Шайқұтдінов
жүктеу/скачать 331,38 Kb.
|
органика шайхутдинов
- Бұл бет үшін навигация:
- санына
- Номенклатура. Қ
- Төменде
- Жүйелік
| қаныққан көмірсутектер изомерлері санының
көміртек атом санына тәуелділігі Көміртек атомдар саны Изомерлер саны Көміртек т атомдар саны изомерлер саны 35 75 336 319 36 797 588 411846763 Номенклатура. Құрылымдық изомерлердің көптігі, әр түрлілігі және күрделілігі олардың номенклатурасының айқын болуын талап етеді. Органикалық химияда тривиал ды (эмпиризмдік), рационалды және жүйелік (ИОПАК) номенклатуралары қолданылады. Кез келген номенклатура ойынша күрделі органикалық қосылыстың атын атаған кезде қаныққан көміртектің аты және олардың радикалда ры кең түрде қолданылады. Қаныққан көмірсутектердің алдыңғы төртеуі тривиалды номенклатурамен, одан кейінгілері гректің сан есімінің атау Ына -ан жұрнағын жалғау арқылы аталады. Метан (СН), зтан (CH), пропан (СН), бутан (CH), пентан (СН), rек сан (СН), гептан (СН), октан (CH, нонан (СН), декан (СН), удекан (CH, , додекан (СН) және т.б. Тармақталған тізбекті изомерлерге ат беру үшін органика лық радикалдардың — алкилдердің аталуын білу қажет. Егер көмірсутектерінің ең шеткі көміртектен бір сутекті алып тас таса, кідікал шығады. Оларды атау үшін «ан жұрнағын -ил жұрнағына ауыстыру керек болады. Тармақталған көмірсутектерге - изо, -нео деген қосымша сөздер қосылады, Алкилдер (радикалдар) біріншілік, екіншілік және үшіншілік болып бөлінеді: егер көміртек атомы бір ғана көміртек атомымен байланысса — біріншілік, екі көміртекпен байланысса — екіншілік, ал үш көміртекпен байланысса – үшіншілік алкилдер болып табылады. Алкилдердің жалпы формуласы — CH + Органикалық қосылыстардың форму Ласында алкилдерді жалпы түрде R немесе Ак деп белгілейді. Төменде ең көп тараған алкилдер көрсетілген: Метил ЭТНА — CH, — н-Пропил — CH – CH — Изопропил CH-CH-CH, н-Бутил — сҢ — Сң, — CH, — Изобутил CH – CH – CH, — ЕЕЕЕЕЕ CH, Екіншілік бутил cң, — сн –сн — cң, CH, Үшіншілік бутил Сң, «с Тривналды номенклатура – бұл ҚОСЫЛЫСТЫҢ Құрылымы на байланысты емес, кездейсоқ аталуы. Алғашқыда химик - Тер заттардың қасиеттеріне немесе олардың табиғи көзі бар қасиетін көрсетуіне байланысты қойған атаулар болып та былады. Қазіргі кезде тривиалды номенклатура тек тәжірибеде жиі қолданылатын заттарды атау үшін пайда ланылады. Мысалы, ацетон, бензол, сірке қышқылы және т.б. Рационалды номенклатура — қосылыстың құрылысын ескереді. Қаныққан көмірсутектер метанның туындыла ры ретінде қаралады. Бұл номенклатураны қолданғанда барлық орынбасарлары радикалдардың артуына қарай орналасуына байланысты аталады. Бір топтағы радикал дар ди, Fүц, тетра және т.б. деп көрсетіледі. Мысалы, көрсетілген алкан-диметилэтилизопропилметан деп ата лады: ECH." | | R' Rңс-с- сн, R HC = CH – CH, R' Рационалды номенклатура қосылыс туралы нақтылы түсінік бере алатын болса ғана қолданылады. 38 Жүйелік номенклатура (ИЮПАК) - органикалық қосы лыстардың ең толық және қолайлы ғылыми номенклатура сы деп те аталады. 1892 жылы номенклатураның негізгі заңдылықтары, ережелері Женева қаласында химиктер дің халықаралық съезінде қабылданды (1957, 1965). Па рижде болған съезде оны IUPAC номенклатурасы деп өзгеріс жасады. Бұл номенклатура бірнеше ережелерден тұрады: 1. Негіз етіп ең ұзын тармақталған көміртек атомдары бар тізбекті алып, алкил топтарын орынбасар деп қарайды. Бұл формуладағы қоршалған көміртек атомдары орынба сарлар болып саналады. CH, CH, -CH CH, - CH - CH - CH Егер тізбектің екі немесе одан да көбі бірдей ұзын дық та болса негіз етіп көп орынбасары бар тізбектер алынады. 2. Көміртегінде орынбасар аз нөмір алатындай етіп, жа қын жатқан жақтан бастап нөмірлейді: CH, CH CH, - CH, - CH - CH, - CH - CH - CH 7 6 5 4 3 2 1 (дұрыс) 1 2 3 4 5 6 7 (бұрыс 3. Егер екі орынбасар бір көміртек атомымен байланыс са, ол көміртегінің нөмірін екі рет қайталайды. CH, 1 2 | 3 4 CH-C – CH - CH. CH, CH 2,2,3-тұзиметилбууттан 4. Егер тармақталған тізбектегі көміртекте орынбасар лардың өзі тармақталып келсе, оны бөлек нөмірлейді, негізгі тізбекпен байланысып тұрған көміртектен бастап бүйір тізбектің атауын жақшаға алады: cң, - Сн - ең - сн, – &ң - ён, -Сн – ён, – ён, CH - CH, (2) Сн - cң, (3) сн, CH, 2-метил - 7(1,2-диметил пропил) незнан 5. Кейбір бүйір тізбектер үшін тривиалды номенклатура қолданылады: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 сH – CH – CH, – CH – CH, – Сң, -CH, - СН, - сн, CH - CH, CH, CH CH, 2-метил-4-скінінгілік бутилнонан б. Орынбасарларды үлкенінен бастап атайды және аме рикан химиктерінің ұсынысы бойынша алфавит бойынша немiрлейді, сн - Lң, - сн - сн - cң -Сң, - сн, CH, CH. CH, 3-метил — 4-этилгептан дурыс) 4 - тел - 3-метилгептан бүрыс) жүктеу/скачать 331,38 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|