Ұсынылатын әдебиеттер: Негізгі әдебиеттер
жүктеу/скачать 200,9 Kb.
|
лекция
- Бұл бет үшін навигация:
- 2 Тіл дамыту әдістемесі
| Екінші заңдылық. Әдістемелік принцип төмендегі әдістемелік ережелерді ақтауды талап етеді.|Балаларда орфоэпиялық дағды қалыптастыру; Грамматикаға үйрету барысында логикаға үйрету; Қазақ тілін басқа пәндермен байланыстыру; Тілді ұғыну үшін орасан зор сезімталдық керек. Мұндай қасиет балада тіпті сәби кезінен болатынын зерттеушілер айтып жүр. Бұл принцип төмендегі ережелерді сақтауды талап етеді. Балалардың бұрыннан білетін сөздерін тәртіпке келтіру. Балалар өздеріне таныс грамматикалық көріністерді белгісіз көріністермен салыстыра алатындай материалдар іріктеу. Тілдік фактілерді жинақтауға негізделген әдістерді кеңінен пайдалану.
Үшінші заңдылық. Фонологиялық, грамматикалық және лексикалық мағыналармен қатар сөйлеу мәнері сезімге бөлене сөйлеуді меңгереді. Мұндағы әдістемелік принцип: сөйлеу мәнеріне назар аудару. Төртіші заңдылық. Жазбаша сөйлеу ауызекі сөйлеудің таңбалау жүйесіне аудару ретінде ұғынылады. Ана тілін оқытуда жазбаша сөйлеудің ауызшамен салыстырылуы мынандай әдістемелік принципке негізделеді: ауызекі сөздегі дыбыстармен жазғандағы әріптерді салыстырып отыру; дауыс ырғағы мен тыныс белгісін салыстырып отыру; ауызша және жазбаша жаттығуларды ұштастыру. Бесінші заңдылық. Фонетикалық грамматикалық және лексикалық мағыналардың барлығыжәне тиісті жазбаша таңбалар ұғыну барысында меңгеріледі. Бұл принципті іске асыру ережесі мынадай: көрнекілікті пайдалану; есту құралдарын пайдалану; оқу құралдары, көркем мәтіндер, газеттер, журналдар; балардың басқа пәндерді өту барысындағы сөйлеу практикасы пайдаланылады. Бала әуелі көру не есту арқылы қабылдайды, ал оның мәнін сонансоң ғана аңғарады. Алтыншы заңдылық. Тілге үйрену сөйлеу органдарының, жазатын қолдың жаттығулары, қимыл қозғалыстарының тәртіптелуі, дағдының қалыптасуы арқылы іске асады. Мұғалімнің айтқанын айтқанын естіп қана тіл үйренуге болмайды. Әрбір оқушы өзі оқып жазып сөйлемдер құрастырып, сөйлемдерді сан салаға өзгертіп, мөзі әрекет еткенде ғана нәтижеге жетеді. Жетінші заңдылық. Тілге жүйелі түрде сатылап үйрету. Тіл лексика және грамматикалық формалар арқылы ғана дамиды, ал екінші тіл неғұрлым бай болса, тілдік фактілер де соғұрлым ұғынады. Сондықтан балалар үйренгендерін ұмытып қалмау үшін тілдік материалдарды көбірек беріп, сөйлегенде қолданып отыруына жағдай жасалады. Мұнда қайталаудың алатын орны ерекше және бала есінде саналы түрде, түсініп сақтауы үшін ойлау операцияларын қолдану қажет: салыстыру, анализ, синтез, жалпылау, нақтылау, дедуктивтік ойқорытындыларын жасай алатындай болуы тиіс. | Сөйтіп, ана тілін меңгеру заңдылықтары оны мектепалды оқытудың негізіболып табылады, ал әдітемелік принциптер осы заңдылықтардан туындайды. Бақылау сұрақтары: 1.Тіл дамыту әдістемесі пәнінің маңызы неде? 2. Тіл дамыту әдістемесін түсіндір 3. Ана тілін ұғыну заңдылықтарының білім беру жолдары мен құралдары №2 Тіл дамыту әдістемесі 1. Тіл дамыту әдістемесінің зерттеу әдістері. 