Дәрілік өсімдік шикізаты – дәрілік заттарды өндіру үшін пайдаланылатын жаңадан алынған немесе кептірілген өсімдіктер, балдырлар, саңырауқұлақтар немесе қыналар не олардың бүтін немесе ұсақталған бөліктері.
Микробиологиялық бақылау бірнеше жолмен жүзеге асады.
1)Микроорганизмдерді сандық анықтау. Петри табақшаларында екі қабатты агар әдісімен жүзеге асырылады. Препараттың үлгісін 10 г (мл) мөлшерінде ерітеді, суспензияға жібереді немесе фосфат буферлік ерітіндіде эмульсиялайды (рН 7,0), осылайша ерітіндінің соңғы көлемі 100 мл болады. Содан кейін 1 мл үлгіні қоректік ортамен араластырады (4 мл).
5 күндік инкубациядан кейін 30-35 ° С температурада екі ыдыстағы бактерия колонияларының саны және үлгінің 1 г (мл) бактерияларының саны есептеледі.
2) Микроскопиялық әдісарқылы бақылауға болады. Бұл әдіспен ұсақталған шикізат-кесілген және ұнтақтәрізділерге талдау жасалады. Әртүрлі микроорганизмдердің және ауру түрлерінін болмауы микроскоп арқылы жіті қаралып, бақыланады. Дәрілік өсімдіктердің шикізаттарының құрамында рұқсат етілмеген қоспалардың жоқтығын айқындау қажет. Оларға улы өсімдіктер, тастар, шынылар, кеміргіштер, көгерген жерлер, шіріктер т.б жатады. Мұнымен қоса шикізат құрамында рұқсат етілген қоспаларда кездеседі. Олар түсін жойған шикізат бөліктері, органикалық қоспалары(улы емес), минералды қоспалар, яғни дәрінің фармакологиялық қызметінің өзгеруін тудырмайтын заттар жатады.
Осындай әдістер арқылы шикізат өнделіп, дәрі жасауға дайын болады. Осы әдістерден толықтай әрі жіті бақыланып өту маңызды процесс болып табылады. Себебі қандайда бір жіберілген қателік дайындалатын дәрілік заттың фармакологиялық қызметінің өзгеріп, адамға кері әсерін тигізуі мүмкін.
Өсімдік ауруларының түрі-күйік (ожог)
Күйік - бұл бірқатар травматикалық факторлардың әсерінен болатын өсімдіктер мүшелері мен тіндерінің зақымдануы. Олар зардап шеккен бөліктердің қызаруына және кейінгі некрозға, жапырақтардың, гүлдердің, қабықтың учаскелерінің өлуіне, кейде өсімдіктің өлуіне әкеледі.
Ең алдымен, олар тікелей күн сәулесінің немесе қарама-қарсы температураның әсерінен пайда болатын күн және термиялық күйіктер шығарады. Олармен күресу үшін діңдерді әк «сүтімен» ақтайды. Күйіктер тек жоғары емес, сонымен қатар төмен температураларға (төмен температуралы күйік деп аталатын) әсер ету нәтижесінде пайда болуы мүмкін. Ағаштар ерте көктемде, температураның өзгеруі нәтижесінде қабықты күйдіруі мүмкін: ол қараңғыланады, құрғайды және құлап кетеді. Қорғауды әк сүтімен, шаңмен шаңмен сүрту немесе сабанмен байлап қоюға болады.
Термиялық күйіктен басқа, пестицидтерді дұрыс қолданбау салдарынан болатын химиялық күйіктер де бар. Улы химиялық заттар өсімдіктердегі биохимиялық процестерді біртіндеп бұзады; әдетте, жас және үлкен аймақтар зардап шегеді. Пестицидтердің әсеріне сезімталдық өсімдіктердің түрлері мен алуан түрлілігіне де байланысты.
Саңырауқұлақтар мен бактериялардың бірқатар ауруларын күйік деп те атайды, олардың сыртқы белгілері күйікке ұқсайды (инфекциялық күйік деп аталады). Сонымен, Монилиния түріне жататын саңырауқұлақтар монилиалды күйік немесе жеміс шірігі деп аталады. Бактериялардың арасында ұқсас белгілер, атап айтқанда, Bacterium amylovorum тудырады. Жұқпалы күйіктерге өрік саңырауқұлақтарының күйдірілуі, зәйтүннің күйіп қалуы, бадамның күйіп қалуы, қиярдың күйіп қалуы, ерте балдыркөк күйіп қалуы, раушанның күйіктері және т.б. жатады. Инфекциялық күйіктермен күресу үшін пестицидтер мен фунгицидтер қолданылады.
