Ішкі саяси жанжалдар — мемлекеттің ішіндегі қарама-қарсы тараптардың өзара іс-қимылы, мысалы, мемлекет ішінде, қоғамда жүреді.
Сыртқы жанжалдар – әртүрлі объектілерге жататын қарамақайшылықтардың өзара іс-қимылы, мысалы қоғам мен табиғат, мемлекетаралық.
Антагонистік жанжалдар – қарама-қарсы әлеуметтік топтар мен күштер арасындағы өзара іс-қимыл (бай-кедей, билік-халық, консерватор-либерал т.б.). Ішкі саяси жанжалдардың көріністері
Үкіметтік ғимараттар мен елшіліктерді саяси пикеттеу
Саяси митингтер және манифестациялар
Президенттің, Үкіметтің және т.б. орнынан түсу талаптары бар саяси ереуілдер.
Саяси наразылық қозғалысы
Саяси бағынбау
Саяси әскери бүлік
Саяси төңкеріс
Саяси көтеріліс
Саяси бопсалау (шантаж)
Конфликт табиғатын түсіну мен шешу үшін жиі қолданылатын әдіс –конфликт ағашы деп аталады. Мұнда ағаштың:
Сонымен қатар, жанжалдарды реттеудің негізгі жолдары мыналарболып есептеледі:
- қатысушы тараптардың ниеті туралы өзара ақпарат алмасу;
- келіссөздер процесі кезеңінде күш қолданбаудың немесе қатерлердіңөзара міндеттемелері;
- құқықтық нормаларды және әкімшілік рәсімдерді пайдалану;
- делдал ретінде беделді тұлғаларды пайдалану;
- өзінің басымдығын немесе абсолюттік ымырасыздығын көрсетуден бас тарту;
консенсусқа ұмтылу, кем дегенде жеке аспектілер бойынша келісімге қол жеткізу.
1. Әлімжеттік саясат
2. Конфликтінің трансформациясы
3. Құрылымдық алдын алу
4. Нормативтерді өзгерту
Ішкі саяси дағдарыстардың түрлері:
Қоғамдық-саяси формациялардың (мысалы, феодализм дағдарысы,коммунизм дағдарысы);
Билік тармақтары арасындағы (атқарушы / заңнамалық тармақтардың немесе тармақтардың арасындағы);
Билікке деген сенімнің жоғалуы;
Жекелеген саяси институттар мен құрылымдардың;
Саяси курс (бағыт-бағдар) дағдарысы (халықаралық дағдарыстарды қоса алғанда).
Халықаралық жанжалдар – түрлі мемлекеттер арасындағы мүдделер қарама-қайшылықтары негізінде туындайтын халықаралық қатынастардың бір түрі болып табылады.
Халықаралық жанжал жиі халықаралық дағдарыспен теңестіріледі.
Халықаралық дағдарыс жанжалдар теке-тіресу ушыққан кезде туындайды.
Халықаралық дағдарыстардың түрлері