Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Бақылау диктанты
Қатемен жұмыс.Тіл ұстарту.
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) білімділік: модуль бойынша өткен лексикалық және грамматикалық тақырыптардан алған білім деңгейлерін тексеру, оқушылардың тілдесім әрекеттерін арттыру, емле мен тыныс белгілері ережелерін сақтап сауатты жазуын арттыру;
ә) дамытушылық: оқушылардың көру, есте сақтау қабілетін дамыту арқылы қазақ сөздерін дұрыс жазуға үйрету;
б) тәрбиелік: бір-біріне бөгет болмай, жазба жұмысын жазудағы тәртіпті қатаң сақтауға баулып, табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үй тапсырмасы жазылған дәптерлерін тексеру
|
Мағынаны тану
|
Қайың
Қайың –сымбатты ағаш. Биік болып өседі. Жазда тәулігіне қырық шелектей ылғал тартады. Қайыңнан алынатын нәрсенің бәрі кәдеге асады. Оның бүршіктерінен дәрі әзірленеді. Бұтақтарынан сыпырғыш жасайды. Қабығынан халық шеберлері себет пен түрлі ыдыстар тоқиды. Қайың ағашынан жиһаздар жасалады. Қайың отыны пешке маздап жанады. Жаз кезінде қайың тоғайын аралау қандай ғанибет десеңші! Кіршіксіз таза ауа да сонда.( 54сөз)
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
“Биік” сөзінің тура мағынада қолданғанын белгілеңіз.
A) Биік сезім.
B) Биік тау.
C) Биік ой.
D) Биік тұлға.
E) Биік сөз.
Дұрыс жауап: B
Ауыспалы мағынада қолданылған сөзді көрсетіңіз.
Ниетің қисық болса, ағайынға өкпелеме.
A) Ниетің.
B) Қисық.
C) Болса.
D) Ағайынға.
E) Өкпелеме.
Дұрыс жауап: B
Ауыспалы мағынада қолданылып тұрған сөзі бар сөйлемді анықтаңыз.
A) Тұмау аяғы – құрт, тұман аяғы – жұт.
B) Самат аяғын ауыртып алды.
C) Ол науқасынан айығып кетті.
D) Жел күшейе түсті.
E) Ол аяғын созып жатыр.
Дұрыс жауап: A
Ауыспалы мағынада тұрған сөзді көрсетіңіз.
Бұлақтың көзін ашу – игі іс.
A) Бұлақтың.
B) Көзін.
C) Ашу.
D) Игі.
E) Іс.
Дұрыс жауап: B
Сөздің тура мағынасын табыңыз.
A) Сүт таңертең ұйып қалды.
B) Оң қолым ұйып қалды.
C) Әңгіме ұйып тыңдалды.
D) Олар сүттей ұйып отыр.
E) Сүттей ұйыған жанұя.
Дұрыс жауап: A
Сөздің ауыспалы мағынасын табыңыз.
A) Қарындашын ұштау.
B) Найзаны ұштау.
C) Қайланы ұштау.
D) Шеберлікті ұштау.
E) Таяқты ұштау.
Дұрыс жауап: D
Көп мағыналы сөздің анықтамасын белгілеңіз.
A) Затты атап білдіретін мағынасы.
B) Біркелкі дыбысталып айтылатын сөз.
C) Мағынасы басқа-басқа сөздер тобы.
D) Сөздің екі я одан да көп мағынаға ие болуы.
E) Мағыналары бір-біріне жақын сөздер тобы.
Дұрыс жауап: D
Омонимдес сөзді көрсетіңіз.
A) Гүлнәр мектепке барды.
B) Ол ақылды бала.
C) Айт болды.
D) Уақытты бағала.
E) Айгүл – зерек оқушы.
Дұрыс жауап: C
|
Үй тапсырмасы
|
Қайталау,тест құрастыру
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Фонетика. Тіл дыбыстары.
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
А) Білімділігі: Оқушыларға фонетика туралы түсінік беру, тіл дыбыстарының адам өміріндегі маңызы, құрамдары туралы ұғым беру, жаттығу жұмыстары мен қосымша тапсырмалар арқылы бекіту.
Ә) Дамытушылығы: Оқушылардың сауаттылығын, тілін дамыту, танымдылығын арттыру.
Б) Тәрбиелігі: Орындалатын тапсырмалар арқылы бір - бірін тыңдауға, сыйлауға дағдыландыру. Шапшаңдыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты түсіндіру.
Сабақтың әдісі: Түсіндіру, талдау, жаттығу орындау, ойлау.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдттар.
Пәнаралық байланыс: Әдебиет, тәнтану.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
"Кім жылдам" сұрақ - жауап.
1. Ойды әдепті, сыпайы етіп жеткізу?
2. Айтылуы бірдей, мағынасы басқа сөздер?
3. Айтылуы әр түрлі, мағынасы бірдей сөздер?
4. Дөрекі, әдепсіз сөздер?
5. Атын тура айтуға болмайтын сөз?
6. Сөз байлығын зерттейтін сала?
7. Мағыналары бір - біріне қарама - қарсы сөздер?
8. Қолданудан шығып, аз айтылатын сөздер?
9. Белгілі бір кәсіпке айтылатын сөздердің түрі?
|
Мағынаны тану
|
Балалар! Қазақ тіл білімі үлкен 3саладан тұрады.1.Фонетика. 2.Лексика.
3.Грамматика а) морфология б) синтаксис .
Біз өткен сабақта Лексика саласын аяқтадық. Ал бүгін, тіл білімінің тағы бір үлкен саласы Фонетиканы бастағалы отырмыз.
Фонетика гректің «фоно» сөзі «дыбыс» дегенді білдіреді.Фонетика ғылымы тілдің дыбыстық жүйесін зерттейді, яғни, дыбыстардың жасалу, айтылу, естілу және буын, екпін, интонация мәселелерін қарастырады.
Адам баласының тілі –дыбыстық тіл.Тіл дыбыстары адам пайда болғалы бірге өмір сүріп келеді. Тіл дыбыстары болмаса тіл өмір сүре алмайды.Тіл дыбыстары сөз ішінде айтылады. Бір дыбыс әлденеше сөздің құрамында қайталанып қолданыла береді. Ол үш түрлі сипатта болады.
