Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Сөздің тура және ауыспалы мағынасы
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
білімділік: Оқушыларға сөздің тура және ауыспалы мағыналарының ерекшеліктерін түсіндіріп, мұхият тыңдап,ұқыпты жазуға дағдыландыру, жаттығу жұмыстарын жүргізу;
дамытушылық: Оқушылардың ойлау,сөйлеу тілін, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту, шығармашылықпен жұмыс істеуге ұмтылдыру;
тәрбиелік:, Тіл құдіретін сезіне білуге, сөз мағынасын келістіре құбылтып, оларды мейлінше дұрыс қолданып, нақты түсіне білуге тәрбиелеу;
Әдіс-тәсілдер:түсіндіру , сұрақ-жауап ұжымдық оқыту, оқулықпен жұмыс, шығармашылық жұмыс, талдау, баяндау, зерттеу, т.б.
Көрнекіліктер: тірек сызба,Венн диаграммасы, кесте,интербнлсенді тақта
Сабақ түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақ типі: жаңа сабақ
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Ұға білсең мені сен,
Бақытыммен бөлісем.
Жүрек сөзін жалғаймын,
Бәрін саған арнаймын!
– Бүгін – тамаша күн. Біздің көңіл-күйіміз жақсы. Біз бір-бірімізбен ойнап, Махаббатқа, Қуанышқа, Бақытқа өз жүрегімізді арнап отырмыз.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Ой шақыру. Венн диаграммасы арқылы мәтін мен сөздің ұқсастықтары мен ерекшеліктерін ажырату
|
Мағынаны тану
|
Сөздің тура және ауыспалы мағынасы
Сөздің зат пен құбылыстың, сан мен сапаның т.б. мағына түрлерінің белгілерімен тікелей байланысып, сол жөнінде нақты ой тудыруын, тура мағына деп атайды. Мысалы: ақ көйлек дегендегі ақ – қара түске қарама-қарсы заттың түсі, ал ақ жүрек дегендегі ақ «таза», «адал», «пәк» деген мағыналарға ауысады.
Ауыспалы мағына – сөз мағынасын екінші бір мағынасымен алмастыру. Ауыспалы мағынаның негізгі тура мағынадан алынады. Ауыспалы мағына сөз тіркестері мен сөйлемде ғана анықталады. Жеке тұрғанда (тіркес, сөйлемге мүше болмаған жағдайда) сөз тек тура мағынада ғана болады.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1)Кішкене ғана тостаған,
Жер дүниені бастаған. (Көз)
2)Ақ сандығым ашылды,
Ішінен жібек шашылды. (Күннің көзі)
3)Бір ағашта қырық бұтақ,
Қырық бұтақта қырық ұя.
Қырық ұяда қырық жұмыртқа,
Қырық жұмыртқада қырық балапан. (Бидайдың басы)
4)Бір таудың екі күзетшісі,
Екі тыңшысы, отыз екі бөрісі бар. (Көз, құлақ, тіс)
Жұмбақтың жауабын тауып, оның тура не ауыспалы мағынада жұмсалып тұрғанын ажыратып, екінші мағынасын тауып айту.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықта берілген тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Көп мағыналы сөздер Көп мағыналы сөздердің бір негізден шығуы.
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Білімділік: Көп мағыналы сөздер туралы түсінік беріп, жаңа тақырыпты мысалдар арқылы меңгерту. Лексикалық талдау жасата отырып, сөздердің мағыналарын таныту.
Дамытушылық: Оқушылардың тапқырлық, ізденімпаздық, ойлау, қабілеттерін арттыру, шығармашылыққа баулу, өз ойын тиянақты жеткізуін дамыту.
Тәрбиелік: Ана тілін сүюге, қадірлеуге баулу, сөз өнерін құрметтеуге, тіл құрметін сезіне білуге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: дәстүрлі
Сабақтың әдістері: сұрақ - жауап, баяндау, талдау.
Пәнаралық байланыс: Әдебиет
Сабақ көрнекілігі: кесте, венн диаграммасы.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Ұға білсең мені сен,
Бақытыммен бөлісем.
Жүрек сөзін жалғаймын,
Бәрін саған арнаймын!
– Бүгін – тамаша күн. Біздің көңіл-күйіміз жақсы. Біз бір-бірімізбен ойнап, Махаббатқа, Қуанышқа, Бақытқа өз жүрегімізді арнап отырмыз.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үй тапсырмалары берілген дәптерлерді тексеру
|
Мағынаны тану
|
Кез келген тілдегі байырғы сөздер жаңа сөз, жаңа мағына жасауға негіз болады. Тілдегі байырғы сөздердің тура мағынасы арқылы жаңадан бір немесе одан да көп қосымша немесе туынды мағыналар жасалады. Бұл тілдің сөздік қорын байыта түседі.
Тілдің алғашқы тура мағынасының екі немесе одан да көп мағынаға ие болуын сөздің көп мағыналылығы деп атайды. Тіл білімінде бұны полисемантизм (грек тілінің poly – «көп» және sema – «белгі» деген сөздерінен құралған) дейді.
Көп мағыналы сөздердің ерекшеліктері
Бір негізден, бір сөзден таралады.
Бір сөз табына қатысты болады.
Түпкі мағына бірлігі сақталады.
Мысалы: кілт.
Есікті, қақпақты, әйтеуір жабық затты ашатын құрал: Назым үйдің
кілтін ала шықты.
Істің, әрекеттің шешілу жолы: Негізгі кілт – оқығандарды жинау.
Зат, құбылыс, әрекеттің негізі, бастамасы: Жұмбақ істің кілті Айшаның әңгімесінен кейін ашылды.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
Венн диаграммасы.
1. Көп мағыналы сөздердің өзіне тән белгілері.
2. Көп мағыналы сөздер мен омонимдердің ортақ қасиеттері.
3. Омоним сөздердің өзіне тән белгілері.
  
|
Достарыңызбен бөлісу: |
