Өзiн-өзi тану» сабағының жоспары

Оқушыларға ішкі тыныштық құндылығының мәнін ұғындыра отырып,сабырлылық,шыдамдылық,адами қасиеттерін меңгерту.

- сабырлы, ұстамды болудың маңыздылығын түсіндіру;

- жағымды қарым-қатынас жасау іскерліктерін дамыту;

- шыдамдылыққа, сабарлылыққа тәрбиелеу.

Кітап, дәптер, нақыл сөздер, сурет, әуен

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйін сұрау, сабаққа қатысуын тексеру.

5 Т ережесін қайталау

Оқушылардың емін – еркін дұрыс отыруын қадағалау

М. Әуезов

Оқушыларға дәйексөзді қайталатып, оқушы ойын ортаға саламын. Қосымша дәптерге жазғызамын.
-Ақыл мен сабыр арқылы атқарылған іс қандай нәтижеге жетелейді?

-Сабырлы болу адам өмірінде қандай маңызды рөл атқарады?

Сабырлы адам барлық уақытта шыдамдылық көрсетіп, төзімділік танытады.

Сабырсыздық адамды орынсыз ашуландырады. Ал орынсыз ашу асығыстыққы жол береді. Асығып қабылдаған шешім, сөздер барлық уақытты оң бола бермейді. Ондай жағдайда ақылға салып, ашуға берілмей, ойланып алу сабырлылықты білдіреді.

- Қапан не істеді?

- Қапан қартқа қандай сұрақ қойды?

- Қарт қалай жауап берді?

- Қапан не үшін ұялды?

- Қапанның бойында қандай қасиет бар екенін байқадыңдар?

- Ар-ұжданымен өмір сүретін адамды қалай сипаттар едіңдер?

- Сендердің өз қылықтарыңа ұялған сәттерің болды ма? Неліктен?

Оқушылар өз ойымен бөліседі.

«Шыдамдылық пен сабырсыздық» аңыз әңгіме
Бірде шыдамдылық пен сабырсыздық дос болыпты. Шыдамдылық ісіне өте байыпты болса керек. Сабырсыздықтың ісі шала, ұқыпсыз, ылғи да шыдамдылыққа «Тасбақа сияқты жорғаламай, тез жүрсеңші, сенің жаныңда жүрсем, ішім пысады, одан да ашумен жүргенім жақсы» десе, Шыдамдылық: «Өзің біл, мен ақылмен дос боламын» дейді. Содан күндер өтеді . Ақыл мен Шыдамдылық ешбір кедергісіз қыс қаһарына сүрінбей күн кешссе, сабырсыздық пен ашу үнемі ұрыс- керіс , болмашы нәрсеге Ашу қаһарланып, Сабырсыздықкері бұрылып отырады.

Бір күні Шыдамдылық пен сабырсыздық кез болады ......./ары қарай не болады?/Өз ойларымызбен жалғастырайық/

• 
  Шыдамдылықтың ісі қандай болды?
  
• 
  Сабырсыздықтың ісі қандай болды?
  
• 
  Сабырсыздық шыдамдылықпен неге келіспеді?
  
• 
  Бұл мәтіннен қандай ой түйдіңдер?
  
• 
  Сабырсыздық деген қандай қасиет?
  
• 
  Қандай қасиеттер бізді ақылға жүгіндіреді?
  

Суреттерге қараңдар. Ондағы теріс қылықтарды қалай түзеуге болады?

Дәптердегі тапсырманы орында.

Сөзін жазған: С. Молдасанұлы

Оқушылар музыка ырғағымен ән айтады.

1. 
   оқушыларға риясыз сүйе білудің маңыздылығын түсіндіре отырып, мейірімділік қасиеті туралы түсінік беру;
   
2. 
   оқушылардың қоршаған ортаға аялы қарым-қатынас жасауға баулу арқылы қайырымдылық қасиетін дамыту;
   
3. 
   оқушыларды мейірімділікке, қайырымдылыққа тәрбиелеу.
   

6. 
   1. Ұйымдастыру кезеңi
   

5Т ережесін еске түсіру.

7. 
   2. Дәйексөз
   

• 
  - Сүйіспеншілік, ол жалпыадамзаттық құндылықтарының бірі. Ол барлық адамдарда болады. Яғни біз біреуді жақсы көрсек, шын жүректен жақсы көреміз. Сондықтан сүйіспеншілік біздің жүрегімізде.
  