1-шісі:оның сапалық сипаты.мыс: мал, тал, қол. Бұл сөздердегі дыбыстың саны бірдей , бір дыбысы өзгерген сайын, мағыналары да өзгереді.2-шісі:сөздердің дыбыс саны әр түрлі болады.мыс: бала ,ала, ал.
3-шісі:сөздердегі дыбыстың орын тәртібі, яғни, дыбыстардың орын ауысуы. мыс:тас-сат, қас-сақ, қош-шоқ т.б.
Біз әріптерді көреміз және жазамыз, ал дыбысты естиміз және айтамыз.Әріптер кейде жеке дыбысқа сәйкес келсе(а,ә,ұ,ү) ал кейде, бір әріптер (ю,я,ё) бірнеше дыбыстың қосындысын өрнектейді (иу, иа, ио). Мына әріптердің дыбыстың мәні жоқ (ь,ъ).
Тіл дыбыстары сөйлеу мүшелері арқылы жасалады.Олар: өкпе, көмей, дауыс шымылдығы, ауыз қуысы, мұрын қуысы, тіл, тіс, таңдай (суретте) жатады.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Қосымша
|
Шығармашылық жұмыс. «Кім шапшаң?»
І. Берілген сөздерге тиісті дыбыстарды қойып, сол сөздерге синоним тауып жаз. Жы.. дам, сабы.. лы, с.. лемдесу, әлпе...
2. Төмендегі антоним сөздерді үлгі бойынша жұп - жұбымен жаз.
Ұл. Суық. Жаман. Ақ. Күн. Қыз. Жақсы. Қара. Жылы. Түн. Түзу. Тату.
Қатты. Ұзын. Араз. Жұмсақ. Қысқа. Жас. Көп. Кәрі. Аз. Қисық.
Үлгі: Түзу - қисық, жұмсақ - қатты.
|
Ой толғаныс
|
Метаграммаларды шешіңдер.
Егер т-дан бастасаң-
Биіктердің биігі.
Егер д-дан бастасаң,
Қиындардың қиыны.
Екеуін де алып тастасаң,
Балықшының бұйымы (тау, дау, ау)
Егер б-дан бастасаң-
Түтіндей боп көшемін.
Егер н-дан бастасаң-
Жап-жасыл боп өсемін.
Жеке өзімді тастасаң-
Ішкен жанға кеселмін (бу,ну,у)
Шығармашылық жұмыс.
Адасқан әріптер
а) р, д, о, м, ы, а, б б) й, ж, ы, а, л,ы ж г) й, а, б, а, т, л, а
ә) н, е, д, м, ә, е, т, и в) е, б, к, е, ж, е ғ) з, с, а, ө, у, р
Дыбыстық математикалық талдау
А) Бер: домбыра Ә) Бер:мәдениет
O =□+∆ O =□+∆-?
Шешуі:7O =3□+4∆ Шешуі: 8 O=4□+4∆
7O =3□(о,ы,а)+4∆(д,м,б,р) 8 O=4□(ә,е2,и)+4∆(м,д,н,т)
Сабақты тест сұрақтарымен қорытындылау.
1. Тіл дыбыстарын зерттейтін ғылым
А. Синтаксис
В. Фонетика
С. Лексика
Д. Морфология
2. Фонетика сөзі қай тілден енген.
А. Латын
В. араб
С. грек
Д. парсы
3. Дауысты дыбыстарды ажырат.
А)б.в.ғ.д,г. С)м.н.с.т,
В)ұ,ү,ы,і,у, Д)р,ф,ң,ъ,ш
4. Дауыссыз дыбыстарды ажырат.
А) я, ю, у, е С) ә, е, ң, ү
В) а, о, ы, ұ Д)ж, з, п, т, с
5. Тіл дыбыстарының жасалуына қатысты сөйлеу мүшелерін тап.
А) көз, қас, ауыз, қуысы С) тіс, құлақ, бас
В) өкпе, тамақ, тіл, Д) өкпе, бауыр, мұрын
6. Қазақ тілінде неше әріп бар.
А)40 с)41
В)45 Д)42
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Қазақ әліпбиі
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
1. Білімділік: оқушыларға қазақ әліпбиі түрлері туралы лингвистикалық білім беру және жаттығу жұмыстары мен қосымша тапсырмалар арқылы бекіту.
2. Тәрбиелік: оқушыларды адамгершілікке еңбекті дәріптеуге ана тілді құрметтеуге тәрбиелеу.
3. Дамытушылық: оқушылардың ойлау қабілетін арттыру, дүниетанымдарын кеңейту, фонетикалық талдау жасау дағдыларын дамыту.
Сабақтың типі: аралас
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдіс - тәсілі: түсіндіру, сұрақ - жауап, жаттығу, салыстыру.
Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты кесте, үлестірмелер.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
I. Ұйымдастыру кезеңі: 1. Оқушылармен сәлемдесу
2. Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру
сабақтың ұстанымдарымен таныстыру. Слайдта жазылып тұрады.
1. Уақытында бастау
2. Белсенді болу
3. Ашық болу
4. Сөзді бөлмеу
5. Бір – бірімізді құрметтеп сыйлау
3. Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару
II. Үй тапсырмасын тексеру:
1. Фонетика туралы түсінік. Тіл туралы түсінік
2. 236 - жаттығуды орындау
2. Бір буынды сөздердің дауысты, дауыссыз дыбыстарын өзгертіп, жаңа сөздер құраңдар:
ат, тал, сой, ақ, ес, ін, ұл, күн, қақ, жаз.
3. Метаграммалар жазу.
ІІІ Білім тексеру:
Шығармашылық диктант
• Төмендегі сөздерді қатыстырып, сөйлем құрап жазыңдар.
1. Астық, айлық, айдын,
2. Әйгілі, әдемі, әңгіме.
3. Күләш, Кәрім.
ІV Жаңа сабаққа дайындық
1. Сабақ тақырыбын тақтаға жазу
2. Сабақ мақсатын түсіндіру
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Мағынаны тану
|
Әліпби сөзі араб алфабитінің алғашқы екі әрпі – алиф пен би атауларының бірігуінен жасалған. Әліпби жазуда қолданылатын әріптердің рет тәртібі дегенді білдіреді.
Қазақ халқының жазу – сызуына Қазақстанға мұсылман дінінің, ислам мәдениетінің таралуына қатысты араб әліпбиі негіз болды. Алайда, қоғамдағы әр түрлі саяси – әлеуметтік өзгерістерге байланысты қазақ халқы араб әліпбиінен 1929 жылы латынға, ал 1940 жылдан бастап орыс әліпбиіне көшті.
Әліпбиде көрсетілген таңбалар – әріптер. Әріп – дыбыстың жазудағы таңбасы. Әліпбидегі әріптер белгілі бір тәртіппен орналасады. Түрлі сөздіктерді пайдалану үшін, әліпбидегі әріптердің орын тәртібін жақсы білу керек, сонда сөздіктен керек сөзді тез тауып алуға болады.
Орыс әліпбиіне негізделген қазақ әліпбиінде қазақ тіліне тән дыбыстарды белгілейтін 9 әріп бар(ә, ғ, қ, ң, ө, ұ, ү, һ, і). Қалғандары – орыс тілі мен қазақ тіліне ортақ әріптер.
Әліпбидегі әріптердің баспахана ісіне бейімделген баспа түрі және қолмен жазу құралдарына бейімделген жазба түрі бар. Әліпбидегі әріптердің бас әріптері және кіші әріптері бар.
Қазақ жазуында бас әріппен жазу латын әліпбиіне көшкеннен бастап пайда болды.
Бас әріпті қолдану кісі аттары мен жер – су атауларын, газет – журнал, кітап аттарын басқа сөздерден тез ажыратуға, сөйлем мағынасын тез түсінуге және қысқарған сөздерді (АҚШ, ҚазҰУ) белгілеуге өте қолайлы болды.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1 - топ - Әріптерді әліпби ретімен жазу
2 - топ - Жоғалған әріптерді қой.
Қ... за...... азба м... ралар... ны... к... пш... лігі ара... ә... іпби... арқ... лы біздің... ама... ымы... ға жет... і. 1912 жы... ы... хмет Ба... тұр... ынов а... аб әліп... иін... н.. гіз... елген қа... ақ жазуы... а ал... ғаш ре... орма жа... а... ы.
3 – топ - Мына сөздерді бас әріппен жазып, мағынасында қандай өзгеріс болғанын айтыңдар.
қанат, болат, берік, сәуле, әділ, бек, астана, тараз, раушан, райхан, алтын, күміс, самал, дидар.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Дауысты дыбыстар.
Жуан және жіңішке дауыстылар
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Дауысты дыбыстардың жасалу жолдарын түсіндіру,сатылай кешенді талдау жұмыстарын жүргізе отырып,алған білімдерін бекіту
ә) Тілдік – эстетикалық сезімдерін тәрбиелеу,ұжымдық жұмыс барысында адамдық қасиеттерін дамыту,ұлттық рухты бойларына сіңіру ;
б) Сауатты жазу,оқу дағдыларын жетілдіру,оқушылардың белсенді ойлау қызметтерін жандандыру.
Сабақтың түрі : Іденіс сабағы
Сабақтың әдісі : сатылай кешенді талдау
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс : әдебиет
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Тәтті кәмпиттер арқылы топтарға бөлу
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
«1» дегенім – жаман баға
Алады оны жаман бала
«2» дегенім – нашар баға
Інішегім нашарлама
«3» дегенім – орта баға
Алады оны орта ғана
«4» дегенім – жақсы баға
Алады оны жақсы бала
«5» дегенім – үздік баға
Оқитын бол үздік қана!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
1.Фонетика нені зерттейді ?
Диалекте сөздер дегеніміз не?
2.Қандай мәселелерді қарастырады?
Антоним дегеніміз не?
3.Тіл дыбыстары қалай жасалады?
Синоним дегеніміз не?
4.Дыбыстау мүшелеріне нелер жатады?
Омоним дегеніміз не?
5.Әдеп дегеніміз не?
6.Қазақ әліпбиіне тән әріптерді атап бер
7.Жаңа сөздер дегеніміз не?
8.Кәсіби сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Ауа өкпеден кедергісіз шығып,үннен ғана тұратын дыбыстарды дауыты дыбыстар дейміз.
Қазақ тілінде 12 дауысты дыбыс бар : а,ә,и,о,ө,е,э,у,ұ,ү,ы,і
Тілдің қатысына қарай дауысты дыбыстар жуан және жіңішке болып бөлінеді.
Тіл кейін шегініп,үсті дөңестену арқылы жасалған дауыстыдыбыстарды жуан дауыстылар дейміз. Жуан даысты дыбыстар мыналар : а,о,ұ,ы,у.
Тіл ілгері қарай,созылу арқылы жасалған дауыстыдыбыстарды жіңішке дауыстылар дейміз.
Жіңіщке дауысты дыбыстар мыналар : ә,ө,ү,і,е,э,и,у
Қазақтың топ сөзіндегі дауысты дыбыстар негізінен не бірыңғай жуан,не бірыңғай жіңішке болады. Түбір сөзге жалғанатын қосымшалар құрамындағы дауыстылар да осы заңға бағынады.
Тек кірме сөздерде және қос сөздерде бұл ерекшелік әрдайым сақтала бермейді.Мысалы : кітап (араб сөзі )
Ескерту : у дыбысы айтылуына қарай әрі жуан,әрі жіңішке дауыстылар тобына жатады.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Топпен жұмыс : Мына сөздердің ішінен жуан у дыбысы бар сөздерді бір бағанға,жіңішке у дыбысы бар бар сөздерді екінші бағанға теріп жазыңдар. Ашу,білу,қазу,сену,жазу, қу,беру,ілу,жолығу,кезу,сызушы,жу,көну
1.Дауысты дыбыстар дегеніміз не?
2.Тілдің қатысына қарай дауысты дыбыстар нешеге бөлінеді?
3.Жуан дауыстылар дегеніміз не?
4.Жіңішке дауысты дыбыстарға қандай әріптер жатады?
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Ашық және қысаң дауыстылар
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Білімділік: ашық, қысаң дауыстылар туралы түсінік беру. Айтылу ерекшеліктерін ұғындыру. Сөз жасау, сөйлемді дұрыс құру тәсілдерін таныстыру.
Дамытушылық: шығармашылық ойлау қабілеттерін арттыру, өз бетінше ізденуге дағдыландыру, оқушының тіл байлығын жетілдіру.
Тәрбиелік: тіл қадірін сезіне білуге, сөз мағынасын терең түсінуге, дұрыс қолдана білуге тәрбиелеу.
Сабақтың типі: білік пен дағдыны қалыптастыру
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту сабағы.
Көрнекілігі: тірек сызбалар, таблицалар
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, айналамызда көңіл-күйі көтеріңкі, жақсы адамдардың болғанын бәріміз ұнатамыз. Ендеше қол ұстасып, бір-бірімізге жақсы көңіл-күй мен саулық тілейік.
Кел, балалар, күлейік!
Күлкіменен түлейік!
Күлкі- көңіл ажары !
Күліп өмір сүрейік!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Қайталау – оқу анасы. (үй тапсырмасын сұрау)
1. Фонетика нені зерттейді?
2. Дыбыс дегеніміз не?
3. Тіл дыбыстары қалай жасалады?
4. Қазақтың төл дыбыстарын ата.
5. “Әліп би” сөзінің мағынасы қандай?
6. Дауысты дыбыстар қалай жасалады?
7. Жуан, жіңішке дауыстыларды ата.
ІІІ. Жаңа сабақ. (тірек сызбалар арқылы түсіндіріледі.)
Дыбыстар: дауысты, дауыссыз
Дауысты дыбыстыр: тілдің қатысына қарай:
1) жуан: а, о, ы, ұ, у
2) жіңішке: ә, ө, і, ү, е, э, и, у
Жақтың қатысына қарай:
1) ашық: а, ә ,о, ө, е, э
2) қысаң: ы, і, и, у, ұ, ү
Ерін мен езудің қатысына қарай:
1) еріндік: о, ө, ұ, ү, у
2) езулік: ә, е, і, а, и, э, ы
|
Мағынаны тану
|
Мақал – сөздің мәйегі. 1. Бірыңғай дауысты дыбыстан басталатын мақалдар айтыңдар.
Жалғасын тап.
Көп жасаған білмейді, ……………. көп көрген біледі
Біреуге ор қазба, ………………..өзің түсесің
Кітап — ………………………білім бұлағы
Отан үшін отқа……………….түс, күймейсің
ҮІ. Адасқан әріптер
і, м, б, л, і білім
к, р, е, м, т, е,е, керемет
к, т, е, м, е, т, е текемет
с, ұ, з, а, т ұстаз
ғ, м, л, ы, а ғалым
ә, і, п, р әріп
о, у, ш, қ, ы оқушы
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
«Жүйріктен жүйрік озар…» үш қатарға тапсырмалар беріледі.
1 қатар: Ассонансқа мысал кетіріңдер
2қатар: Метаграмма құрастырыңдар
3 қатар. Сөзден сөз тудырыңдар
Жаңылдырсаң да жаңылмаймын. «Домино» ойыны арқылы жаңылтпаш беріледі. Дұрыс құрастыру керек. «Есет атам ет асатар, ет асатса бес
асатар.»
Тест тапсырмасы
1. Қазіргі әліпбиімізде қанша әріп бар?
А) 10 Ә) 41 Б) 42
2. Қазақ әліпбиіне тән дыбыстардың саны қанша?
А) 7 Ә) 12 Б) 9
3. Тіл дыбыстарын зерттейтін тіл білімінің саласы қалай аталады?
А) синтаксис Ә) фонетика Б) лексика
4. Дауысты дыбыстарды тап.
А) а, ә, ө, о Ә) б, ж, л, р Б) қ, ғ, м, н, ң
5. Жуан дауысты дыбыстарды ажырат
А) а, ә, б, в, ң Ә) й, п, а, о, м, л Б) а, о, ұ, ы
6. Ашық дауысты дыбысты тап.
А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) ұ, ү, ы, і, и
7. Жіңішке дауысты дыбыстарды тап.
А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) і, и, е, э, ү
8. Қысаң дауысты дыбыстарды көрсет.
А) о, ө, ұ, ү Ә) ы, і, и, у, ұ Б) қ, к, с, з, д
9. Қосарлы дыбыстар қандай дыбыстар?
А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) ұ, э, я
10. Қазақ тілінде дыбыс саны қанша?
А) 32 Ә)28 Б)37
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Еріндік және езулік дауыстылар
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
дидактикалық : оқушылардың тіл дыбыстары туралы білімдерін кеңейте отырып , әріп , дыбыс және әліпби туралы бұрынғы түсініктерін тереңдету , тіл білімінің фонетика саласымен таныстыру , дауысты дыбыстардың жіктелу топт арымен таныстыру ;
тәрбиелік: оқушыларды тілдік эстетикалық сезімге тәрбиелеу ;
дамытушылық: балалардың өздігінен жұмыс істеу дағдыларын арттыру , ізденгіштікке , машықтануға баулу .
Сабақты өту әдістері : әңгіме , ішінара ізденіс , түсіндіре жолымен қозғау салу , ойын .
Сабақтың жабдықтары: дыбыстардың жіктелуіне арналған кесте «Даналық ағаш» сурет , әліпби жазылған кесте .
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Бәріміз бірге шеңберге тұрып, мына сөздерді айтайық:
Балалардың достығын
Көрсетейік біз бүгін!
Әлемдегі барлық жанға айтамын,
Татуласып жүрген жақсы, байқадым!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
«Кім тапқыр? ».Топпен жұмыс .
1.Басқы және соңғы дыбыстары бірдей , қай жағынан оқысаң да бірдей сөз шығады .
Ана, аға , апа , ата , ара , ала , аша , көк , ене , шаш , нан , тарат , қырық , қазақ , санас , қабақ , қалақ , қызық , мығым , қылық .
2. Басынан да , соңынан да оқыса мағыналы сөздер шығады .
Қаш- шақ , сан -нас, сал- лас , қыс- сық , қос- соқ , тас- сат , сот- тос , мыс- сым , қал- лақ , сүт- түс , қас- сақ .
|
Мағынаны тану
|
Түсіндіру
1. Еріннің дөңгеленіп алға қарай созылуы арқылы жасалған дауысты дыбыстарды еріндікдауыстылар деп атаймыз.
2. Езудің кейін қарай тартылуы арқылы жасалған дауысты дыбыстарды езулік дауыстылар деп атаймыз.
3. Еріндік дауыстылар:о,ө,у,ұ,ү
4. Езулік дауыстылар: а,ә,е,э,ы,і,и.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1.Фонетика деген не?
2.Тілдің өмір сүру үшіне не керек ?
3.Дыбыс деген не ?
4.Дыбыстардың жасалуына қандай сөйлеу мүшелері көмектеседі ?
5.Дауысты дыбыстар деп қандай дыбыстарды айтамыз ?
6.Дауыссыз дыбыстар деп қандай дыбыстарды айтамыз?
7.Әліпби деген не ?
8.Қазақ әліпбиінде қанша әріп бар ?
9.Әріп деген не ?
10.Қазақ тілі латын әліпбиіне қашан көшті ?
11.Латын алфавитінен орыс әліпбиіне қашан көшті?
12.Жуан дауыстыларды атаңдар .
13.Жіңішке дауыстыларды атаңдар .
14.Ашық дауыстыларды атаңдар .
15.Қысаң дауыстыларды атаңдар .
16.Қазақ тіліне тән дыбыстарды ата .
Берілген дауысты дыбыстарды салыстыр, айырмашылығын тап.
О дауысты дыбысы
|
Ортақ белгілері
|
Ә дауысты дыбысы
|
Мысалы: орақ, от, жол т.б.
|
|
Мысалы: әтеш, әке, әже т.б.
|
Ерін дөңгеленіп алға қарай созылады
|
Дыбыс, әріп. Дауысты дыбыс.
|
Езу кейін қарай тартылады.
|
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Дауысты дыбыстар бойынша өткенді қайталау
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Білімдік: Оқушыларға фонетика бөлімінен өтілген білімдерін еске түсіріп пысықтау, негіздеу.
Тәрбиелік: Сабақта мақал - мәтел, жұмбақтарды пайдаланып, Абай шығармаларынан үзінділер келтіре отырып, оқушыларды адамгершілікке, имандылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Фонетикалық талдау дағдысын одан әрі жетілдіру, ойын түрлерін пайдалана отырып, оқушылардың ойын дамыту, тапқырлық, ізденімпаздық қасиеттерін қалыптастыру.
Сабақтың түрі: Сайыс сабақ ( топтық сайыс ).
Сабақтың әдістері: Сұрақ - жауап, көрнекілікпен жұмыс, әр түрлі ойындар.
Пәнаралық байланыс: Әдебиет, математика.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
1 топ. "Алғырлар" ІІ топ"Тапқырлар"
Екі топтың бастаушылары келіп сандықшадан нөмір салынған асықты алған соң, асықты иіреді, асық қалай түссе, сол топ жауап беруді бастайды.
1. Сайысымыздың бірінші шарты бойынша екі топтан 2 оқушы келіп "Дауысты дыбыстар" және "Дауыссыз дыбыстар" атты кестені толтырады ( топ болып орындайды ).
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Бәріміз бірге шеңберге тұрып, мына сөздерді айтайық:
Балалардың достығын
Көрсетейік біз бүгін!
Әлемдегі барлық жанға айтамын,
Татуласып жүрген жақсы, байқадым!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Екі топ бір - біріне жаңылдырғыш сұрақтар қояды.
"Жаңылдырсаң да жаңылмаймын" атты ойын ойналады.
I топтың жаңылдырғыш сұрақтары:
1. Қолда буын көп пе, аяқта буын көп пе?
2. Сөз құрамында дыбыс көп бола ма, буын көп бола ма?
3. Шалға қарағанда балада не көп?
ІІ топтың жаңылдырғыш сұрақтары:
1. Қай буында дыбыс көп болады? Ашықта ма, тұйықта ма, бітеуде ме?
2. Бота мен қозы ұқсас екен дейді! Олар қалай ұқсас бола алады?
3. Ерінде еріндік бар ма? Езуде езулік нешеу?
|
Мағынаны тану
|
Викториналық сұрақтармен жұмыс.
1. Әліпбидегі сегізінші әріптен басталатын өзендердің аты ( Ертіс, Есіл, Еділ т. б. )
2. Екі әріптен ғана құралатын планета атында әліпбидегі нешінші әріптер қолданылады? ( Ай ). 1, 13 әріптер.
3. Бірінші және он бірінші әріптен құралған сөз қай сөздің антонимі?
( Аз ).
4. Әліпбидегі бірінші әріп пен ең соңғының алдындағы әріптен құралған сөз қай аңның аты? ( Аю ).
5. Әліпбидегі жетінші, жиырмасыншы, жиырма екінші әріптерді тіркеп жазсаң балалар ойынына керек заттың аты шығады! ( Доп ).
" Ең ұзақ сөз " ойын ( Тақтада орындайды ).
Ойынның шарты бойынша екі топтан 2 оқушы шығып, қазақ тіліндегі 33 дыбыс, 33 әріптен тұратын сөзді тауып, оны буынға бөлу керек.
Қа - на - ғат - тан - ды - рыл - ма - ған - дық - та - ры - ңыз - дан.
Сөз жұмбақ шешу
"С - дан басталатын 8 сөз ".
Берілген басқы әрпі бойынша төмендегі бос торкөзге сол әріптен басталған 8 сөз тауып жазыңдар.
1. С У 1. Сұйық зат
2. С Ө З 2. Зат немесе құбылыс атауы
3. С У Л Ы 3. Дақыл атауы
4. С Ә Б І З 4. Жемістің аты.
5. С Е М С Е Р 5. Қарудың аты.
6. С Т У Д Е Н Т 6. Жоғары оқу орнының оқушысы.
7. С А Р Ы М С А Қ 7. Өсімдік атауы
8. С Т И П Е Н Д И Я 8. Студентке төленетін айлы
Перфокартамен жұмыс
Берілген сөздерді тиісті орнына таңбамен + белгіле.
Р/ С Мысалдар Ашық буын Тұйық буын Бітеу буын
1. А ң
2. О ң
3. О т ы н
4. Е г і н
5. Ж о л
6. Ж е л
7. Ө м і р
Жұмбақтар жасыру.
