«Агрономияның барлық міндеттері, егер олардың мәнін байыбына жете ұғынсақ, өсімдіктердің дұрыс қоректену жағдайларын анықтап, дәл жүзеге асыру болып табылады», деп тұжырымдалған

76 77

1			2		3	4	5	6	7	8	9
В1											С
В											С1
А1											D
А											D1
18			17		16	15	14	13	12	11	10

21-сурет. Тәжірибе учаскесін мөлдектерге бөлу сыз-басы. Мөлдек бұрышындағы қазықтар цифрлармен


белгіленген

Тәжірибенің шекарасы берік болуы үшін АD мен ВС арасын бекіткен шеткі қазықтарынан (А,В,С,D нүктелерінен) сызықты созады да үлкен диаметрлі қазықты (репер) жерге тереңірек көмеді (А,В,С,D нүктелері). Реперден (А₁ нүктесі) тәжірибе учаскесінің нақты бұрышына (А нүктесі) дейінгі қашықты өлшеп мәліметін сақтайды. Себебі қазық орнында болмай қалған жағдайда сол сақталған мәлімет бойынша оның орнын табуға болады. Репер ретінде темір құбырын, рельс, тасты пайдалануға да болады. Оларды шынжырмен немесе темір сыммен байлап 50-75 см тереңдікке көмеді. Ол қазықтар орнынан жылжыған жағдайда тәжірибе шекарасын анықтауда пайдаланылады.

Тыңайтқыштарды дайындау және топыраққа енгізу.

Егістік тәжірибеде тыңайтқышты даярлау мен оны тәжірибе мөлдектеріне енгізу өте жауапты мәселенің бірі болып са-налады. Өйткені тыңайтқышты енгізуде жіберілген қателік соңынан түзетілмейді.

Органикалық тыңайтқыштың (көң, қорда, құс саңғырығы т.б.) құрамы ешқашан тұрақты болмайды, сондықтан ондағы жалпы азот, фосфор және калий мөлшерін міндетті түрде анықтау керек.

Минералдық тыңайтқыштың қажетті массасы оның әсерлі затының мөлшері, мөлдек аумағы және бағдарлама сызбасында көрсетілген доза бойынша мына формула арқылы анықталады:

Х=	a • c
	100 • в

мұнда Х – мөлдекке арналған тыңайтқыш массасы, кг;

а – сызбада көрсетілген қоректік зат дозасы, кг; с – мөлдек көлемі, м²;

в – тыңайтқыш құрамындағы қоректік зат мөлшері, %.

Мысалы, сызба бойынша гектарына 40 кг азот мөлшері қолданылуы тиіс (а). Мөлдек көлемі 200 м² (с). Құрамында 34% азот бар аммоний селитрасы енгізіледі (в).

Сонда мөлдекке Х = (40×200) : (100×34) = 2,35 кг аммо-

ний селитрасы берілуі тиіс.

Минералдық тыңайтқыштар құрамындағы әсерлі затының мөлшерін анықтамалықтардан алуға болады. Кейбір жағдайда тыңайтқыштарға алдын ала химиялық талдау жасап, соның нәтижесі бойынша олардың массасын есептеп шығарады.

Тыңайтқыштарды өлшердің алдында ірі түйірлерін ұсатып електен өткізу керек.

Әрбір мөлдекке есептелген тыңайтқышты өлшеп, қағаз пакетке немесе тығыз матадан тігілген қапшыққа салып, оған мөлдек нөмірі, вариант аты мен тыңайтқыш масса-сы жазылған этикетканы салады. Осы деректің барлығын тәжірибе жорналына жазады. Егер бірнеше тыңайтқыштарды енгізетін болса, олардың қоспасын дайындау үшін жай тыңайтқыштардың өзара әрекеттесуі мен араласқыштығын ескере отырып, дұрыс таңдай білу керек. Араластырылған тыңайтқыштар түйір-түйір массаға айналатын болса, онда мұндай қоспаны пайдаланудың қажеті жоқ (22-сурет).

Тыңайтқыш мөлшері аз болса, онда мөлдектің топырағын қосып көлемін молайтып шашқан дұрыс.

Көң және басқа органикалық тыңайтқыштарды құрғақ затқа айналдырып есептеген жөн. Құрғақ зат арқылы есеп-теу тәжірибе әдістемесінде көрсетілуі тиіс. Тәжірибеде қолданылатың органикалық тыңатқыштың құрамы, шіру дәрежесі және ылғалдылығының біркелкі болуына көңіл

78 79

аудару керек. Көңді мөлдекке қол айырмен шашады. Мөлдектерде көңді бір тәуліктен артық сақтауға болмайды.

Мөлдектерге берілген тыңайтқыштарды тәжірибе бағдарламасында көрсетілген тәсілмен топыраққа енгізеді.

жүктеу/скачать 1,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: