18.Жоғары сынып оқушыларының жасжане жеке ерекшеліктері Бұл - жеткіншек жестан жасөспірімдік кезең ге өтудегі ужасы жас аралығындағы сынып оқушылары. Бұл жеста адамның тұлғалық жағынан пісіп- жетілу кезеңі аяқталлоды, оның өмірге көзқарысының негізгі сипаттары қалыптасады. Негізгі міндет өзін анықтау ға (жеке тұлғалық, кәсіптік, әлеуметтік) дайындық болып табылады. Жастық шақтағы маңызды психологиялық процесс – өзіндік ақыл-айдын және өзіндік «Мен және менің» бейнесінің қалыптасуы болып табылады.
Жоғары сынып оқушылары «мен кіммін?», «Менің урным қандай?» денег сұрақтар арқылы өзінің ішкі жан дүниесіне үңіле бастарды. Олардын ойлау қызметі әлдеқайда белсенді және еркін.Олар өзі туралы толық түсінік бере алмайды, сондықтан уайымдау, мазасыздық, болады. Бұл кезеңге тән тағы бір ерекшелік жасөспірім барлық нәрсені өз бетімен орындап, үлкен адамдардың қамқорлығымен ақыл кеңесінен құтылғысы келеді. Олар мұғалімдерге сын көзбен қарайды. Пәннің қызғьшықтығы туралы жестардың түсінігі жасөспірімдерге қарағанда басқаша: егерь алтыншы сыныпта оқитын бала пәннін сыртқы мәнін бағаласа, тоғызыншы сыныпта бала өзінше ойлануды талап ететін пәндер қызықтырады. Олар бір нәрсені қорыта айтуға, жеке деректердің негізінде жатқан жалпы қағидалар мен зандылықтарды іздуге құштар.
19 Оқушылардың жас және жеке ерекшеліктері Бастауыш мектеп шағында баланың дене, психикалық дамуында кейбір ерекшеліктер байқалады. Олардың бұлшық еттері күші артады, сүйек жүйесі қалыптасу сатысында болады, мидың үлкен жарық шарының функциялары дамиды. Бұл жастығы балалардың іс — әрекеті — оқу. Осы оқу арқылы олардың таным процесі дамиды. Н.К.Крупская және А.С Макаренко 7 – 12 жастағы балалар үшін әсіресе ұжымдық ойындардың маңызын атап көрсетті. Олардың айтуы бойынша ойын балаларды ереітілікке-, ұйымшылдыққа, батылдыққа тәрбиелеп қана қоймайды, ол жолдастық сезімге, ұжым мүддесіне үшін әрекет жаауға тәрбиелейді.
Жеткіншектік шақта. Бұл жастағы балаларды кейде өткінші кезеңдегі немесе қиын жастағы балалар деп атаудың өзі де кездейсоқтық емес. Н.К. Крупская бұл ең тынышсыз, ең қиын, ең қызба жас деп атап көрсетеді.
