Педагогикасы казакстан республикасы

засын пайдалану да орын алады. Мундай эдютер баланыц жуйке 
жуйесше катты эсер етш, оныц бойында элеуметтене алмау, баска 
адамдармен тш табыса бшмеу, катнездж сиякты жагымсыз касиет- 
тщ калыптасуына экелу1 мумюн.
Жогарыда айтылгандарды корыта келе эр отбасы тэрбие эдюте­
рш тацдап алуга жете мэн беруi керек. Ce6e6i баланыц кандай бо­
лып ecyi кеб1не отбасына байланысты.
11.2 Казак отбасыныц бала тэрбиелеу куралдары
Казак отбасы тэрбиесшш куралдары дегенде халык ауыз эде- 
биетш: шешещцк создердк елец, жумбак, жацылтпаш, макал-мэ- 
телдердк 
e p T e ri , 
ацыз-эцпмелердк айтыс, шеж1ре, сондай-ак ултгтык 
ойындарды, ойын-сауыктарды айтамыз.
Халык ауыз эдебиет1 шыгармалары гасырлар бойы калыптаскан 
рухани кундылык ретшде баланыц киялын тербеп, сез1мш оятады, 
улттык дербестнш угынуга кемектеседг Буган казактыц зиялы ка- 
уымы Шокан мен Абайдыц жэне баска да ipi тулгалардыц бэр1 ха­
лык ауыз эдебиетшен сусындап ескенш дэлел ретшде корсете ала- 
мыз. Мысалы, Шокан он жасына дейш езш щ туган ауылында эжеЫ 
Айганым мен 
3 K e c i 
ага султан Шыцгыстыц тэрбиесшде еседг Уэли, 
Шыцгыс ауылдары казактыц акын-энпп, сал-eepi, елещш-жыршы, 
баксы-балгер, кусбегьсаяткер сиякты онер куган кауымныц жш жи- 
налып, сез сайысына тусетш енер ортасы болган. Орынбай, Жанак, 
Шеже, Нысанбай сиякты атакты айтыс акындары Б1ржан, Акан, 
У к ш Ыбырай сиякты жезтандай энпп-акындар Тэтпмбет, Тока, 
Цангожа сиякты куйпл-композиторлар Абылай тукымыныц мацына 
ушрипп, ез енерлерш душм журтка жайган. 
M iH e , 
осындай той-ду- 
ман, елец-жыр, ацыз-epTeri, айтыс енершщ ортасында ескен Шокан- 
ныц дуниетанымы кецешп, улы тулга болып калыптасты.
K,a3ipri кезде балаларды халык ауыз эдебиет1 улгшер1мен таныс- 
тырудыц баска да жолдары дамып отыр. Бул туста радио, теледи- 
дардан бершетш хабарлардыц мумющцктерш утымды пайдаланган 
жен. Мысалы, «Тыцда балам, epTeri» айдарымен усынылатын эже- 
лердщ epтeгiлepiн тыцдату, «Балапан», «Еркетай», «Толагай», «Сез 
мерген», «Сенбес сэуле», «Ceri3 кырлы», «Жузден жуйрж», «Жан 
жылуы», жэне т.б. багдарламаларын б1рлесе тамашалаудыц мэш зор.
186

К^азак, халкыньщ басты тэрбие куралдарыныц 6ipi- дастаркан 
басында айтылатын эр турл1 тэрбиелж мэндеп эцпмелер, ем1рден 
алынган мысалдар. Булар балаларды отбасыныц рухани жэне тарихи 
OMipiMeH таныстырып, тэрбиелейдг
Жогарыда аталган тэрбие куралдарыныц бэршщ мэш оте зор. 
Халкымыз оларды баланыц жас ерекшелжтерш ескере отырып, 
утымды пайдалана бшген.
» 
>-

жүктеу/скачать 8,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: