Мекемтас Мырзахметұлы «Қазақ қалай орыстандырылды?»
59
Пенза губерниясындағы
свящ енниктің отбасын-
да туып, діни ортада тәрбиеленген. 1846 жылы
Қазанның духовная академиясын бітірген соң,
академияның арнайы мақсатпен ашылған «Про-
тивом усульм анское
отделение»
каф едрасы н
басқарады. Академияда татар, араб тілімен бірге
теологиядан да дәріс береді. Дін жағынан білімін
жетілдіріп, тәжірибе жинастыру мақсатымен Сирия,
Египетті шарлайды. 1847 жылғы 2 маусымда
Қазан қаласында миссионерлік мүддені көздеген
арнайы «Аудармашылар комитеті»
құрылғанда бұл
комитетті басқару Ильминскийге сеніп тапсыры-
лады. Бұл комитет православие дінінің қасиетті
кітаптарын бұратана халықтарды ң тіліне ауда-
ру мәселесімен шұғылданатын. Бұл комитеттің
құрамына сыннан өткен, танымал, белсенді мисси-
онерлер: Н. Я. Близновский, Е. А. Малов, В. Т. Тро-
фимов, священник Н. Н. Остроумов, Н. И. Золот-
ницкий, И. Я. Яковлев, Н. А. Боброников, В. В. Ка-
таринскийлер енді.
Осы дін қайраткерлері ауда-
рып басылым көрген 307 кітаптың 288-і таза діни
кітаптар болғандығын татар ғалымы А. Каримул-
лин де арнайы түрде атап өтеді. Осы аударылған
кітаптардың ішіңде бірде-бір тарих, география,
арифметика тәрізді өмірге керекті кітаптардың бол-
мауы - олардың тікелей миссионерлік мақсатына
байланысты құбылыс екені айтпаса да түсінікті.
1847 жылғы 5 қаңтарда
граф Протасов татар тіліне
православие дінінің кітаптарын ғана аудару туралы
арнайы бұйрық бергенде, бұл жауапты жұмыстың да
тетігі Ильминскийге тапсырылған еді.
1858 жылдан бастап, үш жылдай, Орынбор
