Практикалық сабақтың тақырыбы №14 Кәсіби саладағы конфликт жағдайындағы тұлғаның мінез-құлық моделдері. Деңгейлік тапсырмалар: Жеңіл деңгей
Проблеманы шешуден кету, немесе қашу
жүктеу/скачать 53,91 Kb.
|
ЖМ-909 Мейірбек Бағдат (пс (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Ынтымақтастық
| Проблеманы шешуден кету, немесе қашу,шығыназболыптұрғанкездеконфликтіденшығуәрекетіболыптабылады. Конфликтбарысындағыосытәріздесмінез-құлықстратегиясынанерекшелігісол, мұндаоппонентоған өзмүдделерінбелсендістратегиялардыңкөмегіменіскеасыруәрекеттерісәтсізболғаннанкейінөтеді. Дұрысынайтқанда, әңгімеконфликтініңшешілуіжайындаемес, оныңсөнуіжайындаболыпотыр. Қашуқайшылықтардышешуүшінкүшпенуақыттыңжоқтығы, уақытұтуғаұмтылу, өзмінез-құлықбағытынанықтаудақиындықтардыңболуы, проблеманымүлдемшешкісікелмеукезіндеқолданылады.
Ынтымақтастықоппоненттердіңконфликтідегібарлықжақтыңмүдделерінқанағаттандыратыншешімдібірлесіпіздеугебағдарлануменсипатталатын мінез-құлықтыңеңтиімді, кооперативтістратегиясы. Оппоненттердіңпроблеманыконструктивтіталқылауғабағыттылығын, екіншіжаққақарсыласретіндеемес, шешіміздеудегіодақтасретіндеқараудышамалайды. Мынадайситуациялареңтиімді: оппоненттердіңөзаратәуелділігі; күштіболғанда; екіжақтабиліктегіайырмашылықтардыелемеугебейімболғанда; шешімніңекіжақүшіндемаңыздыболғанында; қатысушылардыңкүнібұрынкесіп-пішіпқоймауыкезінде. Басшы мен бағынушыарасындағыконфликтілердішешуді зерттеу олардыңүштенбірбөлігіымырағакелуменаяқталатынынкөрсетті. Осыконфликтілердіңүштенекісікөнуменкөбінесебағынушыныңаяқталады. Конфликтілердіңтек 1-2%-іғанаынтымақтастықжолыменаяқталады. Енді конфликтіні шешудіңең конструктивті тәсілдеріретіндеымырағакелуменынтымақтастықтыңнегізгітехнологияларынқысқашасипаттапөтейін Ымырағакелудіңнегізінде«жақындасуғажолберу»немесетағыда«саудаласу»депаталатынтехнологияжатыр.Ымырағакелудіңкемшіліктерібардепесептеледі, әсіресемынандай: позицияғабайланыстыталастарқысқарғанкелісімдергеәкеледі; айлаіздеугенегізпайдаболады; қатынастардыңнашарлауымүмкін, өйткеніқауіп-қатер, қысымбайланыстардыңүзілуіболуымүмкін; бірнеше жақтардыңболуыкекезіндесаудаласукүрделене, қиындайтүседіжәнет.с.с. Лоуэллдіңпікірінше, «ымырағакелу-жақсықолшатыр , бірақнашартөбе; қандайдабіруақытқаолпайдалы; көбінесепартияларарасындағыкүрескеқажет, жәнемемлекетбасқарушыларғаешқашанқажетемес. Сонымен бірге нақтыөмірдеымырағакелужиіқолданылады. Оғанқолжеткізуүшінашықәңгімежүргізутехникасыұсынылуымүмкін (Анцупов, 1993): 1. Конфликтініңекіжаққадапайдаекенінайту. 2. Конфликтіні тоқтатудыұсыну. 3. Конфликтіде жіберілген өзқателіктерінмойындау. Олардыңбарболуысөзсіз, жәнеолардымойындаусізүшінтүккетұрғысыз. 4. Оппонентпен конфликтіде сіз үшіннегізгіболыптабылмайтындарғакелісімжасау. Кез-келгенконфликтіденкелісімгекелу, көнутүкке тұрғысызболыпсаналатынбірнешеұсақ-түйектердітабуғаболады. Маңызды, бірақпринциптіемеснәрселергедекөнугеболады. 5. Оппонент тарапынан қажеттікелісімдержайлытілектерінайту. Оларәдетте, сіздіңконфликтідегінегізгімүдделеріңізгеқатысты. 6. Өзаракелісімдердісабырлытүрде, жағымсызэмоцияларсызталқылау, қажетжәнемүмкінболғанжағдайдаолардытүзету. 