Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Лексикалық жолмен жасалған сөздер
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Оқушылардың шығармашылықты жұмыс істеуіне ықпал ету.Ойлау шеберлігін,сөйлеу мәдениетін арттыру
ә) Оқушылардың ойын кеңейтіп,тілді байытатын мазмұнды да көркем сөз үлгілері мол мақал-мәтелдер,нақыл сөздер үйрету.
б) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,қарапайымдылық қасиеттерін қалыптастыру.
Сабақтың түрі : Аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ-жауап,баяндау
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Өткен сабақты еске түсіру үшін оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.дыбыс екпіні дегеніміз не?
2.ой екпіні дегеніміз не?
3.Сөзжасам дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Туынды сөздердің лексикалық жолмен жасалуы дегеніміз – сөздің сыртқы түрі өзгермей-ақ,жаңа мағыналарға ие болуы.Мысалы,Ақ: 1) ақ (ағу – бастапқы мағына); 2) ақ (ақ жіп,ақ сүт – түсті білдіретін бастарқы мағына); 3) ақ – жаңа мағына (сүттен жасалатын тағамның атауы). Айдар: 1) ерекшелікті көрсету үшін әскери бас киімнің үстіне жасалатын бөлігі (бастапқы мағына); 2) баланың шашын алғанда,көз тимесін деп маңдай шашын әдейі алмай қалдырған оның шоқ шашы (бастапқы мағына)басөзде, телерадиохабарларда берілетін жаңа тақырыптар (жаңа мағына).
Қазақ тілінде осындай жолмен жасалған сөздерге көп мағыналы және омоним сөздер жатады.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1.Туынды сөздер қандай жолмен жасалады?
2.Сөздің сыртқы түрі өзгермей-ақ,жаңа мағынаға ие болуын не деп атаймыз?
3.Көп мағыналы және омоним сөздер қандай жолмен жасалған сөздерге жатады?
|
Үй тапсырмасы
|
Берілген сөздердің әрқайсысы бірнеше мағынада жұмсалатындай етіп сөйлем құраңдар Ер,асау,қорық,жақ,жарық,қал,шаш,түс.
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Жұрнақ арқылы жасалған сөздер
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін артыру.Сөйлеу тілін жетілдіріп,шешендік өнерге баулу ;
ә) Оқушылардың туған жер тарихына деген патриоттық сезімін ояту,адамгершілікке баулу,халық даналығы,халық өсиеттерінен нәр алғызу,сөз өнеріне деген қызығушылығын арттыру ;
б) Ой еркіндігіне,ізденімпаздыққа баулу,сөйлеу мәдениетін жетілдіру,өз бетімен әрекеттенуге дағдыландыру.
Сабақтың түрі : Аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс : әдебиет
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.Орфография дегеніміз не? 4.Сөз екпіні дегеніміз не?
2.Орфоэпия дегеніміз не? 5.Сөз жасам дегеніміз не?
3.Екпін дегеніміз не? 6.Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Түбір сөздерге сөз тудырушы жұрнақтар жалғанғанда,жаңа мағыналы сөздер жасалады.мысалы: кес+пе,сүз+бе,көр+ме,қаш+қын,тас+қын,өр+мек,ек+ін (егін),жең+іс,біл+ім,қуан+ыш,ал+ғыр,тоң+ғақ,қол+да
ақ+та,көк+те..
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1.Жұрнақтар жалғану жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
2.Түбір сөздерге қандай жұрнақтар жалғанғанда,жаңа мағыналы сөздер жасалады?
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Бірігу жолымен жасалған туынды сөздер
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету ;
ә) Өз бетінше ізденуге,ойлау қабілетін арттыруға ықпал ету,өз ойын еркін жеткізуге баулу,жылдам жауап беруге дағдыландыру,тіл,сөйлеу тілдерін етілдіру,сөйлеумашықтарын,шығармашылық қабілеттерін дамытуға жол ашу,ойлау қабілеттерін,сөздік қорларын дамыту ;
б) Мақал – мәтел арқылы оқушылардың рухани байлығын қалыптастыру,адамгершілікке тәрбиелеу,тапқырлық,іздемпаздық қасиеттерін қалыптастыру,адамгершілік қасиеттерге,ұлттық құндылықтарды сүйе білуге дағдыландыру.
Сабақтың түрі : Аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ – жауап,тіл дамыту әдістері
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Халықтық педагогика мақал-мәтелдер
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
1.Сөзжасам дегеніміз не?
2.Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
3.Жұрнақтар жалғану жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Екі я одан да көп сөзден бірігіп,жаңа лексикалық мағына беретін сөздер жасалады.Мысалы:Ақтөбе,көкқұтан,өнеркәсіп,үштөбе,Сырдария,болатбек,тасбақа,т.б.
Бұларды тіл білімінде біріккен сөздер деп атайды.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Топпен жұмыс : Бірігу тәсілімен жасалған қандай құс,аң,өсімдік,жер атауларын білесіңдер? Өз білімдеріңді тексеріп көріңдер.
Білімді бекіту: Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап беремін.өздеріне сұрақтар қоямын.
1.Бірігу жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
2.Жаңа лексикалық мағына беретін сөздер қанша сөздің бірігуі арқылы жасалады? т.б.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Қосарлану жолымен жасалған сөздер
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету.Ойлау шеберлігін сөйлеу мәдениетін арттыру ;
ә) адамгершілік қасиеттерге баулу,үлгі - өнеге ету ;
б) шығармашылық ізденіске бағыттау,ой бөлісу,өз ойын көркемдеп еркін айтуға баулу,мәнерлеп оқуға дағдыландыру,ізденімпаздыққа төселу.