8. 
   3. Әңгімелесу
   
9. 
   «Мейірбан әйел» (37 бет) әңгімесі бойынша сұрақ қою арқылы әңгіменің мазмұның айту.
   

• 
  - Кімдер автобуспен жол жүрді?
  
• 
  - Олар автобустан түскен кезде неге тап болды?
  
• 
  - Кім балаға көмектесті?
  
• 
  - Әйелді мейірбандық іске қандай қасиеттері жетеледі?
  
• 
  -Осындай жағдайларда қандай адамдар көмек қолын созады деп ойлайсындар?
  

–   Менің кемемде ақша мен алтындарым көп, саған орын жоқ, сені ала алмаймын,– деді.

Сүйіспеншілік енді Тәкаппардан көмек сұрады. Тәкаппар әдемі кемесімен өтіп бара жатып:

–   Сүйіспеншілік, мен саған көмектесе алмаймын. Сенің үстің малмандай су, кемемді бүлдіресің,– дейді.

Енді сүйіспеншілік Мұңнан көмек сұрайды. Мұң айтады:

–   Ooо...Сүйіспеншілік, менің мұңым жетерлік, жалғыздықты қалаймын,–дейді.

Сүйіспеншілік арал жанынан Бақыттың өтіп  бара жатқанын көрді. Бақыттың  бақытты болғаны сонша, Сүйіспеншілікті естімеді. Бір кезде бір дауыс естілді:

• 
  «Сүйіспеншілік, кел, мен сені бірге алып кетемін»– деді.
  

– Ол– Уақыт,–деді.

–   Уақыт? – деді Сүйіспеншілік, - Онда маған Уақыт неге көмектесті?–деді.

Білім күліп, ақылмен жауап берді:

– Тек Уақыт қана Сүйіспеншіліктің Өмірге аса қажет екенін біледі,–деді.
Риясыз сүйіспеншілік туралы әңгіме
- Риясыз сүйіспеншілік – асыл құндылық. Сүйіспеншілік адамнан адамға берілетін қуат. Адамның шынайылығы оның ақ ниеті, таза ойы, жылы сөзі және игі ісінен көрінеді. Риясыз сүйіспеншілікпен қызмет ету – әрбір адамның парызы. Риясыз сүйіспеншілік марапат, сый талап етпейді. Риясыз сүйіспеншілік – адамға берілген сый.

Өздерің жақсы көретін адамдарға арнап сурет салыңдар.

(балалар өз қалауы бойынша сурет салады)

Суретті салып болған оқушы, кімге арнап салды және не

салғаның айтады.

«Ақ мамам» өлеңі мен әні Сағит Садықовтікі

1. қамқорлық туралы түсінік беру;

2. жанашырлық, аяушылық сезімдерін дамыту;

3. қамқорлыққа, жанашырлыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау.

5Т ережесін еске түсіру.

- «Қайырымдылық» дегеніміз адам бойындағы мейірім-шапағаттан тұратын ізгілік. Қиналған, сырқатталған, науқас, қарт адамдарға аяушылықпен қарау, қол ұшын беру, жәрдем ету, жанашырлық көрсету жылы жүректікті білдіреді. Осындай жылы жүректен туған жақсылық қайрымдылық болып табылады. Сондықтан да халық «Қайырымдылық – жылы жүректен», деп тегін айтпаған.

• 
  - Риясыз сүйіспеншілік дегеніміз не?
  
• 
  - Сен кімге риясыз сүйіспеншілік жасадың?
  
• 
  - Ал саған біреу риясыз сүйіспеншілік жасады ма?
  
• 
  - Адамның бойында сүйіспеншілік болғанда ол қандай істер жасайды?
  
• 
  - Ол шың жүректен жасай ма, әлде қиналып па?
  

1. 
   - Ал саған адамдарға жақсылық жасаған ұнайды ма?
   

2. 
   «Асқан асыл сыйлық» Ертегі айту
   

• 
  - Сендерге қай қыздың жауабы ұнады? Неліктен?
  
• 
  - Адамдар неліктен сүйіспеншілікті жүрекпен байланыстырады?
  