7. Егер келісімге келуге қолжетсе, ондаконфликтініңтамамдалғаныныңанықтығынақалайдажету. Ынтымақтастықтәсілін«принциптікелісімдергекелу»әдісібойыншажүзегеасырумақсатқалайық (Фишер, Юри, 1987). Оныңпринциптерімыналар: А. Адамдарды проблемадан айыру: оппонентпен өзарақатынастардыпроблемаданшектеңіз; өзіңіздіоныңорнынақойыңыз; өзқауіптеріңіздіңжетегінебармаңыз; проблеманыреттеугеәзірекеніңіздікөрсетіңіз: проблемағақатаңжәнеадамдарғажұмсақболыңыз. Б. Позицияларғаемес, мүдделерге көңілаудару: «неліктен?»және«неліктенжоқдепсұраңыз; негізгімүдделерменолардыңкөпшілігінтіркеңіз; ортақмүдделердііздеңіз; сіздіңмүдделеріңіздіңөміршеңдігіменмаңыздылығынтүсіндіріңіз ; оппоненттіңмүдделерінмойындаңыз. В. Өзарапайдалы нұсқалардыұсыныңыз: проблемағабірғанажауапіздемеңіз; нұсқаларіздеудіолардыбағалауданбөліпалыңыз; проблеманышешунұсқаларыныңшеңберінкеңейтіңіз; өзарапайдаіздеңіз; екіншіжақтыңненіқалайтыныңанықтаңыз. Г. Объективті критерийлерді пайдаланыңыз:екіншіжақтыңдәлелдерінеқалтқысызболыңыз; қысымғаеместекқанапринципкеберіңіз; проблеманыңәрбірбөлігінебайланыстыобъективтікритерийлердіқолданыңыз; бірнешекритерийлерқолданыңыз; әділеттікритерийлерқолданыңыз. Конфликті жағдайындаэмоциялармаңыздырольойнайды. Кейдебіздіңэмоцияларымынсанағакөнбестен, рационалдыемесәрекеттергедейінапаруымүмкін. Өзэмоцияларынбасқарабілуадамныңолардыдұрысжаққабағыттайбілубіліктілігінде. Эмоцияларға негізделген реакциялар конфликтіге әкеледі, албұлреакцияларконфликтініңжүрубарысындаолардыңқарама-қарсыәрекеттергеұласуынасебепшіболады. Оқиғаныңосылайіскеасуыоппоненттерүшіндесоныменқатарұжымүшіндедеструктивтісалдарәкеледі. Сонымен конфликті кезіндегі адамдардыңкейбірэмоциялықреакцияларынқарастырайық. «Мазасыздану» және«мазасыздық»ұғымдарынанбастайық. Мазасыздық–адамныңсебебінанықбілместенқандайдабіруайымдысезінетінпсихикалықкүйі. Бұлэмоциялықкүйкүйзеліспен, оқиғалардыңсәтсіздамуынкүтуменерекшеленедідебелгісізқауіптіжағдайдапайдаболады. Олкелесідейэмоциялардантұрады: қорқыныш, қайғы, ұялу, ашу, кінә, қызығушылықпенқозу. Мазасыздану – индивидтіңмазасыздыққабейімділігі: өз«Меніне»дегенқауіпті сезіну оныңтұрақтысезімінеайналады. Мазасызтұлғадүниеніпотенциалдықорқынышпенқауіпретіндеқабылдайды, жәнеөзініңқызығушылықтарынконфликтілерденбойынаулақұстайотырып, таларетеді. Мазасыздықтұлғаныңқасиетіретіндеоныңжанжалшыладам болуына себепші болады. Мазасыздықтыңжоғарыболуыәрбірадамғатәнқорғанысмеханизмдерінеәкеледі. Эмоциялықрегидтілікөзгергенобъектігеэмоциялықреакциялардыңқосарланыпжүруімен, тежелгіштікпенерекшеленеді. Конфликтбарысындапайдаболғанойлар, әрекеттер мен эмоциялар оныңқазіргісәтінебайланыстығанаемес, тереңсанаастарындағыүрдістергедебайланыстыболады. Егербізашу, қорқынышсияқтыэмоциялардыңкөрінісберуіншектесек, ондашындықтыадекваттықабылдауқасиетіміздітөмендетеміз. Мұндай эмоциялар сыртқашығудыкүтіп, жасырынжатады. М.С.Мириманованыңайтуынша, эмоциялардыбасқарукөбінесесанасызіскеасады. Эмоцияменоныңсыртқыкөрінісініңарасындатікелейбайланысбар. жүктеу/скачать 53,91 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|