2. Тіл дамыту әдістемесінің басқа ғылым салаларымен байланысы. 3. Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты 1. Тіл дамыту әдістемесінің зерттеу әдістері. Ғылыми зерттеулер тіл дамыту әдістемесінің теориясы мен практикада қолданылатын жаңа әдіс-тәсілдерін табуға бағытталады. Негізінен мұндай зерттеулер үш бағытта болады. 1. Тарихи методикалық зерттеулер /бұрынғы пікірлерге жаңаша көзқарас/. 2. Эксперимент жұмыстары немесе балабақшада тәжірибе байқау жұмыстарын жүргізу. 3. Тәрбиешілердің озат тәжірибелерін жинау. Бұл зерттеулердің қайсысын болсын бастамас бұрын алдымен сол тақырып бойынша жазылған әдебиеттермен танысу қажет. Содан соң алынған тақырыптың мақсатын және зерттеу әдістерін анықтау керек. Мысалы, егер озат тәжірибе жинақтау керек болса, тәрбиешімен әңгімелесу, байқау әдістері қолданылады. Ал эксперимент жұмысы кезінде сол алынған тақырып бойынша ғылыми болжамдар жасалып, балабақшада қолданылатын бала тілінің қалай дамығандығын байқауға сұрақтар, бақылау жұмысының текстері даярланады және бұл жұмыстар бірнеше рет қайталанып, нәтижелері салыстырылады. Мұндай эксперимент жұмыстары 1-2 жылға да созылуы мүмкін. Материалдар жинақтап және сол материалдарды салыстырып болғаннан кейін қорытынды жасалынады. Ол қорытындының нәтижесі шағын бірнеше мақала болып немесе кітапша болып шығарылуы мүмкін. Әңгіме әдісі немесе сұрақ-жауап әдісі, ал кейде эвристикалық әдіс деп те аталады. Тәрбиеші сұрақ қояды, балалар өз білгендері бойынша жауап қайтарады. Бұл әдіс балаларды ойландырады, өздіктерінен пікір айтуға итермелейді, олардың белсенділіктерін күшейтеді, зейіндерін сабаққа адаруды қамтамасыз етеді. Эвристикалық әдіс кейде проблемалық әдіспен ұштасады. Әңгіме кезінде балалардың алдына белгілі бір міндет немесе проблема қойылады, оны балалар өздері шешуге тиіс. Мысалы, оларға бақылауға бірнеше сөз немесе сөйлем беріледі, cоның ішінде мағынасы жағынан бір сұраққа (мысалы қайда сұрағына жауап беретін әр түрлі жалғауда тұрған зат есімдерді, мәселен, қалада, далада, мектепте, балабақшада т.б.) жауап беретін бірнеше сөздерді табулары керек. Грамматика сабақтарында өтіліп отырған материалға балалардың ой жүгіртуіне, пікір айтуына қарай индуктивтік немесе дедуктивтік әдістер қолданылады. Тәрбиеші бірде тіл құбылыстарын жеке жеке түсіндіріп, сонан жалпы қорытынды шығартады; бұл жолда қолданылған әдіс индуктивтік деп аталады. Ал, екінші жағдайда анықтаманы немесе ережені хабарлап, сонан соң нақты материалға қолдануды ұсынады, өздеріне мысал келтіреді. Мұндай жолмен ұйымдастырылған жұмыста қолданылатын әдіс дедуктивті әдіс деп аталады. Қандай әдіс болмасын әртүрлі құралдар арқылы іске асады: оқулық, сөздік схема, картина, таблица, кинофильм, диафильм, радио, магнитафон, т.б. бұл құралдар өтілетін материалдың сипатына қарай кез келген әдісте қолданыла береді. жүктеу/скачать 200,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|