• 
  - Өздерің ата-аналарыңа қандай тілек тілер едіңдер?
  

2. Ұлы бабаларымыздың ізгілік, қайырымдылық туралы айтқан сөздерімен таныстыру.

• 
  Мысал әңгімедегі қыз қай ойын жүзеге асырғаны дұрыс деп ойлайсыңдар? Неліктен?
  

Тестілеу. Мұғалімнің көмегімен дұрыс жауапты тауып айт та дәптерге белгіле.

«Ақ мамам» өлеңі мен әні Сағит Садықовтікі

Оқушыларға отбасының адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

- оқушыларға отбасы ұғымының мәнін ұғындыра отырып, жауапкершілік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды отбасы мүшелеріне сүйіспеншілікпен қарым-қатынас жасауға баулу арқылы татулық қасиетін дамыту;

- оқушыларды отбасын құрметтей отырып жауапкершілікке, мейірімділікке, татулыққа тәрбиелеу.

Кітап, дәптер, нақыл сөздер, сурет, әуен

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін қайталау

Оқушылардың емін – еркін дұрыс отыруын қадағалау

«Отбасы татулығы» әңгімесі бойынша сұрақ қою арқылы әңгіменің мазмұның ашу.

1. 
   - Ертегіде не туралы айтылған?
   
2. 
   - Отбасы қандай болған?
   
3. 
   - Ол туралы кім естіп қойыпты?
   
4. 
   - Содан кейін патша не істеді?
   
5. 
   - Ол не көрді?
   
6. 
   - Ол кімге сұрақ қойды?
   
7. 
   - Ақсақал отбасының қандай қасиеттерін атады?
   
8. 
   - Сендердің отбасыларын қанша адамнан тұрады?
   
9. 
   - Отбасында сендер бір-біріне қандай көмек бересіңдер?
   

( Отбасы мүшелері)

- Сенің отбасыңда неше адам бар?

- Олар кімдер?

- Ертегіде кімдер туралы айтылады?

- Анасына не болып қалады?

- Баласы не істейді?

- Бала қандай әрекет жасады?

- Ол кімге жақсылық жасады?

- Баланың бойында қандай қасиеттер бар?

- Ал сендер өмірлеріңде кімге жақсылық жасадыңдар?

Оқулықтағы суреттерге қараңдар. Отбасы мүшелерінің арасындағы ізгі қарым-қатынастарды тауып, әңгімелеп беріңдер. Өз отбасыларыңды да мысалға келтіріңдер.

Отбасындағы мінез-құлық ережесін жасаңдар.

Мына суреттердегі бейнелердің қайсысын өз отбасы мүшелеріңе тенер едіңдер? Айтып беріңдер.

Дәптердегі тапсырманы орында.

Әні И. Нұсіпбаев

Оқушылар музыка ырғағымен ән айтады.

Оқушыларға отбасының адам өміріндегі маңыздылығын түсіндіру арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

- оқушыларға отбасы ұғымының мәнін ұғындыра отырып, жауапкершілік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды отбасы мүшелеріне сүйіспеншілікпен қарым-қатынас жасауға баулу арқылы татулық қасиетін дамыту;

- оқушыларды отбасын құрметтей отырып жауапкершілікке, мейірімділікке, татулыққа тәрбиелеу..

Кітап, дәптер, нақыл сөздер, сурет, әуен

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін қайталау.

Оқушылардың емін – еркін дұрыс отыруын қадағалау

2. 
   Дәйексөз
   

2. 
   Әңгiмелеу (сұхбат)
   

- Отбасы менің байлығым дегенді қалай түсінесіңдер?

Бір ананың жеті қызы болады. Бірде ол алыста тұратын ұлының үйіне кетті.Үйге бір аптадан кейін оралады.Үйге кірісімен қыздары бірінен соң бірі шешесін қалай сағынғандарын айта бастады.

- Мен күн сәулесінен күткен көкнәр гүліндей сағындым,-деді біріншісі.

- Мен сені бір тамшы суды аңсаған шөл даладай күттім,-деді екіншісі.

-Мен енесін сағынып шырылдыған балапандай болып жыладым,-деді үшіншісі.

- Мен сенсіз гүл таппаған ара сияқтымын,деді төртіншісі.

-Сен менің түсімде раушан гүлінің түсіне енген шық тамшыларындай болып көріндің,-деді бесіншісі.

-Шие бағын іздеген бұлбұлдай мен сенің жолыңды қараумен болдым,-деді алтыншысы.

Жетінші қызы үндеген жоқ.Ол шешесінің туфлиін шешіп,аяқтарын жуу үшін су әкеліп берді.

Сұрақтар:

- Қыздарының анасы қайда кетті?

- Қыздар анасына деген сағынышын қалай білдірді?

- Қыздардың іс-әрекеттері қандай болды?

- Сендерге қай қыздың іс-әрекеті ұнады?

- Сендер аналарыңа деген сүйіспеншіліктеріңді қалай көрсетер едіңдер?

-Өздерің риясыз сүйіспеншілік дегенді қалай түсіндірер едіңдер?

Мәтінмен жұмыс

«Ғажайып»

- «Ғажайып» дегенді қалай түсінесіңдер?

- Өз отбасыларыңда қандай адамгершілік қағидалар бар?

- Өлеңде неліктен ата,әже,анаәке,аға,апке,інінің іс-әрекеттерін ғажайыпқа теңейді?

- Өз отбасыңда сен үшін не ғажайып?

Оқушылар өз ойымен бөліседі.

Отбасы мүшелеріне арнап, ашық хаттың суретін салыңдар.

Дәптердегі тапсырманы орында.

6. 
   Топпен ән айту.
   

Оқушылар музыка ырғағымен ән айтады.

Оқушыларға адам өміріндегі достықтың маңыздылығын түсіндіру арқылы дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

- оқушыларға достық ұғымының мәнін ұғындыра отырып, сыйластық қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды өзара сыйластықпен қарым-қатынас жасауға баулу арқылы түсіністік қасиетін дамыту;

- оқушыларды досың құрметтей отырып, достыққа, түсіністікке, сйыластыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл - күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін қайталау

Оқушылардың емін – еркін дұрыс отыруын қадағалау

«Достар» (52 бет) әңгімесі бойынша сұрақ қою арқылы әңгіменің мазмұның ашу.

1. Әңгімеде кімдер туралы айтылған?

2. Балалар қайда барды?

3. Кім жаман баға алды?

4. Оған кім көмектесем деді?

5. Ол баланың бойында қандай қасиеттер көрінеді?

6. Адамға дос не үшін қажет деп ойлайсыңдар?

7. Қандай адамдар бір-бірімен дос бола алады?

8. Досыңмен өзінің қарым-қатынасың қандай?

9. Сендер достарына қандай көмек көрсеттіңдер?

- Дос дегенді қалай түсінесіңдер?

- Сенің достарын кім?

- «Достық қымбат өмірде» дегенді қалай түсінесіңдер?

Олар ары қарай жүріп, бір көлге кезігеді. Көлге шомылғысы келеді. Шапалақ алған досы суға түсіп шомыла бастаған кезде кенеттен бала суға батып кетеді. Осы сәтте досы ойланбастан суға сүңгіп барып досын құтқарып алды. Суға батқан досы есін жиып, тасқа былай деп жазады:

«Мені бүгін ең жақын досым өмірімді құтқарып қалды».

Бетінен ұрған және оны құтқарған жігіт досынан :

- «Неге жаңа мен сені ренжіткен кезде оны құмға, ал құтқарған кезде тасқа жаздың?» деп сұрапты. Сонда досы былай дейді:-«Сен мені ренжіткен кезде оны құмға жазғаным, жел ұшырып әкету үшін. Ал маған жасаған жақсылығынды тасқа қашап жазған себебім, жел оны өшірмес үшін» деген екен.

Сұрақтар:

1. Әңгіменің мазмұнынан нені түсінуге болады?

2. Досының жасаған ісін дұрыс әрекет деп қабылдай аламыз ба? Неге?

3. Неге досының ренжіткенін бала құмға жазды?

4. Ал жасаған жақсылығын неге тасқа жазды?

5. Осы екі достың орнына өзімізді қойып көрсек, сіздер қандай әрекет жасар едіңіздер?

Оқушылар дәптерге «Досыма сыйлық» тақырыбында сурет салады.

Оны әңгімелеп береді.

6. 
   5. Топпен ән айту.
   

Оқушылар музыка ырғағымен ән айтады.