Тақырып білім алушылардың коммуникативті құзыреттілігін қалыптастыру арқылы сөйлеу мәдениетін дамыту әдістемесі
Білім алушылардың сөйлеу мәдениетін меңгерудегі тәжірибелік-эксперимент жұмысының жүйесі
жүктеу/скачать 283,61 Kb.
|
Сафарбаев А. Диссер соңғы нұсқа
| 2.2 Білім алушылардың сөйлеу мәдениетін меңгерудегі тәжірибелік-эксперимент жұмысының жүйесі
Біз жетекшімізбен бірге өзара келісіммен "сөйлеу мәдениетін қалыптастыру оқушының жеке даму құралы ретінде" атты әдістемелік тақырыппен жұмыс істедік. Бұл тақырыпты таңдаудың себептері оқушылардың сөйлеу мәдениетінің төмендігі, мәтін құра алмау және қажетті сөйлеу құралдарын таңдай алмау, танымдық белсенділіктің салдарынан оқушылардың шығармашылық қабілеттерінің жеткіліксіз көрінісі болды. Педагогтардың, психологтардың, лингвистердің еңбектерін зерттеу нәтижесінде мен жұмыстың келесі педагогикалық идеясын ұсындым:оқушының жеке дамуы, толыққанды әлеуметтенуі оның сөйлеу мәдениетін мақсатты түрде қалыптастырусыз мүмкін емес. Сөйлеу мәдениетін қалыптастырудың құралы, менің ойымша, лингвистикалық, коммуникативті және әлеуметтік-мәдени құзіреттілікті дамыту болуы керек. Оқушының сөйлеу мәдениетін қалыптастыруды мен екі бағытта жүргіземін: сабақта және сабақтан тыс уақытта. Жұмыстың мақсаты-мектеп оқушысын жоғары тілдік құзыреттілікке ие күшті тілдік тұлға ретінде қалыптастыру. Осы мақсатқа жету үшін мен өзіме келесі міндеттерді қойдым: 1. Шығармашылық жұмыстар жүйесі арқылы оқушылардың нақты, мәнерлі сөйлеуін қалыптастыру. 2. Әр оқушының жеке дамуына жағдай жасай отырып, студенттердің сөйлеуді үнемі жетілдіру қажеттілігін қалыптастыру. 3. Тілді құрметтеуге және тіл нормаларының бұзылуына сыни қарауға тәрбиелеу. Менің оқушының сөйлеу мәдениетін қалыптастыру бойынша жұмыс жүйесі келесі компоненттерден тұрады: 1. Оқушылардың сөздік қорын кеңейту: - Сөздіктермен жұмыс; - Шығармашылық сипаттағы тапсырмалар (әңгіме құрастыру немесе берілген тақырыпқа миниатюра шығарма жазу, сюжеттік суреттер бойынша әңгіме құрастыру, шығармадан үзінді көшірме жасау, кругограмма жасау және т. б.); - Лексикалық ойындар; - Орфоэпиялық диктанттар; - Мәтінді талдау. Мен осы Қызмет түрінің бірнеше мысалын келтіремін 1. Лексикалық ойын "ең үлкен сөйлем құр". Ойынның мәні мынада: мүмкіндігінше көп сөздік сөздерді қолдана отырып, бір сөйлем құрыңыз. Мысал ретінде мен 7-сынып оқушысы құрастырған Мәтінді келтіремін: әдемі интерьері бар біздің мектепте бай кітапхана, жақсы тәбеті бар ұқыпты оқушыларға арналған терең бассейн бар, олар мектеп бақшасында өсіп келе жатқан гүлденген сиреньдің хош иісін жұтуды жақсы көреді. 2. Шығармашылық сипаттағы тапсырмалар. Шеңбер құру. Тақырыбы "кіріспе сөздер". 8-сынып оқушысының жұмысының мысалы: Сурает-1. Тапсырма мысалы 3. Сөздіктермен жұмыс. Оқушылар (6-сынып) бірнеше топқа бөлініп, диалект сөздері бар карточкалар алады. Олардың мағынасын диалект сөздерінің сөздігін қолдана отырып түсіндіріп, олармен сөйлемдер құру керек: 1) song, cherry 2) horse, worse 3) Freedom, generosity 4) hen, duck 5) leave, clover Мұндай іс-шаралар оқушылардың сөздік қорын кеңейтуге, олардың шығармашылық мүмкіндіктерін дамытуға, ауызша сөйлеуді жетілдіруге мүмкіндік береді. 2. Оқушылардың белсенді сөйлеу әрекетін ұйымдастыру. Біз осы компонент бойынша психологтардың тұжырым жасауының төрт кезеңіне сүйене отырып жұмыс істейміз: 1. Қарым-қатынас жағдайында бағдарлау (сөйлеу жағдайын түсіну және жақсы елестету мүмкіндігі). 2. Мәлімдеменің мазмұнын жоспарлау (жоспарға сәйкес әр түрлі ақпарат көздерін қолдана отырып, сөйлеу үшін материал жинау мүмкіндігі). 3. Ойды сыртқы сөйлеуде жүзеге асыру (жоспарға сәйкес сөйлеудің әртүрлі стильдері мен түрлерін қолдана білу). 4. Сөйлеу әрекетінің нәтижелерін бақылау (ауызша сөйлеу кезінде тыңдаушының реакциясын көре білу, сөйлеуді түзету, жоспарға сәйкес жазылғанды жақсарту). Оқушылармен жұмыс барысында біз осы дағдыларды қалыптастыру үшін студенттерге тек мәтін (презентация немесе эссе) құрастыруды ғана емес, сонымен қатар қарым-қатынас жағдайларын, сөйлеу жағдайын, табиғи немесе шартты (оқу) сипаттауды қажет ететін тапсырмаларды ұсыну қажет деген қорытындыға келдік. Мұндай жаттығулар ситуациялық деп аталады. Мысалы, біз дәстүрлі және ситуациялық жаттығуларды салыстырамыз:
жүктеу/скачать 283,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|