп.