Өзiн-өзi тану» сабағының жоспары

1. оқушыларды өміріндегі қиыншылықтарды

шыдамдылықпен жеңуді ұғындыру, іс әрекетті сабырлықпен, байсалдылықпен шешуге үйрету.
2. жақсылыққа ұмтылып, өзіңді - өзің алдамауға, жақсы істер жасай білу іскерліктерін дамыту.

3. оқушыларды өзің-өзі алдамауға, шыдамдылық пен байсалдылыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау.

5Т ережесін еске түсіру.

«Қамқорлық» (82 бет) әңгімесі бойынша сұрақ қою арқылы әңгіменің мазмұның айту.

• 
  - Мектепке бара жатқанда кімдер кездесті?
  
• 
  - Нақысбек кімді қолтықтап алған?
  
• 
  - Оған Назымбек не деп айтты?
  
• 
  - Нақысбектің жауабы қандай болды?
  
• 
  - Кішкентай баланың есімі кім екен?
  
• 
  - Оның аяғына не болды?
  
• 
  - Назымбек қандай іс жасады?
  
• 
  - Жақсылық жасау адамға парыз ба? Неліктен?
  

Баяғыда таудың қиясын мекендеген бір ерекше қасиетті қыран өмір сүріпті. Өзгелерге өрлігімен өнеге болған әлгі бүркіт бір жылы өмірінде бірінші рет үш балапан басып шығарыпты. Балапандардың қанаттары қатайып, ұясынан ұшып шығуына аз уақыт қалғанда бүркіт үш балапанын уысына қысып, теңіз төсіне алып шығыпты. Ұшып келе жатып ол, өзіндік өмірге қанат қаққалы тұрған балапандарынан соңғы рет сынақ алып, былай деп сұрапты: -Қанаттыға қақтырмай, тұмсықтыға шоқыттырмай, мәпелеп бағып-қаққанымды жақсы білесіңдер. Ертең өскесін, осының өтеуі ретінде маған қандай жақсылық жасайсыңдар?

Біріншісі айтыпты: -Анашым, сенің ақ сүтіңді ақтау үшін қолымнан келгеннің бәрін жасаймын. Мен сені өмір бойы қанатыма мінгізіп алып жүрем. Дүниенің төрт бұрышын түгел аралатам, таңғажайып тамашаларды көзіңмен көретін боласың.

Бүркіт басын шайқап, уысындағы балапанын теңізге тастап жіберіпті. Бірінші балапан теңіз тұңғиығына батып кете барыпты. Сосын екіншісіне бұрылып: -Ал сен не айтасың,-депті.

Екіншісі айтыпты: -Анашым, мен сені ел аралатып, босқа әуре қылмаймын. Ғаламның барлық кереметтері мен қызықтарын алдыңа әкеліп берем, ішкенің алдыңда, ішпегенің артыңда болады.

Бүркіт тағы да басын шайқап, уысын жазып жібергенде, екінші балапан да біріншінің соңынан кете барыпты. Бүркіт үшінші балапанына бұрылып, жарықшақ толы дауыспен былай депті: - Ал, сен мені қалай жарылқамақсың?

Сонда үшінші балапан былай деп үн қатыпты:

- Анашым, өтірік қанша тәтті болса да, саған ащы ақиқатты ақтармасқа амалым жоқ. Маған жасаған жақсылықтарыңның шеті де, шегі жоқ екенін, оны өтеуге менің барлық ғұмырым жетпейтінін жақсы білемін. Дегенмен, менің өмірім сені әлемді аралатуға да, сан түрлі ғаламаттарды алдыңа алып келуге де арналмайтынын айтқым келеді. Мен, сенің маған жасаған жақсылықтарыңның барлығын өз балапандарыма жасау үшін өмір сүретін боламын.

Кәрі бүркіт сонда ғана көкірек кере терең дем алып: -Біздің әулет аманатын алға апарар, қыран деген атқа лайық бола алар ұрпақ туылғанына көзім енді жетті, - деген екен.

- Дұрыс сөзді орнына қой: 

Қайырымдық

Өтірік айту

Мейірімділік

Ұру

ұрлау

Жамандық

Мұғалім сөйлемдер оқиды, соған байланысты оқушылар жақсылық па ол жамандық па ажыратады.

әні И. Нұсіпбаевтікі

- оқушыларға адами қарым-қатынас жасау ұғымын сыйластық қасиетімен байланыстыра отырып ұғындыру.

- оқушыларды қарым-қатынастағы әдептілікке үйрете отырып, ізгілік, тәртіптілік, сыйластық қасиеттерін дамыту.

- оқушыларды ізгілікке, тәртіптілікке, сыластыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Жақсылықты қалай түсінесіндер?

Адал ниет, шын көңілмен жасалған қарым-қатынас үйлесімді болады.

Қарым – қатынастың жақсы болу сыртқы жағдайлардан гөрі адамның ішкі жан дүниесіне, ниетіне байланысты.

Адамдар арасындағы қарым – қатынас адамгершілікке бағытталғанда адам өмірі мәнді , үйлесімді болады. Ол адамдардың өзара түсіністігін , сыйластығын туғызып, өзін және өзгеледі құрметтеуге жеткізеді.

- Бір адам не істеді?

- Оның досы қандай жақсылық жасады?

• 
  Жақсылық қалай жалғасын табады?
  

- Ал сендерде ол қасиет бар ма?

• 
  Адамдардың бақытсыздықтан құтылуының сыры неде?
  
• 
  Өзгелердің жақсылығын мен мейірімін қалай сезінесіңдер?
  

Берілген мәтін негізінде сахналық көрініс дайындау.

Дәптердегі суретті бояңдар.

Қоршаған ортамен үйлесімді қарым-қатынас жасау ережесін жасаңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2рет)

- оқушыларға адами қарым-қатынас жасау ұғымын сыйластық қасиетімен байланыстыра отырып ұғындыру.

- оқушыларды қарым-қатынастағы әдептілікке үйрете отырып, ізгілік, тәртіптілік, сыйластық қасиеттерін дамыту.

- оқушыларды ізгілікке, тәртіптілікке, сыйластыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

«Жақсылықтан жақсылық туады» халық мақалы.

Жақсылықты қалай түсінесіндер?

Адал ниет, шын көңілмен жасалған қарым-қатынас үйлесімді болады.

Қарым – қатынастың жақсы болу сыртқы жағдайлардан гөрі адамның ішкі жан дүниесіне, ниетіне байланысты.

Адамдар арасындағы қарым – қатынас адамгершілікке бағытталғанда адам өмірі мәнді , үйлесімді болады. Ол адамдардың өзара түсіністігін , сыйластығын туғызып, өзін және өзгеледі құрметтеуге жеткізеді.

- Соқыр адам өзімен не алып шықты?

- Неге олай жасады?

- Қасынан өтіп бара жатқан біреу не деді?

- Соқыр адамның іс-әрекетін өмірде немен салыстыруға болады?

• 
  Адамдармен қарым-қатынас жасағанда өзгелерді түсіну қандай нәтижеге жеткізеді?
  

Қарт ескі досымен шай ішіп отырып:

- Бөлме ішіне мұқият зер салып, қоңыр түсті заттарды есіңде сақта, - дейді.

Бөлме ішінде қоңыр түсті заттар өте көп еді. Бірақ досы бұл тапсырманы еш қиындықсыз орындайды. Сонда қарт оған:

- Енді көзіңді жұмып, көк түсті заттарды атап шық, - дейді.

Досы сасып қалып:

- Мен тек қоңыр түсті заттарға мән бердім. Көк түсті еш нәрсе байқамадым, - дейді.

Қарт:

Бұл шындық еді. Досы қатты таңырқаған сәтте қарт сөзін жалғап:

- Бөлмеден қоңыр түсті заттарды, өмірден тек жамандықты іздей беретін болсаң, оларды міндетті түрде табасың. Олар өміріңнің бір бөлшегіне айналады. Сол себепті, тек жақсылыққа сен!

Расымен де, әлем біздің санамызда өмір сүреді. Мәселе қиындықта емес, сол қиындықты қалай қабылдайтындығымызда. 

1. Адамдармен жақсы қарым-қатынаста болу үшін берілген құндылықтар мен қасиеттердің қайсысы маңызды деп ойласыңдар? Ретімен айтыңдар.

2. Жағдаяттарды шешіңдер. Сұрақтарға жауап беріңдер.

Дәптермен жұмыс.

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман. (2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз. (2рет)

- оқушыларға риясыз қызмет ету қуаныш , шаттық екенін түсіндіре отырып, ақниеттілік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды жағымды ойлауға баулу арқылы кеңпейілділік қасиетін дамыту.

- оқушыларды әлемді жағымды қабылдауға үйрету арқылы ақниеттілікке, ақкөңілділікке,кеңпейілділікке тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Осы мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

Көңіл күйді басқару адамның өзіне байланысты. Жақсы көңіл күй адамға қанат бітіріп, қуат береді. Адам ішкі тыныштығын тапқан кезде шынайы, жағымды көңіл күйге бөленеді. Сөзі шын жүректен шығып, өз ісіне қанағаттанған адамның көңіл күйі шаттыққа толады. Ондай адамның денсаулығы да жақсы болады. Жақсы көңіл күйдегі адам айналасына да қуаныш сыйлайды.

• 
  Нұрлы күн сәулелерін қайда таратты?
  
• 
  Күн сәулесі тағы қай жаққа түсті?
  
• 
  Шынайы көңіл күйге қалайша бөленуге болады?
  
• 
  Күннің барша тіршілікке деген риясыз сүйіспеншілігін қалай байқаймыз?
  
• 
  Сенің айналаңда күннің риясыз сүйіспеншілігіндей адамдар бар ма?
  

Бұрынғы уақытта алты түлкі жолдас болыпты. Алтысыныңбіреуінін құйрығы шолақ екен. Құйрығы ұзын бес түлкі, — «сенің құйрығьң жоқ»,— деп, келеке қылып, күле беріпті. Сол уақытта шолақ түлкі: — «қалай мен осы бес түлкінің құйрықтарын шолақ қылып өзіме тең қылып қоямын», — деп ойлап келіп, тапқан ақылы. Сонда бес түлкіге айтты:

- Бәріміз бір ойын ойнайық! —деп.

Түлкілерді алып келіп, қарағайға құйрықтарын байлап қойып, өзі бір биік таудың басына шығып, түлкілерге айтты:

- Мына жақта бүркіттер келе жатыр, — деп өзі қашты. Сонда бес  түлкі қашамыз деп құйрықтарын үзіп, барлығы  шолақ болып қалады.Сөйтіп,  шолақ түлкі басқаларын да шолақ кылып, өзіне серік қылды. Алтауы бірдей шолақ болғаннан кейін, ешкім ешкімді мазақ қылып күлмейтін болды.

Түлкінің көңілді болуының себебі неде?

• 
  Суретке қараңдар. Ондағы адамдардың неліктен шынайы көңіл күйге бөленіп тұрғанын айтыңдар.
  
• 
  Суреттерге қарап, риясыз қызмет арқылы адамның көңіл күйін қалайша көтеруге болады? Сахналау.
  

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2рет)

- оқушыларға риясыз қызмет ету қуаныш , шаттық екенін түсіндіре отырып, ақниеттілік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды жағымды ойлауға баулу арқылы кеңпейілділік қасиетін дамыту.

- оқушыларды әлемді жағымды қабылдауға үйрету арқылы ақниеттілікке, ақкөңілділікке,кеңпейілділікке тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

• 
  Көңіл-күйіне қарап адамдарды: шат, жайдары, көңілді, жылы жүзді, ызбарлы, ызалы, бақытты, қайғылы деп ажыратуға болады. Көтеріңкі көңіл адамға қуат бітіріп, бойын сергітеді, ал уайым-қайғы жүнжітіп, жабырқатып жібереді. Басқа адамдармен жақсы қарым-қатынаста болып, олардың көңілін табу жақсы болады. Оларда сол кезде солай жасайды.
  

• 
  Ақ тиін не істеді?
  
• 
  Ашулы қасқыр ақ тиінге не деді?
  
• 
  Қасқыр неліктен әр уақытта ашулы жүреді?
  
• 
  Ал ақ тиіндер неліктен әр қашан да көңілді жүреді ?
  
• 
  Қалай ойлайсыңдар, адам қандай жағдайда қуанышта, шаттықта болады?
  
• 
  Өздерің аңдардың қайсысынан үлгі алар едіңдер?
  
• 
  Ал сен үнемі қандай болып жүресіңдер? Неліктен?
  

Жаз күнi. Таңертең Әсет iнiмдi ертiп, бұзауларды өрiске айдап тастап, үйге беттеп келе жатқанбыз. Алдымыздан қанаты сынған ба, әлде, топшысы үзiлген бе, бiр үйрек жерден көтерiле берiп, таяқ тастам жерге барып құлап түстi. Тұра қудық. Бiз жақындағанда ұша жөнеледi де, ұзамай қайта қонады. Үйректi қуалап жүрiп, ауылдан ұзап кетiппiз. Үйрек аспанға көтерiлiп, алғаш ұшқан жерiне қайта барып қонды. Балапандарын өзенге апара жатқан құс екенiн сонда бiлдiк. Бiзден балапандарын қорғау үшiн қолданған амалы екен.Жүр, балапандарын ұстап алайық, – дедiм Әсетке. Жүгiрiп отырып үйрек қонған жерге келдiк. Балапандар өзеннiң жарқабағына таяп қалыпты. Бiздi көрген үйрек: «Өлтiрiңдер, менi өлтiрiңдер, балапандарыма тие көрмеңдер!» дегендей жолымызды бөгеп, қалшиып тұр. Әсет жерден тас алып, жiберiп қалып едi, үйректiң басына тиiп, құлап түстi. Үйректi ұрып алғанымызға қуандық. Үйге келген соң, екеумiз жарыса сөйлеп, апамызға айттық. Апам қынжыла сөйледi:

-Байғұс ана-ай!.. Баласы үшiн отқа да, суға да түсiп, өлiмге де барады-ау. Мына үйрек те балапандарын қорғау үшiн өлiмге басын тiгiп, тайсалмаған. Бұл қылықтарың бекершiлiк болған. Шешесiнен айырылған балапандар қалай күн көредi, қайтiп жан сақтайды?..

Қателiгiмiздi мойындадық. Балапандарды аяп, мұ-ңайып қалдық. Қап, әттеген-ай!.. Обал болды-ау.

«Алдар Көсе » мультфильмін көру.

Тапсырма

• 
  Сендердің көңіл күйлеріңді кімдер көтереді, нелер қуантады? Суретін салындар.
  
• 
  Жақсы көңіл күйге бөленудің жолдарын құрыңдар.
  

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2рет)

- оқушыларға Отан ұғымы туралы түсінік бере отырып,отансүйгіштік қасиетін ұғындыру.

- оқушыларды Отанды сүйіспеншілікке баулу арқылы жауапкершілік қасиетін дамыту.

- оқушыларды Отанды құрметтей отырып, отансүйгіштікке,жауапкершілікке,татулыққа,бірлікке тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

• 
  Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?
  

• 
  Сыныптастар неге сөз таластырды?
  
• 
  Салтанат қандай сөз айтты? Оның бойында қандай қасиет бар деп ойласыңдар?
  
• 
  Самалдың бойынан қандай құндылықтарды көріп тұрсыңдар?
  
• 
  Сен үшін Отан деген не?
  
• 
  «Отан», «Қазақстан» дегенде ойыңа не түседі?
  
• 
  Сен Отанынды сүйеін бе?
  

Менің туған жерім- егеменді Қазақстан

Тапсырма

- Қазақстаннды жер картасынан көру.

• 
  Жер шары картасындағы Отанынды және барлық мемлекеттерді өзіңе ұнайтын гүлдерді салып, безендіріңдер.
  

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Отанымыз-Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Гимнін айтамыз.

Сөзі:Ж.Нәжімеденов. Н.Назарбаев. Әні:Ш.Қалдаяқов.

Алтын күн аспаны,

Алтын дән даласы,

Ерліктің дастаны-

Еліме қарашы!

Ежелден ер деген

Даңқымыз шықты ғой.

Намысын бермеген

Қазағым мықты ғой!

Менің елім,менің елім,

Гүлің болып егілемін,

Жырың болып төгілемін елім,

Туған жерім менің –Қазақстаным.

Балалардың жауаптары тыңдалады.

- оқушыларға Отан ұғымы туралы түсінік бере отырып,отансүйгіштік қасиетін ұғындыру.

- оқушыларды Отанды сүйіспеншілікке баулу арқылы жауапкершілік қасиетін дамыту.

- оқушыларды Отанды құрметтей отырып, отансүйгіштікке, жауапкершілікке, татулыққа, бірлікке тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  Әжесі мен Асылзат туған жерге сүйіспеншіліктерін қалай білдірді?
  
• 
  Әжей өзінің қарттығына қарамастан , неліктен туған жерге риясыз қызымет етуге асықты?
  
• 
  Өздерің туған жерге деген сүйіспеншіліктеріңді қалай білдірекіңдер?
  

Менің туған жерім- егеменді Қазақстан

Тапсырма

• 
  Отаныңа алғыс хат жазыңдар.
  

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

- оқушыларға табиғатқа риясыз қызмет ету арқылы ақпейілділік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды табиғаттың әсемдігін сезінуге баулу арқылы қамқорлық қасиетін дамыту.

- оқушылардың табиғатқа сүйіспеншіліктерін арттыруда ақпейілділік, сезімталдық, қамқорлық қасиеттеріне тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

• 
  Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?
  

• 
  Жан-жануарлар неліктен өз мекендерін мақтады?
  
• 
  Олардың бәрін біріктіретін не?
  

- Бұл өте ертеде болыпты, содан бері қанша жыл өткенін есептеп айтуға сан жетпейді. Аспанда айынды үшеу:Күн,Ай, және Қораз тұрыпты.

Бірде ең үлкені Күн адамдарға жарық сәуле шашауға кеткенде,үйде Ай мен Қораз қалыпты.ай барып тұрған сотанақ екен.Қоразға тыным бермей,ақыры тәжінен ұстап алып,жерге тастап жібереді.Қайта оралған Күн болған оқиғаны біліпті.

Ойланып отырып,былай депті:

-Менің байқауымша сенің ешкіммен де сыйысып,тыныш отыра алатын түрің жоқ екен.Қайтып бетіңді көрмейін.Бұдан былай мен аспанда күндіз ғана жүремін,ал,сен тек түнде шығасың,- депті.

Содан бері Қораз қызарып шығып келе жатқан Күн ағасын көргенде: «Қо- қо -қо!» деп айқайлайтын болыпты.Онысы «Қайрлы таң,мейремді аға!»-дегені екен.

Ал Күн батып,Ай көріне бастағанда,Қораз үйшігіне тезірек кіріп алуға асығатын көрінеді.

Тапсырма

• 
  Менің Қазақстаным тақырыбына сурет салу.
  

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

әні: Ибрагим Нүсіпбаев

1. Бау-бақша, белдер,

Орман тау, көлдер –

Көрікті шексіз даламыз.

Дәулеті тасқан,

Сәулеті асқан –

Көңілді ауыл, қаламыз.

Жадырап күндей,

Жайнаған гүлдей –

Бақытты біздер баламыз!

2. Өзіміз туған,

Көбелек қуған

Өлкеде өсіп, толамыз.

Жалықпай оқып,

Көңілге тоқып –

Білімді адам боламыз.

- оқушыларға табиғатқа риясыз қызмет ету арқылы ақпейілділік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды табиғаттың әсемдігін сезінуге баулу арқылы қамқорлық қасиетін дамыту.

- оқушылардың табиғатқа сүйіспеншіліктерін арттыруда ақпейілділік, сезімталдық, қамқорлық қасиеттеріне тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

• 
  Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?
  

• 
  Бастаудың, бұлақтың суы неліктен тап – таза, мөп- мөлдір болады?
  
• 
  Ал адамның бастау бұлағы қайда деп ойлайсыңдар?
  

Бір бағбанның қолына екі түп алма ағашының көшеті түседі. Бағбан әлгі көшеттерден өздерін қай жерге отырғызғанын қалайтындықтарын сұрайды. Сонда біріншісі

-Мені көлеңке емес, үнемі күннің көзі түсіп, су тиіп, елдің көз алдында болатын жерге отырғызыңыз. Және жиі қопсытып, қарап тұрғаныңызды қалаймын, -дейді. Ал екеншісі болса:

-Маған бәрібір, сіздің онсыз да бақта басқа шаруаларыңыз жеткілікті, сондықтан мені, не түспеуі де міндетті емес. Орын болмаса, басқа алма ағаштарының қасына еге салыңыз, – дейді.

Бағбан оларды өз тілектеріне сай отырғызады. Бірінші түп алма ағашы тез бой көтеріп, жайқалып күн астында құлпырып өсе бастайды. Бағбан күнде оны суарып, түбін қопсытып жүреді. Өсе келе ол керемет жеміс береді. Жан-жағына төгіле пісіп, көздің жауын алады. Көрген адамдар оған таң-тамаша еді. Екінші түп алма болса, сол күйінде баяу өсіп, берген жемісін құрт басып кетеді. Адамдардар да оған аса мән беріп қарай бермейді.

-Бағбанның сұрағына қай алма ағашы дұрыс жауап берді деп ойлайсыз?

-Екінші алма ағашы неліктен жеміс бермеді?

Тапсырма

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

О, далам, менің байтағым,

Далам деп өлең айтамын.

Ұлың боп ойлап барам да,

Құлын боп ойнап қайтамын.

О, далам, менің байтағым,

Далам деп өлең айтамын.

Солған Ай болып барам да,

Толған Ай болып қайтамын.

- оқушыларға жан саулығын ұғындыру арқылы ақниеттілік туралы түсінік беру.

- оқушыларды жан тазалығына мән беруге үйрету арқылы саналылық қасиетін дамыту.