топ бір - біріне оқу - білімге байланысты үш - үштен жұмбақ жасырады.
Топ басшыларының сайысы.
"Кім тез тауып жаза алады?" о й ы н ы.
1. Көрсетілген әріптердің тиістісін орнына қойып, мәнісін түсіндіріңдер:
а). Шег(г) ара; Баш(сы); Сөс(зіз).
ә). Қорғам(н) бек; Жам(н) пейіс; сәң(н) қой.
2. Орнында отырған оқушылар тездетіп бітеу буынды тоғыз құс атын жазу керек.
( Тарғақ, бүркіт, қызғыш, торғай, кептер, сұңқар, байғыз, тұйғын, құзғын ).
Екі топтан екі оқушы шығып карточкалармен жұмыс жасайды.
Фонетикалық ( дыбыстық ) талдау. Дауысты және дауыссыз дыбыстарға талдау.
1 - карточка.
Ақыл мен қайрат жол табар
Қашқанға да қуғанға.
Әділет, шапқат кімде бар,
Сол жарасар туғанға.
( Абай ).
2 - карточка.
Тоты құс түсті көбелек,
Жаз сайларда гулемек.
Бәйшешек солмақ, күйремек,
Көбелек өлмек, сиремек.
( Абай ). Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Кім көп мақал біледі?
Мына мақалдардың екінші сыңарын тап.
( Ауызша оқып беремін ).
1. Ашу – дұшпан,....... ( ақыл дос ).
2. Ақ –....... ( ақталар ).
Қара –....... ( байланар ).
3. Сабыр түбі –....... ( сары алтын ).
4. Жігіт бір сырлы –....... ( сегіз қырлы болсын ).
5. Аузында әзілі жоқтың....... ( қолында қол шоқпары бар ).
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Дауыссыз дыбыстар
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға дауыссыз дыбыстар туралы мағұлмат бере отырып, тілідің қатысына қарай қатаң, ұяң,үнді дыбыстарды ажырата білуге үйрету.
Тапқырлыққа, білгірлікке,ізгілікке, бір-бірінен ажырата білуге тәрбиелеу.
Ойлау қабілетін, сөйлеу мәнерін,тіл байлығын, ой-өрісін дамыту.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап.
Пәнаралық байланыс: Әдебиет.
Көрнекі құралдары: Тірек сызба, ойын тапсырмалар.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Геометриялық фигуралар арқылы топтарға бөлу
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Қоңырау біздің сиқырлы,
Сыңғырлап тағы ән салды.
Шақырды түріп ұйқыңды,
Шеңберге тұр, – деп баршаңды!
|
Үй тапсырмасын пысықтау
|
«Кім білгіш»
1. Дауысты дыбыстар дегеніміз не?
2. Жуан,жіңішке дауысты дыбыстар дегеніміз не? Оларды ата.
3.Еріндік,езулік дауысты дыбыстар дегеніміз не?
4.Қазақ тіліне тән дауысты дыбыстарды ата.
|
Мағынаны тану
|
Дыбыс түрлері:
Дауысты Дауыссыз
Жуан Жіңішке Қатаң Ұяң Үнді
Дауыссыз дыбыстар 3 - ке бөлінеді.
Дауыссыз дыбыстарды айтқанда ауа
1) кедергіге ұшырайды
2) тосқауылдан өту кезінде, дыбыстау мүшелеріне күш түседі де, ауа лап етіп шығады
3) созып айтуға келмейді.
Үнді: л, м, н, ң, р, й, (у)
Ұяң: б, в, г, ғ, д, ж, з,
Қатаң: к, қ, п, с, т, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ,
Кі - тап, 5 дыбыс, 5 әріп, 2 дауысты, 3 дауыссыз, 2 буын
К - дауыссыз, қатаң
І - дауысты, жіңішке
Т - дауыссыз, қатаң
А - дауысты, жуан
П - дауыссыз, қатаң
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Сергіту сәті
|
Жайғаным –түкті кілем,
Ілгенім-тықыр кілем. ( Жасыл шөп.)
Мұхиттардың ортасында
Аппақ тау бар, түк өспейді.
Жер шарының картасында
Оған еш шың теңеспейді. ( Оқжетпес.)
Туған жердің белбеуі
Шұбатылып қалыпты.
Керемет-ау кернеуі,
Тасты тесіп, жарыпты. (Бұлақ)Жұмбақтың шешуіне фонетикалық талдау жасау.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
«Венн диаграммасы»
Өкпеден шыққан ауаның кедергіге ұшырап, салдыр мен үннен пайда болуы.
|
Дыбыстау мүшелері арқылы жасалады.
|
Өкпенден шыққан ауаның еш кедерсіз үннен ғана жасалуы.
|
Дауысты дыбыс. Ортақ қасиеті. Дауыссыз дыбыс.
Мына сөздерге көрсетілген жұп дауыссыздардың тиістісін жазыңдар.
П - б: ...айдасыз, ...аласыз, ...алың, са...ар, са...тау, қа...ылда, ла...ылда, са...ақ;
Т - д: ба...пақ, қа...ақ, са...ақ, ...ақ, ...абыс, ...алап, ...әрі, ...аналық;
К - г: ә...е, е...ін, кө...тем, кө...ер, ...үл, ...еремет, тө..., тер...еу;
Қ - ғ: қа...аз, қа...ты, ба...дарлама, ба...ыр, ...асыр, ...арыш, ...асық, қа...;
С - з: а...амат, ба...тыр, сү...бе, сү...істі, ...ағыз, қа...;
Ш - ж: ша...пау, қа...ымас, қа...қын, ...апырақ, ...иен, ... аттық, ...алтылда.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Дауыссыз дыбыстардың түрлері
Дауыссыз дыбыстан өткенді қайталау
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
А) білімділік: Алдыңғы сабақтарда меңгерген дауысты дыбыстар ұғымын жетілдіру (дауысты дыбыстардың емлесін дұрыс айтылу және жазылуын кеңейту, тереңдету)
Б) Логикалық ойын дамыту, дұрыс ашық сөйлеуге жаттықтыру, сөздік қорларын молайту, шығармашылық қабілеттерін арттыру.