Сабақтың түрі : Аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ – жауап,тіл дамыту
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс : әдебиет
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Пазл арқылы сыныпты топтарға бөлу
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үйге берілген жаттығуды тексеремін. Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.Орфография дегеніміз не? 2.Орфоэпия дегеніміз не ?
3.Екпін дегеніміз не? 4. Ой екпіні дегеніміз не?
5.Сөзжасам дегеніміз не? 6.Лексикалық жолмен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
7.Жұрнақтар жалғану арқылы жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
8.Бірігу жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Кейде екі сөз қосарланып,бір лексикалық мағына береді.Мұндай сөздерді қос сөздер деп атайды.қос сөздің сыңарлары мағыналық жағынан байланысы бар,бір тектес заттардың аттарынан,синоним сөздерден,кейде антоним сөздерден жасалады.Мысалы: сауыт-сайман,көрпе-жастық,ыдыс-аяқ,үлкен-кіші,жақсы-жаман,алыс-жақын,туған-туысқан,ығы-жығы.
Тақтамен жұмыс: Мына сөздерден қос сөз жасап жазыңдар.
Дәрі киім құрбы
мал ойын зорлық
жора ине ата
Топпен жұмыс : Төмендегі қос сөздердің қайсысында жаңа лексикалық мағына бар екенін,қайсысында жоқ екенін анықтаңдар.
Азды-көпті,қызыл-жасыл,құрт-құмырсқа,көре-көре,оқтын-оқтын,сөйлей-сөйлей,дүркін-дүркін,кәрі-жас,зәбір-жапа,азық-түлік,қазы-қарта,жетім-жесір,ауыл-аймақ,абысын-ажын,қайта-қайта,қора-қора.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
1.Екі сөздің қосарланып бір лексикалық мағына беруін не деп атаймыз?
2.Қосарлану жолымен жасалған туынды сөздер қандай сөздер арқылы жасалады?
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықта берілген тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Тіркесу жолымен жасалған сөздер
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Түрлі әдістерді пайдалана отырып балаларды тапқырлық,жылдамдық,есте сақтау қабілеттерін артыру.Сөйлеу тілін жетілдіріп,шешендік өнерге баулу;
ә) Оқушылардың туған жер тарихына деген патриоттық сезімін ояту,адамгершілікке баулу,халық даналығы,халық өсиеттерінен нәр алғызу,сөз өнеріне деген қызығушылығын арттыру ;
б) Ой еркіндігіне,ізденімпаздыққа баулу,сөйлеу мәдениетін жетілдіру,өз бетімен әрекеттенуге дағдыландыру.
Сабақтың түрі : Дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ - жауап
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1. Екпін дегеніміз не?
2.бірігу жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
3.Ой екпіні дегеніміз не?
4.Қосарлану жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Тіркесу жолымен жасалған сөздер екі не одан да көп сөзден құралып,бір екпінмен айтылып,бір ғана лексикалық мағынаны білдіреді.Мысалы: он алты,қызыл ала,қол созым жер,көз ілмеді,темір жол,ғарыш кемесі,келіп кет,көк ала,жер жүзі,күн сәулесі, т.б. Мұндай күрделі сөздердің әрбір сыңары бөлек жазылады.
Тақтамен жұмыс: Төмендегі күрделі сөздер нелердің атауы болып тұрғанын түсіндіріңдер.
Кәрі жілік,сары шымшық,қара құс,асық жілік,тоқ ішек,ауыз омыртқа,бас бұзар,сүмбіл шаш,бесікке салу.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
«Ыстық орындық»
Жаңа тақырып бойынша сұрақтарға жауап беру
|
Үй тапсырмасы
|
Оөулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Жаттығу, талдау жұмыстары
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а)Буын туралы түсінікті еске түсіре оырып,буын түрлеріне тоқталу,сөз қолданыста,мәтін құрауда бунын түрлерін ажырата білгізу,буын түрлерін мәтін ішінде тапқызып,жасалау жолдарын ұқтыру ;
ә) сурет және дидактикалық ойын арқылы оқушының сөздік қорын молайту,тілін демыту,өз бетінше кез келген сөзді буынға бөле білуге дағдыландыру және мәтін құру арқылы оқушыны сөйлеутіліне төселдіру ;
б) Оқушылардың қоғамға деген өзіндік көзқарасының қалыптасуына ықпал ету,өз ойларын еркін,нақты жеткізе білуге баулу,тіл байлықтарын дамыту,өз бетімен ізденуге,ой қорытуға дағдыландыру.
Сабақтың түрі : Қайталау
Сабақтың әдісі : мәтінмен жұмыс,пікірін айту.
Сабақтың көрнекілігі : кесте,кітап,үлестірмелі парақшалар,дидактикалық материалдар,суреттер
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл бөлу. Әнұран айтқызу.оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға кеспе қағаз үлестіріп жауап талап етемін.
1.мәтін дегеніміз не? 6.Синоним сөздер дегеніміз не?
2.көп мағыналы сөздерді қалай түсінесің? 7.омоним дегеніміз не?
3.лексика нені зерттейді? 8.Эвфемизм дегеніміз не?
4.Табу дегеніміз не? 9.Дисфемизм дегеніміз не?
5:Антоним дегеніміз не? 10.Тұрақты тіркестер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Төмендегі мысалдарда қарамен жазылған сөздердегі дыбыстың орны ауыстырылып берілген дыбыстарды тап.
Адасқан әріптер.
1.Күз түсті,
Тырмалар жылы жаққа ұшты.
2.Ешкі егіз бақ тапты,
Балалар оны күтіп бақты
3.Марат мектептен келіп жемалды
Мамасы берген тарақты
Тойғанынша жеп алды.
4.Қыздар сынып бөлмесін ақтады,малалар еден жуды.
5.Мақаш мақтаға есеп шығарды Бадиша партаны қабырғаға іліп,басты өзендерді көрсетті.
6.Күлай кеспе тігіп,Құрбанбүбі құлақ құрап отыр.
7.Малды ауылда қой қоздап,қозылар жамырап жатыр.
Егесін таппаған қозылар қаңырап тұр.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Төмендегі дыбыстарды тиісінше тіркестіріп сөз жасау
1) р,о,б ; 2) а,ш,а,ғ ; 3) т,р,е,м ; 4) а,б,л,ы,қ ; 5) қ,ы,а,з,қ.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмалрды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Диктант Қатемен жұмыс.Тіл ұстарту.
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Балалардың есте сақтау қабілетін дамыту,өз ойын еркін жеткізе білуге,сауатты жазуға дағдыландыру.
ә) Мұхият тыңдап, ұқыпты жаза білуге үйрету.
б) Өз ісіне ұқыпты,мейірімді,кешірімшіл болуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : қайталау
Сабақтың әдісі: баяндау
Сабақтың көрнекілігі : диктанттар жинағы
Халықтық педагогика мақал-мәтелдер.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, бүгін біз бірінші рет шаттық шеңберіне жиналайық! Шеңберге тұрайық, достарымызбен қол ұстасайық! Барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық!
Қол алысып, қәне, біз,
Достасайық бәріміз.
Айтарым бар сендерге,
Тез тұрыңдар шеңберге.
Қандай жақсы бір тұру,
Достарменен бір жүру!
Қандай жақсы дос болу!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Тест тапсырмалары
|
Мағынаны тану
|
Асан мен Үсен
Үсен Асанды ертіп,молаға қарай жүрді.Молаға жақындап келгенде,қаңқылдаған қаздың даусы шықты.Үсен жақын жерде көл бар екенін сезді.Өйткені қаз сусыз жерді мекен етпейді.Екеуі қырға шықты.Қырдың төмен жағы көл екен.Көлдің айналасы да,іші де
құжынаған мал.Бір топ жылқы көл ішіне түсіп,белінен құраққа кіріп тұр.Сортаңды жағада түйелер жатыр.Бұларды көріп балалар қырдан түсті.Жүгіріп малға келді.Сөйтсе,өз ауылының малдары екен.
Малшылар Асан мен Үсенді көрді.Олар да қуанып,біреуі әке-шешелерінен сүйінші сұрауға шауып кетті.Өзгелері балаларды атқа мінгізіп,ауылға алып жүрді.
(Ы.Алтынсариннен.) (93 сөз)
|
Сергіту сәті
|
Күнде аспанға қараймыз,
Қайтқан құсты санаймыз.
Үшбұрыш боп тырналар,
Көк жүзінде сырғанар.
8)Боран соғар оң жақтан,
Боран соғар сол жақтан
Қар лақтырып ойнасақ,
Суық өтер қолғаптан.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
 Ыбырай 1841 жылы қазан айының 20-сында қазіргі Қостанай облысы, Қостанай ауданында дүниеге келеді. Үш-төрт жасында әкесі Алтынсары қайтыс болып, атасы Балғожаның қолында өсіп, тәрбиеленеді.
Атасы Балғожа би өз аймағының атақты кісілерінің бірі болған. Ел ішіндегі көп билікті қолында ұстаған би, Орынбор әкімшілігінің алдында да беделді, белгілі кісі болған.
|
Үй тапсырмасы
|
Қайталау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Сөзжасамды қайталауға арналған тапсырмалар
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Білімділік: Сөзжасам туралы мағлұмат беру, сөзжасамның жасалу жолдарынан алған білімдерін пысықтау, мысалдар арқылы дәлелдей білуге үйрету
Дамытушылық: Оқушылардың алған білімдерін кеңейтіп, жаңа дағдысын қалыптастыру, өз бетінше сөзжасамның жасалу жолдарын ажырата білуге дағыдыландыру, есте ұстау, ойлану қасиеттерін дамыту
Тәрбиелік: Ұйымшылдыққа, достыққа, жылдамдыққа, тілдік - эстетикалық сезімге тәрбиелеу
Сабақ түрі – Түрлендірілген аралас сабақ
Әдіс - тәсілдері: Сұрақ - жауап, түсіндіру, сын - тұрғысынан ойлау технологиясының элементтері (семантикалық карта, Инсерт кестесі)
Сабақ көрнекілігі: кеспе қағаздар, слайд, сызбалар, буклет
Пәнаралық байланыс - әдебиет, биология, математика, информатика
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, бүгін біз бірінші рет шаттық шеңберіне жиналайық! Шеңберге тұрайық, достарымызбен қол ұстасайық! Барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық!
Қол алысып, қәне, біз,
Достасайық бәріміз.
Айтарым бар сендерге,
Тез тұрыңдар шеңберге.
Қандай жақсы бір тұру,
Достарменен бір жүру!
Қандай жақсы дос болу!
|
Қызығушылықты ояту
|
1. МИҒА ШАБУЫЛ сұрақтарға жауап беру
1. Дара және күрделі сөздердің арақатынасы қандай?
2. Жасалу жолына қарай күрделі сөздердің қандай түрлері бар?
