Сабақтың тақырыптары Сағат саны Мерзімі Ескертулер 1
слайдтар арқылы, үлестірмелі қағаздар
жүктеу/скачать 59,44 Kb.
|
Тоғызқұмалақ қмж
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтың тақырыбы: Ұлттық ойындар. Тоғызқұмалақ. (5- сынып)
- Қазақтың ұлттық ойындарын дене тәрбиесі сабағында қолданудың жаңа тәсілдері
| слайдтар арқылы, үлестірмелі қағаздар
Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, дене тәрбиесі Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі Сабақтың ережесі Белсенді қатысу Тыныштық сақтау Бірін-бірі тыңдау Ойын ашық айту Бір-бірін сынамау Ынтымақтылық 2. Үй тапсырмасы Қазақ халқының ұлттық ойындары туралы әңгімелеу “Сөз таптары” атты тайпалы ел болыпты. Ол тайпа өсіп - өнген іргелі үлкен ел екен. Ынтымақты, бірлігі мықты болған екен. Ел тоғыз патшалыққа бөлініпті. Соның бірі – Етістік. Ол елді Етістік атты хан басқарыпты. Ол ханның сегіз ұлы болыпты. Олар: Болымды, Болымсыз, Салт, Сабақты, Етіс, Есімше, Көсемше, Тұйық. Ұлттық ойындар Қазақ халқының тұрмысы,салт-дәстүрі, ойындары көбінесе төрт түлік малмен байланысты болды.Олар ойынға мал сүйегін,қой құмалағын пайдаланды. Мысалы,мынадай ұлттық ойын түрлері бар: «Асық», «Ақсүйек», «Тобық», «Ханталапай», «Тоғызқұмалақ». Жаңа сабақ «Тоғызқұмалақ» ойыны • Жаңа сөздер құмалақ - сухие овечьи катышки қолданады - применяют раскладывают - салады қатысады - участвуют ұяшық - ячейка бірдей сан - парное число қарсы жақ - противная сторона Оқулықпен жұмыс ІІІ деңгей 1. “Ханталапай” мәтінінен 3 етістікті тауып , жіктеп жазыңдар. 2. “Ханталапай” мәтінінен 5 сөйлем теріп жазып, баяндауыштарына сұрақ қойыңдар. І топ Тоғызқұмалақ ойыны арнайы тақтада екі адам арасында ойналады. Ойын тақтасы – 2 қазан, 18 отау, 162 құмалақтан тұрады. Ойын басында әр ойыншыға бір қазан, тоғыз отауға тоғыз-тоғыздан салынған сексен бір құмалақ тиесілі. Алғашқы жүріс жасаған ойыншыны – бастаушы, қарымта жүріс жасаған ойыншыны – қостаушы деп атайды. Кейде бастаушы үшін – ақ жағы, қостаушы үшін қара жағы деген тіркестерді де қолданамыз. ІІ топ Тоғызқұмалақ ойынында құмалақтан басқа ойында бір рет қарсыластың отауын ұтып алуға да болады. Оны ежелде – “тұзды үй”, қазіргі тілде – тұздық деп атайды. 4.Тұздық алу үшін жүріс жасаған кезде, қарсыластың екі құмалағы бар отауына таратқан құмалағыңыздың соңғысын түсіру керек. Сонда сол отауда қалыптасқан 3 құмалақпен бірге отау да ұтып алынып, ойынның аяғына дейін сіздің меншігіңізге айналады. Енді жүріс жасалған сайын тұздық алынған отауға түсетін бір құмалақ, міндетті түрде сіздің қазаныңызға салынып отырады. ІІІ топ Ойын аяқталуға жақындаған сайын әр ойыншының отауларындағы құмалақ таусыла бастайды. Әр құмалақ ұтып алынған сайын немесе тұздыққа түскен сайын қарсыластардың жүріс мөлшері кеми береді. Сондықтан ойын соңында қарсыластардың бірінің отауларында жүріс жасай алмайтын жағдай да кездеседі. .Ойыншылардың бірінің отауларындағы құмалақты бірінші таусып алып, жүріссіз қалуы – атсырау деп аталады. Атсырауға ұшыраған ойыншының қарсыласы бұл жағдайда қосымша бір жүріс жасап, барлық құмалақтарды өз қазанына салып алады. Тақтаның жазу үлгісіндегі жалпы құрылысы төмендегідей:
