Туынды ұғымының шығу тарихы туралы мәліметтерді оқыту әдістемесі
жүктеу/скачать 5,35 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Химиялық реакцияға арналған есеп
Ток күшіне арналған есеп Мысалы, тогы бар электрлік тізбекті қарастырайық. уақытта сым арқылы өткен электрдің санын  (кулон) арқылы белгілейік. уақытына электрдің саны сәйкес келгендіктен, уақыттың функциясы ретінде электрдің саны алынады.  уақыттың бір мезеті,  уақыт пен  уақыт аралығында сым арқылы өткен электрдің саны. Онда  қатынасын токтың орташа күші деп атайды. Егер тізбекте ауыспалы ток болса, онда уақыт мезетіне байланысты  - ток та ауыспалы болады. Мұндай ток тізбегі үшін токтың лездік күші деген ұғым еңгізілді.
Токтың лездік жылдамдығын 
мұндағы  ұмтылады.
Химиялық реакцияға арналған есеп Кейбір заттар химиялық реакцияға түссін. уақытында реакцияға түскен заттардың санын  арқылы белгілейік.  айнымалының функциясы. Егер уақыттың белгілі бір шамасы болса, мен уақыт аралығындағы реакцияға түскен заттардың саны  тең болады. Бұдан  қатынасынан реакцияға түскен заттардың орташа жылдамдығы шығады. Бұл қатынасты шекке апарып қойсақ, онда келесі формула шығады: .
«Туынды» ұғымын оқытуда бір-екі физикалық еептерді көрсету жеткілікті. Бұл есептер негізінде «туынды» ұғымы еңгізіледі. Әсіресе қозғалыстың лездік жылдамдығы туралы есептің маңызы зор, өйткені бұл есеп туындының механикалық сипатын ашады, ал функцияның графигіне жүргізілген жанама туындының геометриялық маңызын ашады.  функциясын қарастырайық.  интервалында берілген нүкте болсын, және кез келген  - нүктелері берілсін. Яғни,  . мұндағы  - аргумент өсімшесі. Бұл жерде «аргумент өсімшесі» мен «функция өсімшесі» деген ұғымдар пайдаланады. Оқушыларға міндетті түрде бұл ұғымдардың мағынасын түсіндіріп кету керек.
Айталық, жүктеу/скачать 5,35 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|
-ның 
- қандай да бір белгіленіп алынған 
нүктесінің маңайында жатқан еркін алынған нүкте болсын. 
айырмасын