3. Біріккен сөздер деген не?
4. Кіріккен сөздер деген не?
5. Қос сөздің қандай түрлері бар?
6. Қысқарған сөздердің емлесін түсіндіріңіз.
7. Тіркесті сөздердің емлесін айтыңыздар.
8. Үндестік заңына бағынбайтын септік жалғауы
9. Жуан, жіңішке буындарға бірдей жалғана беретін және бір ғана дыбыстан тұратын жалғау қай септікі?
10. Көптік жалғауы жалғанбайтын сөздер бола ма?
11. Тәуелдік жалғауының синонимі
2. Схема
Септік жалғаулары
АТАУ
Барлығыңа үлгі болар, қарақтар,
Байсалды да, ақылды да Марат бар.
ІЛІК Жеке басым ең алдымен Мараттың
Жасы үлкенді сыйлағанын жараттым.
БАРЫС
Сенбейсің бе, күнделікті парақта:
Талай бестік қойылыпты Маратқа.
ТАБЫС
Батыл емес дей алмайсың Маратты,
Сол үйретті ауылдағы бар атты.
ЖАТЫС
Алғыссыз күн болған емес Маратта,
Жетеді онда ынта, жігер, талап та.
ШЫҒЫС
Қай өнер де табылады Мараттан,
Ән салғанда жұртты аузына қаратқан.
КӨМЕКТЕС
Міне, сондай жақсы бала Маратпен
Дос бола алмай жүргендер де бар, әттең!
(Қ. Мырзалиев)
4. Кім тапқыр. Тиісті орынға септік жалғауларын қойыңыз
(оқулықпен жұмыс)
Бала жүгірді. Асқар... компьютері. Су... сылдыры. Әкесі... қарады. Екі ай... созылды. Сурет... көрді. Інісі... кездестірді. Тау... өседі. Күз... жауады. Анасын... бар. Беті... сүйді. Кірпіш... қалады. Үй... шықты. Былтыр... білемін. Балта... шапты. Сөз... жеңді. Гүлнұр... бірге істеді. Көл... шомылды. Кітап... алды.
|
Мағынаны тану
|
Кім жылдам? (Өлеңдерден жіктік жалғауын табу)
Мен Арғын деген арыспын,
Азуы кере қарыспын.
Сен бұзау терісі шөндіксің,
Мен өгіз терісі талыспын. (Бұқар жырау)
Сен бір жапанға біткен шынарсың,
Қазаң жетіп сынарсың.
Мен бір қалың қара тоғаймын,
Табылуға оңаймын. (Тілекші би)
Ақ басты Алатаудың Жамбылымын,
Өлеңнің ұлы сүре даңғылымын.
Көктемгі қызғалдақтай қызық заман,
Қайта туып жасарған балғынымын. (Жамбыл)
ӨЗДІК ЖҰМЫС. Қай сөздер жіктеледі
Заңгер, құжат, заң, зейнетақы, зейнеткер, ғарыш, ғарышкер, үйрек, бүркіт, бүркітші, қой, жылқышы, ар, тілек, тілекші, Арман, Қанат, Сәуле.
Семантикалық карта №1 Тиісті сөздерді орнына қою.
Жіктік жалғау Көптік жалғау Септік жалғау Тәуелдік жалғау Жұрнақ
Схема
Ойланыңыз, ізденіңіз, табыңыз. Сөздердің құрамын, грамматикалық мағыналарын сатылай кешенді талдау
Биыл Құнанбайдың өз ауылдары да, жақын ағайындары да күзеуді елден ерекше ерте алды. Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Көбелек те ,гүл де бір
Қызыл-жасыл күллі өңір
Аспан төрі ақша бұлт,
Бау-бақшада барша жұрт.
Саңқылдаған саз әні,
Көлде құстың базары.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
І деңгей.1-тапсырма.
Сөз тіркесінің құрамындағы сөздерді тура және ауыспалы мағынаны білдіруіне қарай топтап жазу.
а) Жақсы сөз,жақсы адам,жақсы бала,жақсы ат
ә) Терең сай,терең білім,терең құдық,терең сезім
б) Долы ауыл,долы күш,долы жел,долы адам
в) Әкемнің көзі,қазынаның көзі,терезенің көзі,бұлақтың көзі.
2-тапсырма.Сөздерді орфография ережесіне сай жаз.
Бүгін,сөсіз,келемекен,тайақ,Ешшан,жаш шағында,бүрсігүні,жұмышшы.
ІІ деңгей. 3-тапсырма.Тиісті ұ,ү,ы,і әріптерін қою.
Ұз...н, құр...қ, б...рс...г...ні, күн...зг... ыст...қ, ...нт...мақ, сөзін мақ...лдау,үск...р...кт...ң соғу..., б...лай қарай кетті.
4-тапсырма.Қайсысы мақал,қайсысы мәтел? Мақал-мәтелдің жалғасын тап.
1)Кәрі түлкі қақпанға түспес.Еңбек етсең емерсің.Айдағаны бес ешкі,ысқырығы жер жарады.Әке – асқар тау,ана – етегіндегі бұлақ,бала – жағасындағы құрақ.Екі қораз ен қораға сыймас.
2) Мақал-мәтелді жалғастыр. «Жылы –жылы сөйлесең, ...», «Білгенің бір тоғыз ...»
ІІІ деңгей.5-тапсырма.Тұрақты тіркестердің мағынасын тап.
Бетінен оты шығу ...(ұялу), ит терісін басына қаптау ...(ұрысу).