Саақты бекіту Оқушылар жаңа тақырып бойынша алған жаңа мәліметтері жайлы қорытынды шығарады. Бағалау Үйге тапсырма беру Сабақтың тақырыбы: Ұлттық ойындар. Тоғызқұмалақ. (5- сынып)Сабақтың мақсаты: а) Білімділік: Ұлттық ойындар тақырыбына байланысты мағлұмат беру. Ұлттық ойындардың мәнін,мақсатын ұғындыру.Оқушылар етістік туралы түсініктерін пысықтай отырып, алған білімдерін жинақтайды, бекітеді. Дамытушылық:Өткен сабақтардағы алған білім деңгейін байқауға,тез ойлауға есте сақтауға,өз ойын толық жеткізе білуге дағдыландыру. Оқушылардың ой - өрісін кеңейту, ауызша сөйлеу мәдениетін дамыту. Тәрбиелілік: ұлттық құндылықтарымызды дәріптеу арқылы қазақ тіліне деген қызығушылықтарын арттыру, қазақ халқының салт- дәстүрін, тарихын білуге тәрбиелеу;адамгершілік біліктіліктерін жетілдіру. Сабақтың көрнекілігі: асық,тоғызқұмалақ,арқан, тест тапсырмалары, интерактивті тақта. Сабақтың түрі: жаңа сабақ. Сабақтың әдіс-тәсілдері: түсіндіру, сұрақ- жауап, іздендіру. Пәнаралық байланыс: әдебиет, орыс тілі,дене шынықтыру. САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ: І. Ұйымдастыру кезеңі 1-2 мин. - Балалар, «сәлем-сөздің анасы» деген екен, сондықтан келген қонақтармен амандасайық. 1. оқушылармен сәлемдесу . Оқушыларды сабаққа психологиялық дайындау (тренинг) Оқушылар ортаға шығып,шеңбер жасап, сабақ барысында білім шыңына жету үшін керекті қасиеттерді бір-біріне тілейді. 2. сабақта жоқ оқушыларды белгілеу Ән тыңдау «Қонақ келсе» Жігіттер тобы (1мин) II. Үй тапсырмасы ( ұяшықтардағы сұрақтар арқылы),1-2 оқушы түсінгендерін мазмұндайды Мұғалім: Балалар, қазір біз қазақтың ойындары туралы бейнебаян көрейік. (Мультимедиялық қондырғыдан «Қазақтың ұлттық ойындары» деген бейнефильм көрсетіледі). Мұғалім: Балалар, бейнебаян ұнады ма? Несімен ұнады? Ойынға шыққан адамдар не істейді? Оқушылар бейнебаян туралы өз ойларын айтады. -Ендеше, балалар,осы асық ойынын өзіміз ойнап көрейік.( Ұл балалар ортаға шығып асық ойынын ойнайды) А.Енсепов күй Мұғалім: Бүгінгі сабақта да ұлттық ойындар туралы жалғастырамыз, сондықтан да дәптерлеріңді ашып күн жадын,жаңа сабақ тақырыбын жазып қойыңдар.(мақсаты айтылады) III. Жаңа сабақ: «Тоғызқұмалақ» Білетін оқушылар ойнап көрсетеді. 1. Оқулықпен жұмыс. Орыс тіліндегі мәтінді аудару,жаңа сөздермен жұмыс. Жаңа сөздер : (түрлі жұмыстар жүргізу: синоним,антоним,омонимін табу, қазақ тіліне тән дыбыстарды табу, дыбыстық талдац т.с.с) Құмалақ-сухие овечьи катышки Қарсы жақ-противная сторона Қолданады-применяют Раскладывают-салады Пластмасса шарлар-пластмассовые шарики Қатысады- участвуют Ұяшық-ячейка Бірдей сан-парное число Пайда болу-образуется ә) сөздердің дұрыс дыбысталуына көңіл бөлу. б) сөздермен сөз тіркестерін, сөйлем құру. 2.Грамматика : Етістікті қайталау. ( Жуан, жіңішке сұрақтар арқылы дәлелдеу) 1. « Ойнады» -бұл етістік . 