В) Сабаққа деген құштарлықтарын дамытып, ана тілін құрметтеуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: үлестірме кесте, карточкалар, плакатқа жазылған сөздер.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Қоңырау біздің сиқырлы,
Сыңғырлап тағы ән салды.
Шақырды түріп ұйқыңды,
Шеңберге тұр, – деп баршаңды!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
"Кім шапшаң" ойыны. Мақал - мәтелді жалғастыра оқу
Досы көпті жау алмайды
Ақылы көпті дау алмайды.
Батыр туса ел ырысы
Жаңбыр жауса жер ырысы
Жұмбақ шешу
Ішіне тамақ салынған
Есігі тастай жабылған. (жұмыртқа)
Алтын терек, он екі бұтақ
Үш жүз алпыс бес жапырақ (жыл, он екі ай, күн)
|
Мағынаны тану
|
1-тапсырма «Көрші ойыны»
(Жуан, жіңішке «у» дыбысы бар сөздерді екі бағанға бөліп жазу)
Сөздер: Тану, ілу, шешу, тігу, қазу, бері, жолығу, уақ, уыс, бару
«Шежіре» (Дауысты дыбыстардың жіктелуін толықтыру,қосымша: оқушылардан өз 7 атасын сұрау)
Тіл қатысына қарай: 1. Жуан 2. Жіңішке
Жақ қатысына қарай: 1. Ашық 2. Қысаң
Ерін қатысына қарай: 1. Еріндік 2. Езулік
«Көненің көзі» (ұлттық құндылықтар туралы сұрау)
А) Дауыссыз дыбыстардан басталатын ұлттық киім атауларын жазғызу.
Б) Қатаң дыбыстардан басталатын ұлттық аспап атауларын жазу.
«Жасырынбақ» ойыны. (Көп нүктенің орнына тиісті дауысты дыбыстарды қою)
Әл...де болс... с...лқ...н, б...рлық ж...рд... қ...р бас...п ж...тыр. Н...урыз к...ні әл...мг... шу...ғ...н ш...ш...п т...р, бір...қ қ...зуы әлс...з ...йткен...н к...кт...м де к...ліп қ...л...пты.
«Дыбыстар елінде». Дыбыстық талдау
Алтыбақан, ұлттық мұра, салт-дәстүр
«Кім тапқыр?» (Буындар бойынша өлең жолдарын құрастыру)
-ла-ла-ла, -да-да-да, -ра-ра-ра, - ды-ды-ды,- са-са-са, - се-се-се, - ма-ма-ма, ой-ой-ой, -ай-ай-ай, -дай-дай-дай, -пан-пан-пан, -лар-лар-лар, -қай-қай-қай, іп-іп-іп
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Анаграмманы оқу
Бірінші сөз.
Табылды аңшыдан
Екінші сөз.
Жердің өркеш биігі
Жолдың ақыры мен қиыры
Қос жұмбақ сөз.
Сөз құраса бірігіп,
Бізге бер деп
Аспа келер жүгіріп. (оқ - отау)
|
Оқушылар есте сақтауын жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Қысаң дауыстылары бар сөзді көрсетіңіз.
A) Әділет.
B) Жауырын.
C) Ғылыми.
D) Төсек.
E) Іңкәр.
Дұрыс жауап: C
Қысаң дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
A) Ү, У, Е.
B) А, Ә, И.
C) Э, Е, Ү.
D) Ы, Ұ, И.
E) Ә, Ү, Ы.
Дұрыс жауап: D
Әріптің анықтамасын көрсетіңіз.
A) Үннен ғана тұратын дыбыстар.
B) Дыбыстық жақты зерттейтін.
C) Дыбыстың жазудағы таңбасы.
D) Алиф пен би атауларының бірігуі.
E) Кедергісіз шығатын дыбыстар.
Дұрыс жауап: C
Әліпбидегі әріптердің түрін анықтаңыз.
A) Жазба, ашық түрі.
B) Жазба, баспа түрі.
C) Ашық, тұйық түрі.
D) Баспа, ұяң түрі.
E) Қатаң, ұяң түрі.
Дұрыс жауап: B
“Ә” әрпінің емлесіне байланысты сөздің дұрысын көрсетіңіз.
A) Күман.
B) Күмән.
C) Күмен.
D) Күмөн.
E) Құман.
Дұрыс жауап: В
Дауысты дыбыстарды белгілеңіз.
A) Б, Ж, С, Р.
B) Х, А, Ч, Е.
C) Ц, Щ, Ө, У.
D) А, Ә, О, У.
E) Б, В, Г, Ғ.
Дұрыс жауап: D
“Ұ” дыбысы қай сөзде жазылатынын көрсетіңіз.
A) С...мке.
B) ...стаған.
C) Жая...лап.
D) Т...сін.
E) Т...скен.
Дұрыс жауап: B
Жіңішке дауысты дыбыстарды көрсетіңіз.
A) Ы, І, Ә.
B) О, Ұ, Ү.
C) Ө, Е, І.
D) Ұ, Ү, Ы.
E) А, Е, Ы.
Дұрыс жауап: C
“Б” дыбысының қандай екенін анықтаңыз.
A) Ұяң дауыссыз дыбыс.
B) Қатаң дауыссыз дыбыс.
C) Ашық дауысты дыбыс.
D) Қысаң дауысты дыбыс.
E) Еріндік дауысты дыбыс.
Дұрыс жауап: А
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Диктант «Аю мен бөрене»
Қатемен жұмыс.Тіл ұстарту.
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) білімдік: тақырып бойынша жан-жақты мәлімет бере отырып,
лексиканы пысықтау, сауатты жазуға және сөйлеуге үйрету;
ә) дамытушылық: ауызша және жазбаша тілді дамыту,
қызығушылығын арттыра отырып, танымдық көзқарастарын
қалыптастыру;
б) тәрбиелік: өз елін, жерін, Отанын сүюге, мемлекеттік тілді
құрметтеуге, қоғамдық ортада өзін-өзі ұстауға тәрбиелеу;
Сабақтың түрі: пысықтау сабағы
Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Күн күлімдеп нұр төкті, бізге жолдап...
Балалар: Сәлем!
Жақсы сөздер нұр септі, бізге жолдап...