Көз ілмеу ... (ұйықтамау), тас бауыр ...(мейрімсіз), ит өлген жер ...(алыс).
6-тапсырма.Тест тапсырмасы бойынша жұмыс.
(Парақшаларға алдын-ала жазылған тест тапсырмалары таратылады.)
1) Ауа өкпеден кедергісіз шығып,үннен ғана тұратын дыбыстарды ... дыбыстар дейміз.
а) дауыссыз ә) дауысты б) екпін в) буын,дауыссыз
2) Дауыстыдан басталып,дауыссызға аяқталған буынды ... буын деп атаймыз.
а) ашық ә) тұйық б) бітеу в) ашық,бітеу
3) Қайсысы артық?
өнеркәсіп,ата-ана,Айдар,тасбақа
Тасымалдаудың қайсысы дұрыс?
а)а-ра,о-ю,а-лақан ә) еле-уіш,ара-лас,қа-ра б) АҚ-Ш,Б-Ұ-Ұ в) 1995-жыл,ХХ-ғасыр,25-кг
5) Қатаң дауыссыз қайсысы?
а) б,в,г,д ә) р,л,м,н б) п,ф,к,қ в) а,о,ү,ұ.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Тіл мәдениеті
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Оқушылардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету.Ойлау шеберлігін сөйлеу мәдениетін арттыру ;
ә) Болашақ ұрпақты имандылыққа,салауаттыққа тәрбиелей отырып,халықтық дәстүрді жүрегіне ұялату,танымдық деңгейін көтеру,ауызекі сөйлеуге,әңгімелей білуге үйрету,сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту,шығармашылықпен жұмыс істеуге ұмтылдыру ;
б) Қазақ халқының өнерімен таныстыру,халық өнерін бағалай білуге тәрбиелеу,отансүйгіштікке,тапқырлыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : Аралас сабақ
Сабақтың әдісі : сұрақ – жауап,тіл дамыту
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Халықтық педагогика нақыл сөздер
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
– Балалар, бүгін біз бірінші рет шаттық шеңберіне жиналайық! Шеңберге тұрайық, достарымызбен қол ұстасайық! Барлығымыз жақсы көңіл-күйде бір-бірімізге тілегімізді айтайық! Бір-бірімізге қарап күлкімізді сыйлайық!
Қол алысып, қәне, біз,
Достасайық бәріміз.
Айтарым бар сендерге,
Тез тұрыңдар шеңберге.
Қандай жақсы бір тұру,
Достарменен бір жүру!
Қандай жақсы дос болу!
|
Өткен сабақтарды пысықтау
|
Үйге берілген жаттығуды тексеремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.Жұрнақ жалғану арқылы жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
2.Қосарлану арқылы жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
3.Бірігу жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
4.Тіркесу жолымен жасалған туынды сөздер дегеніміз не?
|
Мағынаны тану
|
Тіл мәдениеті дегеніміз - сыпайы,ізетті,сауатты сөлей білу мен жаза білу және сөзді дәл айта білу,оны орнымен,әсерлі етіп қолдана алу шеберлігі.Халықтың ұшан-теңіз сөз байлығының ішінен ең қажетті,ең ұтымды тілдік құрамдарды таңдап алып,оларды айтылмақ ой мен мәтіннің мазмұнына,мақсатына сай етіп тіркестіре алу білгірлік пен шеберлікті қажет етеді.Мәтінді жүйелі түрде мазмұндай алу да тіл мәдениетіне жатады.
Кітаппен жұмыс: Әсем әннен ғажап ләззатты үн шығар,
Ойы сергек жан оны ұғынар.
Бар сезіміңді қозғар ән-күйге
Жастар,тілімді ал,бол құмар.
Үн сырын ұғар адам аз,
Айғайға құр болар мәз.
Мәтіндегі ой қандай тәсілмен берілген? Пікірлеріңді дәлелдеңдер.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Көбелек те ,гүл де бір
Қызыл-жасыл күллі өңір
Аспан төрі ақша бұлт,
Бау-бақшада барша жұрт.
Саңқылдаған саз әні,
Көлде құстың базары.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Тіл мәдениеті – әдеби тілдің нормасы мен оның дамуын, сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы. Тіл мәдениетінің тіл білімінің басқа салаларынан айырмашылығы – оның күнделікті өмірде тілді қолдану, жазу, сөйлеу мәдениетімен тығыз байланыста болатындығында. Тіл мәдениеті дегеніміз – коммуникативтік қарым-қатынас кезінде тілдік тәсілдерді дұрыс ұйымдастырып, белгілі бір тәртіппен жүйелі қолдану.
Тіл мәдениеті тілдік норманың 3 түрін қамтиды:
тілдік норма (лексикалық, сөзжасамдық, грамматикалық, дыбысталу нормасы);
этика – сөз нормалары (сөйлеу этикасының ережелері);
коммуникативті норма (сөйлеу қарым-қатынасының тиімділік қағидалары).
Сөйлеу мәдениеті орфоэпиялық нормаға негізделеді. Орфоэпиялық норма – сөздерді дұрыс айту, лексикалық норма – сөздерді іріктеп, сұрыптап, талғаммен қолдану болса, грамматикалық норма сөйлеу мәдениетінде біршама тұрақталып, қалыптасқан норма саналады. Сөйлеу мәдениетінде ойдың дәлдігі, сөздің анықтығы, тазалығы, көңіл күйге әсер ететін шынайылығы (ол қарапайым сөзден немесе бейнелі образды сөздерден құралуына қарамастан), көркемдігі маңызды рөл атқарады.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Тест-сөзжасам
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Оқушылардың 5-сыныпта алған білім,білік дағдыларын қалыптастыру. Ойлау,сөйлеу белсенділігін дамыту. Жазу,есте сақтау қабілеттерін қалыптастыру.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Сендерді «Шаттық шеңберіне» шақырамын. Кәнеки, бір-бірімізбен амандасайық!