- оқушыларды жан мен тән сұлулығын дамытуда ақниеттілік, саналылық, сергектік қасиеттеріне тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

«Жаны саудың – тәні сау»

халық мақалы

- Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  Бала бұлаққа жету жолындағы сынақтардан қалай өтті?
  
• 
  Адам қандай қасиеттері арқылы мұратына жетеді?
  

- Әрбір адам өз денсаулығының мықты болу жолдарын қарастыру керек. Дені сау адамның көңіл күйі көтеріңкі болып, еңбекке әрқашан құлшына кіріседі. Халқымыз «Дені саудың жаны сау» деп бекер айтпаған. Отанымыздың келешегі, көркеюі балалар сіздердің қолдарыңызда. Сондықтанда сендердің таңдауларын - салауатты өмір салтын сақтау.

Денсаулық адам ағзасының қалыпты, дұрыс жұмыс істеуі:

- Денсаулық дұрыс тамақтану.

- Денсаулық тәулігіне 10 сағат ұйықтау, ұйқы ең алдымен миды тынықтырады.

- Денсаулық таза ауада көбірек жүру.

- Денсаулық тазалық сақтау.

- Денсаулық тамақты шамадан тыс тойып ішпеу.

- Денсаулық тамақтан соң ауызды шайып, қолыңды жу.

- Балалар денім сау болу үшін таза болып жүру мен бірге тағы не істеуіміз керек?

Тапсырма

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Денсаулық ол - күлуің 

- оқушыларға жан саулығын ұғындыру арқылы ақниеттілік туралы түсінік беру.

- оқушыларды жан тазалығына мән беруге үйрету арқылы саналылық қасиетін дамыту..

- оқушыларды жан мен тән сұлулығын дамытуда ақниеттілік, саналылық, сергектік қасиеттеріне тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  Қарттың жаны мен тәнінің саулығының сыры неде деп ойлайсыңдар?
  
• 
  Қарт неліктен бірінші орынға ой – сана тазалығын қойды?
  

- Күләш апай ас дайындап жүр. Тамақтың қамырын жаймақ боп дайындаған суының тұзын көрдi де, қабағын шытты:

Қап, ұмытып кетiппiн-ау... Зәукен, тез Нағима апаңның үйiнен тұз әкеле қойшы!..

Зәукен «жарайды» деп, тұра жөнелдi. Күләш апай қамырын илей алмай тосып отыр. Зәукен келмедi. Әрi күттi, берi күттi. Ақыры шыдамы таусылды.

- Әлгi жүгермек қайда жоғалып кеттi? – деп далаға шығып едi, масаттанып келе жатқан ұлына ұшырасты. – Тұз қайда?!

– Апатай, ұмытып кетiппiн... – дедi де, қайта жүгiрдi. Екеуiнiң сөзiн естiген Бейсен Ақсақал дәуiрлеп қоя бердi:

– Зәукенге кейiме, келiн! Ол азамат болады. Оны кешiктiрген мен едiм. Үш-төрт күннен берi радиомыз сөйлемей қалған. Бала-шағаға «сендер бүлдiрдiңдер» деп кейiп жатыр едiм. Зәукен жетiп келдi. «Радионың ұстасы қайда?» деп сұрадым. Ол: «Мен жөндеймiн» дедi. «Қой, бұзып аласың» деп сенбеп едiм, ол радионы айналдыра қарады да: «Жөндеуге болады, ата. Мен осыны жөндейтiн үйiрмеге қатысамын» дедi. Рационың қобдиын ашып көрдi. Жiңiшке қызыл сымды бiр бұрандаға қосып бекiтiп едi, радиом саңқылдай жөнелдi. Ой, азамат екен өзi!..

– Зәукендей бала жоқ, алтын бала! Өмiрi ұзақ болсын! – деп Нағима апай да, ақ тiлеуiн айтып жатыр. – Кеше су ала алмай жатыр ем, жүгiрiп келiп су алып, үйге жеткiзiп бердi.

Күләш апайдың көңiлi судай тасыды. Қуанышы қойнына сыймай, шаруасы есiнен шығып кеттi.

– Неге келiп ем, осы? – деп сасқалақтады.

– Тұзға! – дедi Зәукен қолындағы тұзды шешесiне ұсынып.

• 
  Денсаулық тақырыбына сурет салу.
  

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Әні Ф.Жолдасованың

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2рет)

Балалардың жауаптары тыңдалады.

- оқушыларға әрдайым көмектесу , ешқашан зиян келтірмеудің мәнін ұғындыра отырып, ақкөңілділік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды айнала қоршаған ортаны құрметтеуарқылы сыйластық қасиетіне баулу.

- оқушыларды жақсылық жасау жолында сыйластық, құрметтеу, ақкөңілділік қасиеттеріне тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

«Ешкімге де, еш нәрсеге де қылдай қиянат жасам!» халық мақалы.

Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

Нағыз күшті адам еш нәрсеге, ешкімге зиян келтірмейді, қиянат жасамайды.

Айналаңа сүйіспеншілікпен, түсіністікпен қарасаң, еш нәрсеге, ешкімге зиян келтірмейсің. Ең бірінші өзіңе қиянат жасама.

• 
  Жолаушы түйе мінген адамның жақсылығын неліктен түсінбеді?
  
• 
  Түйе міеген адамның өзгелерді көп ойлауының себебі неде?
  

- Бір қасқыр тамақ іздеп келе жатып, құрулы тұрған қақпанға түсіп қалады. Олай жұлқынып, бұлай жұлқынып, зорға құтылады. Қашып бара жатқан касқырды аңшылар көріп, артынан қуа жөнеледі. Қасқыр сасқалақтап бір егіншіге келіп жайын айтады: «Қайтсең де мені жасыр, ұмытпаспын жақсылығынды, мені   қабыңа    салып,    арқалап   жүре    бер»,— дейді. 

- Жаңа бір қасқыр анау шоқайдан қашып өтті, тезірек ұмтылыңдар,— дейді.      Аңшылар асып кеткеннен кейін, егінші қаптың аузын шешіп, қасқырға:

- «Мен сені жеймін, қарным ашты»,— деп тап-тап береді.

Оқулықтағы суреттерге мұқият қара,онда көрсетілгендердің қайсысын көмек деп айтуға болады?

Дәптердегі суретті бояңдар.

Балалар барлығы қосылып ән айтады.

Әні Ф. Жолдасованың

Бал-балалық,балдырған шақ сан арман,

Барлық бала армандауға жаралған.

Кел, достарым, әндетіңдер,билеңдер,

Гүлденсін деп атамекен қара орман.(2рет)

Болашақтың иесіміз бәріміз,

Туған жердің түрлендірер нәріміз.

Алтын бесік-ұлан байтақ елімде

Жарқын болсын шырқап айтар әніміз.(2рет)

Балалардың жауаптары тыңдалады.

- оқушыларға әрдайым көмектесу , ешқашан зиян келтірмеудің мәнін ұғындыра отырып, сыйлапстық, жауапкершілік қасиеттері туралы түсінік беру.

- оқушыларды айнала қоршаған ортаны құрметтеу арқылы сыйластық қасиетіне баулу.

- оқушыларды жақсылық жасау жолында сыйластыққа, жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Мақалды қалай түсініп отырсыңдар?

Нағыз күшті адам еш нәрсеге, ешкімге зиян келтірмейді, қиянат жасамайды.

Айналаңа сүйіспеншілікпен, түсіністікпен қарасаң, еш нәрсеге, ешкімге зиян келтірмейсің. Ең бірінші өзіңе қиянат жасама.

• 
  Баланың қандай әрекеті қарақшыларға сабақ болды?
  
• 
  Адамдар біреуге немесе бір нәрсеге неліктен зиян келтіреді деп ойлайсындар?
  
• 
  Зиян келтірмей , қиянат жасамай өмір сүруге бола ма ? Қалай?
  
• 
  Саған өмірде өзіңді дұрыс әрекет жасауға сабақ болған жағдайлар болда ма? әңгімелеп бер.
  

- Хан баласына қазына береді. Өзіңе дос жи дейді. Баласы 100 дос тауып келдім дейді. Қырық жыл хан болып, менде бір жарым ғана дос бар. Сен қалай бір жолғы сапарда 100 дос таптың дейді әкесі. Сөйтіп бір жарым достың тарихын айтады. Оның бір досы - бай, жарты досы - кедей екен. Хан сол екі досын сынамақ болады. Мен үшін жаныңды қи, сонда мен тірі қаламын,-дейді хан бүтін досына ауырып жатқан болып. Ол жанымды емес, малымды ал, балаларым көп еді дейді. Хан кедей досын шақырады. Оған да соны айтады. -Қидым,-дейді кедей. -Неге?-деп сұрайды хан. -Менің жаным халықтың ханын сақтап қалуға жараса, одан артықтың керегі не маған,-дейді кедей. Содан соң хан кедейді бүтін, байды жарты досым депті.

• 
  Жақсылық тақырыбына сурет салу.
  

Дәптердегі суретті бояңдар.

