Студенттер мен жас ғалымдардың «фараби әлемі» атты халықаралық ғылыми конференциясы
-МЕТИЛДЕКАГИДРОХИНОЛИНОН-5 СТЕРЕОИЗОМЕРІНІҢ БРОМДЫ
жүктеу/скачать 2,6 Mb. Pdf көрінісі
|
Сборник конф Фараби Әлемі 2023 химфак-печать
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғылыми жетекшісі: х.ғ.д., профессор Турмуханова М.Ж.
| 10-МЕТИЛДЕКАГИДРОХИНОЛИНОН-5 СТЕРЕОИЗОМЕРІНІҢ БРОМДЫ
ПРОПАРГИЛ ЖӘНЕ ЭТИЛАКРИЛАТПЕН РЕАКИЦИЯСЫН ЗЕРТТЕУ Түгелбаев А.Б. Ғылыми жетекшісі: х.ғ.д., профессор Турмуханова М.Ж. әл - Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті Бигетероциклды жүйелерді зерттеу кезіндегі ең маңызды қағидалардың бірі «құрылым- белсенділік» заңдылығына сәйкес, функционалдық топтармен функционалдау арқылы биологиялық белсенді қосылыстардың санының арттыру және стереохимиялық, физиологиялық белсенділігін анықтау. Бигетероциклды жүйелелердің ішінде декагидрохинолин туындылары алколоидтар тобына жатады. Осылардың ішінде 10 - метилдекагидрохинолинон-5 туындыларының бірқатары өзіндік биологиялық белсенділігімен ерекше көзге түсе алды. Зерттеулер нәтижесінде декагидрохинолин туындыларының, бастамашы қосылыстың жергілік анастетикалық дәрілік препарат, спазмолитик, анальгетик, ауырсынуды басатын дәрі-дәрмек ретінде қолданылатыны белгілі. Сәйкесінше, ғалымдар арасында декагидрохинолин туындыларына қызығушылықтың көп болуы, бастамашы қосылысты алкилдеу реакциясымен функционалдау мақсат ретінде алынды. N-пропаргиламин көмегімен алкилдеу реакциясын жүргізу оның маңызды синтон екенін көрсетеді. Сонымен қатар, таңдаулы синтон көмегімен бірнеше атаулы өзгерістер мен реакцияларға қатыса алады. Реакция осылай жүреді: Акцептор ретінде азабициклды кетонның артық мөлшері қолданылды. Реакция ацетонның қайнау температурасында 3 сағат ішінде жүреді. Бастапқы кетонның артық мөлшерде пайдалану реакцияның алкилдену өнімінің шығымдылығын 80% - ға дейін арттыруға мүмкіндік берді. Еріткіш ретінде ацетон қолданылды. Алкилдеу реакциясының барысы мен өнім "Хромос" фирмасының ГСХ-да бақыланды. Реакция нәтижесінде алынған N-пропаргил-10-метил-декагидрохинолинон-5 туындысы 3218 см -1 (терминал сутегі) аймағындағы валенттік тербелістердің тән интенсивті сіңіру жолағы бойынша ИҚ-спектрлерді талдау негізінде дәлелденді, 2101 см -1 см аймағындағы C ≡ C байланысының валенттік тербеліс жолағы, 1701 см -1 аймағындағы жоғары дерлік С=О қарқынды жолағы анықталды. N-пропаргил туындысы балқу температурасы 116 -117 ℃ болатын жіңішке ине тәрізді ақ түсті кристалдар түрінде алынды және көптеген органикалық еріткіштерде жақсы ериді. Бастамашы туындының этилакрилатпен реакцияға түсу нәтижесінде N-этилакрил-10- метилдекагидрохинолинон-5 туындысы алынды. ИҚ спектр талдауында 1735 см -1 және 1706 см -1 С=О тербеліс валенттілік жолақтары көрініс берді. 2945 см -1 жолағы CH 3 тобының сызығына сәйкес келетіндігі байқалды. Өнімнің сыну көрсеткіш мәні R f= 1.49 көрсетті. Алынған өнім сұйық ашық сарғыш түсті өнім синтезделініп алынды. «Фараби Әлемі» атты студенттер мен жас ғалымдардың халықаралық конференциясы 106 жүктеу/скачать 2,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|