Армысың, Әлем!
Армысың, Жарық күн! (Қолдарын жайып, көкке көтереді.)
Армысың, абзал Адам! (Қолдарын алға созады.)
Армысың, менің досым!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үй тапсырмасы жазылған дәптерлерді тексеру
|
Мағынаны тану
|
1. Жазылуда ескерілетін кейінді ықпалды тап.
А) Үйдің ауласы тап-таза. В) Асан суды төгіп тастады. С) Таңғы сағат бесте жолға шықтық
Д) Бұл айтыста Сәкен жеңіп кетті. Е) Ол сөзден жеңіліп масқара болды.
2. Сөз ішіндегі кейінді ықпалды тап.
А) Біріне-бірі алшақ салынған он шақты үй тұр. В) Жерұйықты іздеп жөнелді.
С) Олжабек табиғатында момын ,қақ-соқпен ісі жоқ кісі. Д) Аманғалидың мазасы болмай отыр
Е) Ғабиденнің «Өмір мен өлім» романы жарық көрді.
3. Сөз аралығындағы кейінді ықпалды тап.
А) Он жылдың ішінде талай шығармалар дүниеге келді. В) Олардың отау құрғанына биыл отыз жыл болды. С) Бір кездерде ақынның қасына еріп жүрген еді Д) Батыраш тым-тырыс болып ,жерге кіргендей күйге түседі. Е) Соғыс кезінде жаудың қорғанысын бұзып кетті.
4. Кейінді ықпалды тап.
А) Мен бұл өлеңді газеттен жазып алдым. В) Жиылып тұрған халық шулап қоя берді.
С) Далаға шықсаң,көк пен жерді көресің. Д) Ит-адамға шын дос жануар
Е) Екі әскер жолдың шетіне отырып тынықты.
5.Орфоэпиялық заңдылықпен жазылған сөзді тап.
А) жұлын В) құман С) құмұрсқа Д) бұрыс Е) Гүлнұр
6. Сөз бен қосымша арасындағы кейінді ықпалды тап.
А) Менің сұрағаным бола қоймады. В) Сөйлесіп тұрған бала кенеттен тоқтай қалды.
С) Өлі риза болмай,тірі байымас. Д) Менің қазақ тілін үйренгім келеді Е) Су айнадай тап-таза
7. Орфоэпия бойынша жазылған сөзді тап.
А) Сарыағаш В) дейінгі С) кемеңгер Д) бейбітшілік Е) күндүз
8. Естілуі бойынша жазылған сөзді тап.
А) сыйымдылық В) тайаныш С) қиыншылық Д) жиналыс Е) хайуан
9. Қай сөз орфографиялық нормаға сай жазылған?
А) біріңғай В) Бегарыс С) Жаңғожа Д) бұлұттұ Е) Жанпейіс
10. Дәстүрлі принцп бойынша жазылған сөзді тап.
А) бастаңғы В) диуана С) жаңбыр Д) қоңыз Е) Мақсат
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
«Араласып кеткен оқиға» стратегиясы
|
Үй тапсырмасы
|
Қайталау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Шығармашылық жұмыс
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Оқушылардың ойлау қабілетін сабаққа деген қызығушылығын арттыру және негізгі мәселелерге аса көңіл бөлуге үйрету ;
ә) Өз бетінше ізденуге,ойлау қабілетін арттыруға ықпал ету,өз ойын еркін жеткізуге баулу,жылдам жауап беруге дағдыландыру,тіл,сөйлеу тілдерін етілдіру,сөйлеумашықтарын,шығармашылық қабілеттерін дамытуға жол ашу,ойлау қабілеттерін,сөздік қорларын дамыту ;
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Мақал-мәтелдердің мағыналарына қарай топтарға бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Сендерді «Шаттық шеңберіне» шақырамын. Кәнеки, бір-бірімізбен амандасайық!
Армысың, Әлем!
Армысың, Жарық күн! (Қолдарын жайып, көкке көтереді.)
Армысың, абзал Адам! (Қолдарын алға созады.)
Армысың, менің досым!
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
1.Қай сөйлемде термин сөз бар?
А) Апам ұршық иіріп отыр. В) Жазда қауын-қарбыз жеуге болады. С) Еуразия—ең үлкен құрлық
Д) Кеше қатты бұрқасын болды. Е) Балалар балық аулауға кетті.
2. Терминдерге тән ең басты белгі не?
А) дара мағыналы В) көп мағыналы С) жалпы халыққа түсінікті
Д) белгілі аймақта ғана қолданылады. Е) халық арасында жиі қолданылады.
3. Екі сыңары да кірме сөзден болған қос сөзді тап.
А) адам жаны В) азды-көпті С) тарс-тұрс Д) оқу-білім Е) хат-хабар
4. Әрі термин сөз,әрі кірме сөз болатын сөзді тап.
А) бағам В) ұжым С) қор Д) нарық Е) нотариус
5.Кірме сөздле қандай заңдылық сақталмайды?
А) орфографиялық заңдылық В) орфоэпиялық С) үндестік заңы Д) стильдік ерекшелік
Е) пунктуация
6. Тілдің сөздік құрамын байытатын сөзді тап.