әні: Б.Байқадамов

Көлдей шалқып жас өмір,
Тасып жатқан шағында
Кемерінен шалықтап,
 Асып шатқан шағында
Ойын ойнап, ән салмай 
Өсер бала болар ма
Күміс күлкі көрмей ол
Кемеліне толар ма.

Айгөлек ау айгөлек,

Асыл сөздің ұстасы-

Айгөлек ау айгөлек,

- оқушыларға жердің ортақ үй екенің түсіндіре отырып, мейірімділік қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды Жер – ананы қадірлеуге, оның тұрғындарымен ынтымақтастыққа үйрету арқылы қамқорлық қасиетін дамыту.

- оқушыларды Жер – анаға сүйіспеншілігін арттыру арқылы мейірімділікке, қамқорлыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Құнанбаевтың сөзін қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  Адамдардың тұратын жері әртүрлі болса да , ақын өлеңде неліктен «БІР адамның баласымыз» дейді?
  
• 
  Жер бетінде бейбітшілік пен тыныштық болуының маңызы қандай?
  

әні: Б. Байқадамов

Көлдей шалқып жас өмір,
Тасып жатқан шағында
Кемерінен шалықтап,
 Асып шатқан шағында
Ойын ойнап, ән салмай 
Өсер бала болар ма
Күміс күлкі көрмей ол
Кемеліне толар ма.

Айгөлек ау айгөлек,

Асыл сөздің ұстасы-

Айгөлек ау айгөлек,

- оқушыларға жердің ортақ үй екенің түсіндіре отырып, ынтымақтастық қасиеті туралы түсінік беру.

- оқушыларды Жер – ананы қадірлеуге, оның тұрғындарымен ынтымақтастыққа үйрету арқылы сыйластық қасиетін дамыту.

- оқушыларды Жер – анаға сүйіспеншілігін арттыру арқылы сыйластыққа, ынтымақтастыққа тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Сөзін қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  Жер қалайша ортақ үйіміз болады?
  
• 
  Жер – ананың риясыз қызыметін неден байқауға болады?
  
• 
  Жер- анаға риясыз сүйіспеншілікті қалай білдіруге болады?
  

Тапсырма

Дәптердегі суретті бояңдар.

әні: Б. Байқадамов

Көлдей шалқып жас өмір,
Тасып жатқан шағында
Кемерінен шалықтап,
 Асып шатқан шағында
Ойын ойнап, ән салмай 
Өсер бала болар ма
Күміс күлкі көрмей ол
Кемеліне толар ма.
Айгөлек ау айгөлек,
Айдың жүзі дөңгелек,
Айдай толған кезімде  3 рет
Би билеймін дөңгелеп.
Асыл сөздің ұстасы-
Ақын болар ұрпақпыз
Өнер, білім, еңбекке,
Жақын болар ұрпақпыз
Он саусағы майысқан
Шебер болар ұрпақпыз,
Тұла бойы толған бір
Өнер болар ұрпақпыз.
Айгөлек ау айгөлек,
Айдың жүзі дөңгелек,
Айдай толған кезімде   3 рет
Би билеймін дөңгелеп

- оқушыларды риясыз қызмет етуге үйрете отырып ,бақыт туралы түсініктерін дамыту.

- оқушыларды мейірімділікке, сүйіспеншілікке, баққыттың мәнін түсінуге тәрбиелеу.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

- Нақыл сөзді қалай түсініп отырсыңдар?

• 
  - «Үшкір, әрі өткір қырлары жоқ» адамда қандай қасиеттер болды?
  
• 
  - Қалай ойлайсыңдар, адам мінезіндегі «үшкір, әрі өткір қырларынан» құтылуына не көмектеседі?
  

Аңыз айту

-Үшкір,әрі өткір қырлары жоқ адамда қандай қасиеттер болады?

-Қалай ойлайсыңдар,адам мінезіндегі үшкір,әрі өткір қырларынан

құтылуына не көмектеседі?

- Үшкір,әрі өткір қырларды тегістеуге сыныптағы жағдайлар қалай

көмектеседі?Мысал келтіріңдер.

Оқушылар өз ойларымен бөліседі.

Жауаптарын тыңдап, қорытындылау:

Тапсырма

• 
  Сахналап көрсетіңдер.
  

2. Дос болсаң берік бол, досыңа серік бол!

3. Әдептілік-әдемілік

4. Мен отанымды сүйемін!

• 
  Суреттер бойынша әңгіме құрастырып айтыңдар.
  

Дәптердегі суретті бояңдар.

«Мен бақытты баламын»