Психология
Психологиядагы ортақтасу категориясы
жүктеу/скачать 10,53 Mb. Pdf көрінісі
|
| 7.1. Психологиядагы ортақтасу категориясы.
Адамның қоғамдық болмысы жан-жақты эрі көп деңгейлі аралық қатынастардан құралатынын жоғарыда эңгіме еткенбіз. Ал осы қатынастар арасында өзінің ерекше мэні мен құрылымы жағынан танылатын құбылыс — бұл ортақтасу (общение). Ортақтасу барысында адамдар өзара әрекетгік байланысқа келіп, тұрмыс-еңбек тэсілдері мен нэтижелерін, әрекетке орай туын- даған болжамдар мен идеяларын, ниеттерін, қызығулары мен сезімдерін жэне т. б. өзара бөліседі, алмасады. Ортақтасу бір- шама дербес кұбылыс ретінде қабылдануымен, субъект белсенділігінің ерекше бір формасы ретінде көрінеді. Ортақтасу қызметінің нэтижесі — өзгертілген, болмаса қайта жасалған дүниелік не идеалдық өнім емес, ол адам мен адамның, адам мен қауым арасында орныккан байланыс қатынасы. Бұл ретте эңгіме тек бірдің екіншіге бағытталған жай эрекеті не оның ықпалы жөнінде емес, ал өзара, бір-біріне болған әсері туралы. Ортақтасу үшін міндетті түрде әрқайсысы өз алдына субъекттік мағынаға ие ең кемінде екі адам болуы қажет. Қазіргі кезде жал- пы психология мәселелерінің көптеген шешімі осы ортақтасу категориясын зерттеуге байланысты болып отыр. Себебі пси- хологиялық бейненің бір формадан екіншісіне өтуі (мыс: түйсік- тің сезімге, сезімнің ойға, ойдың сөзге т. с. с), адам психикасын- дағы ашық сана аймағы мен астар сана байланысы, адам көңіл шарпуларының ерекшеліктері, тұлға заңдылықтары ж. т. б. осы ортақтасудың негізінде жасалады Ортақтасу деген не? Ортақтасу немесе тіл қатынасы — біркелікті іс-әрекет қажеттігінсн туындаған адамдар арасындағы байланыстардың даму көзі. Тіл қатынасы негізінен эңгімеле- сушілердің өзара ақпарат алмасуынан калыптасады. Бұл ақпа- рат алмасу тіл катынасының коммуникативтік сипатын құ- райды. Ортақтасудың екінші тарапы — сөйлеушілердің өзара ықпалы, яғни сөйлесу барысындағы сөз алмасу ғана емес, сонымен қатар бір-бірінің әрекетін, қылығын танып, оны өзге- ріске келтіруі, жауап беруі. Үшінші, соңғы, тарапы — тіл қаты- насы сөйлесу арқылы адамдардың бірі-бірі қабылдап, өзде- рінің психологиялық бейнесін түзуі. Сонымен, біртұтас ортақтасу үдерісінде үш бағытты бай- қаймыз: жүктеу/скачать 10,53 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|