А) диалект сөз В) көнерген сөз С) кәсәби сөз Д) термин сөз Е) кірме сөз
|
Мағынаны тану
|
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
1-топ
Жұмбақтар жинастыру
2-топ
Мақал-мәтел құрастыру
3-топ
Жаңылтпаштар жатқа айту
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Шығармашылық тапсырма:
1-топ
«Біздің ауыл» шығарма
2-топ
«Менің есімде қалған сабақ» постер
3-топ
Маған ұнайтын сөз табы. Жоба.
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Бақылау диктанты
Қатемен жұмыс.Тіл ұстарту
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
а) Балалардың есте сақтау қабілетін дамыту,өз ойын еркін жеткізе білуге,сауатты жазуға дағдыландыру.
ә) Мұхият тыңдап, ұқыпты жаза білуге үйрету.
б) Өз ісіне ұқыпты,мейірімді,кешірімшіл болуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі : қайталау
Сабақтың әдісі: баяндау
Сабақтың көрнекілігі : диктанттар жинағы
Халықтық педагогика мақал-мәтелдер.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Сыныпты жыл мезгілдеріне қарай төрт топқа бөлу. Күз айында туылғандар 1 - топ, қыс айында дүниеге келгендер 2 - топ, көктем айындағылар 3 - топ, жаз айындағылар 4 - топ болып бөлінеді.
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқушылардың зейінін аудару.
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Үй тапсырмасы жазылған дәптерлерін тексеру
|
Мағынаны тану
|
Дастарханға нан қалай келді?
Нан тарихының тамыры сонау ежелгі заманға кетіп жатыр.Ғалымдардың пікіріне қарағанда,ол он бес мың жылдан асса керек.Әйтсе де алғашқы нанның өсімдігі бидай да,сұлы мен арпа да емес,кәдімгі емен екен. Ерте заманда адамдар емен жаңғағынан мол өнім алып,үгіп,онан ұн жасаған.Бұдан бес мың жыл бұрын адамдардың емен жаңғақтарынан ұн жасап, пісірген нанның қалдықтарын Кировоград облысының аумағындағы Триполь елді мекенін қазу жұмыстар жүргізген
археологтар тапқан.
Дәнді дақылдарды қолдан егуді,оның дәнінен ұн жасауды адамдар бірте-бірте меңгерген.
Оқулықтағы жаттығуларды,топтарда орындау.
|
Сергіту сәті
|
Орнымыздан тұрайық,
Алақанды созайық.
Оңға қарай иіліп,
Солға қарай иіліп,
Бір отырып, бір тұрып,
Сәл тынығып алайық.
|
Оқушылар денелерін жатықтырады
|
Ой толғаныс
|
Шығармашылық тапсырма:
1-топ
Нанның пайдасы шығарма
2-топ
Нан болмаса не істер едік? Сурет салу
|
Үй тапсырмасы
|
Оқулықтағы тапсырмаларды орындау
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Қазақ тілі
|
Уақыты:
|
Кабинет:
|
Мұғалім:
|
Сабақтың атауы
|
Жаттығу,талдау жұмыстары.
Жыл бойы өткенді қайталау
Тіл ұстарту жұмыстары
|
Сілтеме
|
Қазақ тілі оқулығының әдістемесі
|
Сабақтың жабдығы
|
Тақта,суреттер,кеспе қағаздар
|
Жалпы мақсаттар
|
Сабақтың білімділік мақсаты: оқушылардың білімін одан әрі дамыту,тереңдету, ізденгіштігінартыра отырып,ой-өрісін кеңейту,тіл байлығын молайту,ауызша және жазбаша сөйлеу мәдениетін,сауаттылығын арттыру,шығармашылық қабілетін дамыту.
Сабақтың тәрбиелік мақсаты: оқушылардың бойына адамгершілік қасиеттер дамыту,ізгілікке,ынтымаққа халықтық педагогика негіздеріне баулу,өзара сыйластық,достыққа тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі:іздендіру,салыстыру,проблема қоя іздену,диалогты ойын түрлері,мәтін құрастыру.
Сабақтың түрі: танымдық,жарыс,тіл дамыту.
Сабақтың көрнекілігі: түрлі-түсті суреттер,сызбалар,топ аттары жазылған плакат.
|
Оқыту нәтижесі
|
Топқа бөлу
|
Пазл арқылы топтарға бөлу
|
Ынтымақтастық атмосферасы
|
Тіл ұстарту сабағы тілінен өтіп жатқан лексика тарауына арналады.Қазақ тіліндегі сөз,оның мағынасын зерттейтін саланың қыр-сырын меңгеру-мақсатымыз.Сабақ топтық жарыс түрінде өтеді.Жарысжеті айналымнан тұрады.
І топ «Тілшілер»,ІІ топ «Тапқыштар», ІІІ топ «Шешендер».
І. Топтың аты – «Тілші,
Кәне,тауып білші.
ІІ.Тобымыз біздің – «Тапқыш»,
Білейік кім айтқыш?
ІІІ.Аталған топ – «Шешен»,
Не болса да шешем!
1-айналым.Топтық тапсырма.Әр топқа тірек сөздер беріледі.Сол сөздер қатысқан мақал-мәтел айту.
І. «Тілші: қазан,су,қой.
ІІ.»Тапқыш»: үй,қыс,мысық.
ІІІ. «Шешен»: тон,көз,тауық.
2-айналым.Балалар,қазақша ай аттарын жатқа білеміз бе?Кәне,енді «Жаңылдырсаң да жаңылмаймын» ойыны арқылы білім сынаймыз.
Тақтаға жазылған қате атауларды дұрыс жазып шығу.