Балалар: Сәлем!
Еске сақтап кеңесті, достарға сыйла...
Балалар: Сәлем!
Кел,қосылып айтайық бір-бірімізге...
Балалар: Сәлем!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үй тапсырмасы жазылған дәптерлерін тексеру,бағалау
|
Мағынаны тану
|
АЮ МЕН БӨРЕНЕ
Орманды аралап келе жатқан аю бал арасына кез болады. Ағаш басындағы бал арасына тамсана қарады. Ол ағаш басына өрмелеп, ұяға жақындады. Ілініп тұрған бөрене оған кедергі жасады. Балға ұмтылған аю бөренені итеріп жіберді. Ары серпілген ауыр бөрене өз салмағымен қайта оралды. Аюдың басына сарт ете қалды. (46 сөз)
Жазылуы қиын сөздер: өрмелеп, ұмтылған, серпілген.
1.Соңғы сөйлемнен зат есімдерді табыңдар. Олардың түбірінің астын сызыңдар. Сұрақ қойыңдар.
2.Дәрігер, тәрбиеші, жұмысшы деген сөздердің түбірін және қосымшасын табыңдар. Оларға сұрақ қойыңдар.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Туа сала мұрт өсірген мырза,
Пеш түбінде жатқанына ырза. (Мысық)
Үстінен тоны түспеген,
Сонда да араз қыспенен. (Аю)
Санай алмай шаршадым –
Найзасы бар қанша мың.
Батыр емес бірақ та,
Қашып жүрер жыраққа. (Кірпі)
Бітімі, тұрқы –
Аумаған жылқы.
Мәйкесі жолақ –
Айыбы сол-ақ. (Зебра)
Басында көп-ақ бұтағы,
Адамды көрсе зытады. (Бұғы)
Тастай қатты бұл шапан,
Қалай жуып жұмсартам? (Тасбақаның сауыты)
Тұмсығы дөңгелек,
Денесі он бөлек. (Шошқа)
Жұмыр тасты төрт аяқ
Көтеріп тұр, көп таяп. (Тасбақа)
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықта берілген тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Буын. Буынның түрлері
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
1.Білімділік: оқушыларға буын туралы түсінік беру,буынның түрлерімен таныстыру және жасалу жолдарын үйрету.
2.Дамытушылық: оқушылардың есте сақтау қабілеті мен ойлау дәрежелерін дамыту.
3. Тәрбиелік :жауапкершілік пен ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгерту сабағы.
Көрнекілігі: Сызба,плакат,улестірмелі қағаз.
Сабақтың әдісі: Проблемалық әдіс,түсіндіру,оқу,сұрақ-жауап.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Құттықтау қағазының қиындыларын құрастыру
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Күн күлімдеп нұр төкті, бізге жолдап...
Балалар: Сәлем!
Жақсы сөздер нұр септі, бізге жолдап...
Балалар: Сәлем!
Еске сақтап кеңесті, достарға сыйла...
Балалар: Сәлем!
Кел,қосылып айтайық бір-бірімізге...
Балалар: Сәлем!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
1. Қайталау – оқу анасы.
2. Кітап- досың , ақылшың.
3. Білімді мыңды жығар.
4. Кім тапқыр? Ойыны.
5. Біліміңді байқап көр.
1. Қайталау - оқу анасы.
(оқушылардың бұрыннан білетін білімдерін еске түсіру арқылы буын тақырыбынан өткенді қайталау.)
а)Бірін –бірі тексеру .(сұрақ-жауап) Буын.
1.Буын дегеніміз не?
2.Балалық-деген сөзде неше буын бар.
3.О-қу-шы-лар са-бақ-қа кел-ді. Деген сөйлемді буынға бөл.
4.Дыбыс нешеге бөлінеді.
5.Дауысты дыбыстардың жігін ата.
6.Жуан сөз айт.
7.Дауыссыз нешеге бөлінеді.
8. Қатаң сөзге мысал келтір.
|
Мағынаны тану
|
Буын жеке дауыстыдан және дауысты мен дауыссыз дыбыстардың тіркесінен жасалатын болғандықтан ,оның құрамы үнемі бір қалыпты болмайды.Қазақ тілінде буынның үш түрі бар.
Буын
1. Ашық буын. 2.Тұйық буын. 3.Бітеу буын.
Қа-ла, да-ла, ұл,ұн, ант. дос-тық, жаз,
Ата, ша-ға-ла. күз-дік, мал.
А. Сөздерден сөйлем құрастыру.
Сөздік қорды құрайтын түбір сөздердің көбі тұйық және бітеу буынды болып келеді.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Білімді мыңды жығар.
а.б +а.б +а.б. (ша-ға-ла, са-на-ма, қа-ла-ға.)
б.б +б.б +б.б. (дос-тар-дың, мек-теп-тер.)
б.б +б.б. (қыз-дар, тас-тар.)
а.б + а.б. (ба-ла, ша-на.)
т.б +б.б. (ұл-дар, ат-тар.)
4.Кім тапқыр?
1.ата. 1.Тұйық буынды сөз.(өрт,ұл,ат.)
2.ат. 2.Ашық буынды сөз.
3.бала. (ата,бала, қала.)
4.тал. 3.Бітеу буынды сөз.
5.қант. (тал, қант.)
6.өрт.
7.ұл.
8.қала.
5.Біліміңді байқап көр.
а) Сөздердің орнын тап.
Ашық буын.
|
Тұйық буын.
|
Бітеу буын.
|
|
|
|
ә) Тест.
Тестік тапсырмалар (оқушылар жауап кілті арқылы өздерін бағалайды.)
1.Ашық буынды сөзді тап.
а) аз. ә) қаз. б) боса.
2.Бітеу буынды сөзді тап.
а)оқушы. ә) дауысты. б) мектеп.
3. Бірыңғай ашық буынды сөзді тап.
а) тамаша. ә) еркіндік б) басылым.
4.Тұйық буынды сөзді тап.
а) анар. ә)ант. б) қант.
Буынның неше түрі бар.
а) екі ә) төрт. б) үш
6. Буын түрін көрсет.
А) қысаң. ә)бітеу б)езулік.
111. Сабақты қорыту кезеңі.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Достарыңызбен бөлісу: |