2. Етістік құрамына қарай 2 ге бөлінеді. 3. Етістік сөйлемде 2сызықпен сызылады. 4. Кел,кет, көрген, айтпа- бұл негізгі етістіктер. 5. Алып кел,жазып отыр,уәде берді – бұлар күрделі етістіктер. 6. Алды, жаздыр,бар, қарайды-бұлар болымды етістіктер 7. Барған жоқ,алма, алған емес, көрген жоқ, көрген емес-болымсыз етістіктер 8. Ойла,сана,көмектес,ақылдас-туынды етістіктер. 3. Семантикалық карта . Атауы мысал Дара етістік Күрделі етістік Негізгі етістік Туынды етістік Болымды етістік Болымсыз етістік Баста Ойнап отыр Жеңілген жоқ Жүгіріп жүр Кел Ойнады сана 4.Тест (Етістікке байланысты) Сабақты қорытындылап,бекіту IV. РефлексияОқушылар стикерлер арқылы білімдерін бағалайды. Үй тапсырмасын беру. Деңгейлік тапсырмалар,91-бет. Мәтінмен топтық жұмыс. Екі топқа «Ханталапай» және «Тоғызқұмалақ» ойындары беріледі. Бір топ қазақшадан орысшаға, келесі топ орысшадан қазақшаға аударулары қажет. «Ханталапай» ойыны Бұл ойынға 4-5 бала қатысады. Ойынға он асық алынады.Он бірінші асық «хан» болады.Ол боялуы керек. Ойыншылар кезектерін біледі. Бірінші ойыншы уыстай ұстаған барлық асықты ортаға үйіруі керек. Басқа ойыншылар «ханға» қарап тұрады. «Хан» алшы түскенде, балалар ортадағы асықтарға хан талапай жасайды. «Хан» кімнің қолында кетсе, асықтарды сол үйіреді. «Ханмен» бірге қолына алған асықтардың санына байланысты ұпай саналады. «Хан» алшы түспесе, үйірген ойыншы шашылған асықтардың бүгі мен бүгін, шігі мен шігін, алшысы мен алшысын, тәйкесі мен тәйкесін бір- біріне соғады, соғылған асықтардың біреуін алып, ұпай жинайды. Бір- біріне тимей ,басқа асыққа соғылса немесе басқа асықты соғып кетсе, онда кезек басқа ойыншыға беріледі. Осылай ойыншылар алған асығының санына қарай ұпай жинайды. Қазақтың ұлттық ойындарын дене тәрбиесі сабағында қолданудың жаңа тәсілдеріТүсінік хат Дене шынықтыру пәнінде қазақтың ұлттық ойындарын түрлі әдістермен жетілдіре оқыта отырып, ұлттық өнегені бойына сіңіріп, ұлтқа тән қасиеттерін дарытуға жасақталған. Қазақтың ұлттық ойындарының біразы ойлауды қажет етеді. Соның бірі «Тоғыз құмалақ». Тоғыз құмалақ ойынының стратегиялық және тактикалық әдістерін қазіргі заман талабына сай қолданылып отырған компьютер арқылы жүзеге асыру да жаңа әдістердің бірі.Алтын қабақ ойыны. Бұл негізінен нысананы дәл көздеп ату. Мұғалімнің мақсаты - баланы әр сабақ сайын ұлттық ойынның үш-төрт түрімен таныстырып,ойынның ойнау тәсілін уйретіп, бала жадында қалдыру. Ұлтқа тән қасиеттерді бойына дарытып, ұлттық өнегені бойына сіңіру. Кітапшадағы берілген қазақтың ұлттық ойындарын әрбір мұғалім өз сабағында пайдаланса деген ұсыныс білдіремін. 1. Ұлттық ойын түрлерімен таныстыру 2. Дене тәрбиесі сабағында қолданудың жаңа тәсілдері 3. Көрнекі құралдар қолдану, бейнетаспа арқылы үйрету. 4. Жарыс түрінде өткізуге болатын ойын түрлері. 5. Ұлттық ойын түрлерінің тізімі. йын ережелері мен ерекшеліктері Гулназ Ажибаева жүктеу/скачать 59,44 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|