І. «Тілшілер» - а) ҢАҚАРТ ә) ПАҚНА б) УАРЗЫН в) РЫММА
ІІ «Тапқыштар» а) МЫСУМА ә) РКҮҚЫЙКЕ б) АРҚАША в) ЗАҚАН
ІІІ «Шешендер» - а) ЛЕЖСАНТОҚ ә) МАЗЫТ б) ДЕЛІШ в) СУІРӘ
3-айналым.Топтық тапсырма.Үлестірмелі парақша суырып,тақтаға жауабын жазу.
І. «Тілшілер» - Тұрақты сөз тіркесінің мағынасын жазу.
а) Ит арқасы қиянда –
ә) қоян жүрек –
б) тісінен шығармау –
в) бармағын тістеу –
ІІ. «Тапқыштар» - Жеті,үш,тоыз сөзі қатысқан қандай тіркес,қандай халықтың ырым-тыйымы бар?
Мысалы: жұт жеті ағайынды,жеті шелпек,жеті күн,жетісін беру,ер кезегі үшке дейін,тоғыз тоқырау,жеті қазына,жігіттің үш жұрты,т.б.
ІІІ. «Шешендер» - Тыйым сөздердің мәнін түсіндір.
«Бүйіріңді таянба,түнде суға барма,тізеңді құшақтама,үйге жүгіріп кірме»,т.б.
4-айналым.Сурет бойынша әңгіме(мәтін).Төрт түліктің,жыл мезгілдерінің суреттері ілінеді.Суреті пайдалана отырып,тақырыпқа қатысты мақал-мәтел,тұрақты тіркестер жазу.
5-айналым. «Кім тапқыр» ойыны бойынша мақалдарды антонимдермен толықтыру.
І. «Тілшілер». а) Ненің ...қыс түскенде білерсің,
Кімнің іс түскенде білерсің.
ә) Ашу ..., ақыл- ...
б) ... сөз – көмір, ... сөз – алтын.
ІІ. «Тапқыш».Шаш,қас,бақ сөздері омоним болатын сөйлемдер құрау,осы қатысқан мақалды айту.
Мысалы.а) Әйелдің шашы ұзын,ақылы қысқа.
ә) Қасың берген асты дұшпан көрме.
б) Бақ – ұзатылған қыз.
ІІІ. «Шешендер».Табу,эвфемизм,дисфемизм аралас мәтін құрап әңгімелеу.
Үлгі: Менің былттыр ағам үйленді.Жеңешем бәрімізге ат қойды.Мені «Кішкенем»,інім «Шырақ»,сіңілімді «Шырайлым» деп атап кетті.
Ағайымның үлкен ағалары мен жеңгелерін де атымен атамайды. «Үлкен үйдегі қайнаға»,
«Жеделдес қайнаға», «Әнші жеңгем», «Үндемес», «Әкім абысын» деген аттары бар.Жеңешем о дүниелік болған адамдардың да атын тергейді.
Жақында жеңешем бәрімізге қуаныш сыйлайды.Біздің жанұя атұстатар мен шайқұяр бөпелермен толықты.Мен жеңешеме дән ризамын.
Осы мәтінде табу,эвфемизмдер бар.
6-айналым.Топ басшыларынатапсырма.
«Сөзтізбек ойыны».Шарты: әр сөздің соңғы дыбысынан басталатын сөздер тізбегін жасау.2минут уақытта 10 сөз жазып шығу.
7-айналым.Сабақ эпиграфына жауап ретінде.
«Тіл қадірін білмеген,Ел қадаірін білер» - тақырыбына ойтолғау жазу.
Сонымен сабақтың қорытындысынды үш топтың оқушыларының бағасы бағалау парақшалары бойынша шығарылады.Ең жақсы жауап беріп,белсенділік көрсткен әр топтың үш оқушысына «Озат тілші», «Тапқыш ұлан», «Зерделі шешен» атағы табыс етіледі.
Оқушылар құраған мәтіндер
Жаз
Жазда аспан айналып жерге түскендей болады.Бұл кезде адамдардың жаны жаз,көңілі көктем болады.Ми қайнтар ыстықта жаныңды қоярға жер таппайсың.Күн ұясына қонған кезде ғана жаның жай табады.
Жан-жануар да,жәндіктер де демалыс күйіне енеді.
Қыс
Қыс мезгілі қаһарлы.Күннің қабағынан қар жауып тұрады.Ақ қар,көк мұзда түкірігің жерге түспейді.Қыс – қатал сыншы.Қысқа дайындықты көз ілмей жасаған жөн.
Күз
Күз жылауық.Аспан лезде түнере қалады.
Ас атасы – нан.Кірпік қақпай күзеткен астық қамбаға сыймай жатады.Береке мезгілі күзде жатыпішерлік жараспайды.
Көктем
Нағыз жан жадыратар кез – көктем.Ағаштарға жан бітеді,жапырақ жаяды.Жерге жасыл кілем төсегендей.Күн күліп,көк аспан шуағын төгеді.Май тоңғысыз жылылық басталады.Шаруа бір қолын екі ете алмайды.Түн ұйқысын төрт бөліп еңбек еткен шаруа
|
Үй тапсырмасын сұрау
|
Мағынаны тану
|
Сергіту сәті
|
Ой толғаныс
|
Үй тапсырмасы
|
|
Күнделіктеріне жазады
|
Бағалау
|
Бағалау парақшаларын тарату
|
Парақшаларды толтырады
|
Кері байланыс
|
Достарыңызбен бөлісу: |
