«Тарихи ескерткіштер, ұлттық келісім және демографиялық реформалар – Қазақстан халқының азаматтық таңдауы»
жүктеу/скачать 47 Kb.
|
10 саб
| БАБАДЖА ХАТУН КЕСЕНЕСІ
Бабаджа хатун кесенесі де Х-ХІ ғасырларға жатады. Бұл да дала сәулетшілерінің бірегей туындысы. Ескерткіштің пайда болуы Айша бибі кесенесінің тұрғызылуымен тығыз байланысты. Аңыз бойынша Бабаджа хатун Айша бибінің күтушісі болған. Сұлу қайтыс болғаннан кейін Бабаджа хатун оның кесенесінде шырақшы қызметін атқарады. Кейін, өзі дүние салғанда, хатунды Айша бибі кесенесінен 20 қадам қашықтықта жерлейді. Қызметіне адал болғаны үшін Бабаджа хатунға да арнап, сұлу мазар тұрғызылады. Оны кейін халық Бабаджа хатун кесенесі деп атап кеткен. Қазір осы екі тарихи-мәдени ескерткіш, әсіресе, әйелдер үшін зиярат орнына айналған. Қажылыққа жол тартқан мұсылман қауымы да осы жерлерді құрметтейді. Қазіргі таңда осы кесенелерге нәзік жандылар көп ағылады. Әйел бақытын тілеп, ұрпақ өсіруді армандайтындар осында келеді. Ал, оның сәулеттік құндылығына келетін болсақ, Бабаджа хатун кесенесінің ең айрықша белгісі – он алты қанатты шатыр тәріздес күмбезі. Ол да он алты қанатты жұлдызша пішіндес барабанға отырғызылған. Ғалым Э. М. Бәйтеновтың пікірінше, Бабаджа хатун кесенесі Ұлы далада кездесетін шатырлы күмбезді нысандардың ең алғашқысы болуы ықтимал. Тіпті, сәулет өнерінің тарихындағы он алты қанатты күмбезі бар ең бірінші кесене болуы да ғажап емес. Он алты қанатты кұмбезі бар екінші мұндай кесене – «Манас күмбезі». Оның құрылысын мамандар моңғол дәуіріне жатқызады. Яғни, XV ғасырда салынуы мүмкін. Ол да Талас өзенінің сағасында орналасқан. Бірақ, қазіргі Қырғызстан аумағында. «Жұмақтың кілті ананың аяқ астында», «Анаңды құрметте, анаңа жақсылық» жаса дейді дана халқымыз. Демек, ежелден бері Ұлы дала елінде ананың, әйел адамның дәрежесі өте биік болған. Әйелді сыйлау ежелден келе жатқан қасиет. Осы екі сәулет өнерінің туындылары да әйелдерге арналып салынғаны соны айғақтаса керек. жүктеу/скачать 47 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|