Жарнама басқару объектісі ретінде Маркетинг (ағылш. marketіng — рынок‚ базар‚ өткізу‚ сауда) — кәсіпорынның (фирманың, бірлестіктің‚ т.б.) тауар өндіру-өткізу және сауда жасау қызметін ұйымдастыру мен басқару жүйесі. Маркетинг нарық дамуының жай-күйі мен келешегін зерделеуге негізделеді, тұтыну мен өндіріс өніміне (тауарға‚ көрсетілетін қызметке) сұранымды қалыптастырады, табыс алу мақсатымен рынокта тауарлардың өткізілуін тездетуге бағытталады. Маркетинг — сұранымды жан-жақты зерделеп‚ болжау‚ жарнаманы пайдалану‚ өндірісті ынталандыру‚ сақтау мен тасымалдаудың осы заманғы тәсілдерін‚ тауарлардың тұтынушыға жетуіне жәрдемдесетін тех. және басқа түрлерін қолдану негізінде кәсіпорынның жаңа өнімді әзірлеу‚ өндіру мен өткізу жөніндегі ұйымдық-техникалық‚ қаржы‚ коммерциялық және басқа қызмет түрлері жатады.
Егер оның негізгі қатысушыларын қарастыратын болсақ, онда олардың ішінен жарнама субъектілерінің келесі түрлерін ажыратуға болады:
жарнама берушілер (жарнама берушілер) – өзін, өз өнімдерін немесе қызметтерін жарнамалайтын ұйымдар мен фирмалар;
жарнама агенттіктері (жарнамалық агенттіктер) – тапсырыс бойынша белгілі бір жарнамалық функцияларды орындайтын тәуелсіз фирмалар: жарнамалық зерттеулер, жарнамалық науқандарды әзірлеу және жүзеге асыру, жарнамалық материалдарды өндіру және орналастыру және т.б.;
нысандар бұқаралық ақпарат құралдары(БАҚ), оларды мақсатты аудиторияға жеткізу үшін жарнамалық хабарламалардың орны мен уақытын қамтамасыз ету;
Жарнамалық қызметке қатысушыларды (жеткізушілерді) қамтамасыз ететін көмекші: ғылыми-зерттеу компаниялары, фото және киностудиялар, суретшілер, принтерлер және жарнама берушілер мен жарнама агенттіктеріне жарнамалық материалдарды дайындауға көмектесетін барлық басқа адамдар.
Жарнама процесіне қатысушылардың екі негізгі түрі: жарнама берушілер мен жарнама агенттіктерінің қызметін толығырақ қарастырайық. Олардың атқаратын негізгі функцияларын және олардың арасындағы өзара әрекеттесу мәселелерін талдап көрейік.
Жарнамалық қызметтің тиімділігін арттыруға оны жоғары кәсіби деңгейде жүзеге асыратын, тиімдірек пайдаланатын жарнама агенттіктерін құру ықпал етеді. қаржылық ресурстаржәне жоғары сапалы жарнаманы қамтамасыз етеді. Жарнама агенттіктері нарықты жан-жақты зерттеу мен нарықты бағалауды жүргізеді, алынған ақпаратты тез және дәл өңдеуге мүмкіндік беретін компьютерлермен жабдықталған.
Жарнама агенттіктері тұтынушылардың және бүкіл қоғамның мүддесі үшін сауда мен өндіріс арасындағы білікті үйлестіруші бола отырып, оң рөл атқарады, олар ұтымды ұсынысқа ықпал етеді және керісінше, қисынсыз немесе мерзімінен бұрын ұсынылатын ұсыныстардың шеңберін шектейді.
1. Жарнама беруші- жарнаманы өндіру, орналастыру және кейіннен тарату үшін жарнамалық ақпарат көзі болып табылатын заңды немесе жеке тұлға. Кез келген сауда немесе өндірістік фирма, банк, инвестициялық компания, тапсырысқа сәйкес жарнаманы төлейтін жеке кәсіпкер.
Жарнама берушінің негізгі функциялары:
Дайындау және тасымалдау бастапқы материалдаржарнама агенттігі: тұтынушылардың мақсатты топтарын ескере отырып, жарнаманың мақсаттары мен міндеттерін тұжырымдау, жарнамаланатын объектінің негізгі артықшылықтары мен ерекшеліктеріне баса назар аудара отырып, бастапқы мәтіндерді дайындау, мүмкіндігінше өнім үлгісін ұсыну;
Жарнамалық материалдарды жасау және бұқаралық ақпарат құралдарында жарнаманы орналастыру, түрлі жарнамалық іс-шараларды өткізу туралы екінші тарап – жарнама агенттігімен шарт дайындау;
Жасалған жарнама құралдарының эскиздерін, мәтіндерін, сценарийлерін және жарнама өнімдерінің түпнұсқаларын бекіту;
Орындалған жұмыс үшін төлем.
3. Жарнама беруші- мүлікті, оның ішінде радио және телехабар таратудың техникалық құралдарын, сондай-ақ байланыс арналарын, эфир уақытын беру және (немесе) пайдалану арқылы және өзге де тәсілдермен жарнамалық ақпаратты орналастыруды және (немесе) таратуды жүзеге асыратын заңды немесе жеке тұлға.
Ресей нарығындағы негізгі жарнама өндірушілері мен дистрибьюторлары шартты түрде бөлінген жарнама агенттіктері болып табылады. толық қызмет көрсететін жарнама агенттіктеріЖәне тек жекелеген қызмет түрлерін көрсетуге маманданған агенттіктер.
Бірінші топқа ғылыми-зерттеу, жоспарлау, шығармашылық қызметті, жарнамалық құралдарды өндіруді, сонымен қатар жарнамалық емес қызметтерді жүзеге асыратын агенттіктер жатады: жұртшылықпен байланыстарды қамтамасыз ету, қаптамаларды әзірлеу, сату көрмелерін, презентацияларды ұйымдастыру және т.б.
Соңғы жылдары жарнама тәжірибесінде агенттіктердің мамандану үрдісі байқалды. Агенттіктердің мамандануы олардың жарнама жұмыстарының жекелеген түрлерін орындау сапасы мен шығармашылық деңгейінің өсуіне ықпал етеді. Бірақ мұндай агенттіктерде маркетингтік зерттеулер саласында жеткілікті ақпарат жоқ, бұл жарнамалық құралдарды пайдалану тиімділігін төмендетуі мүмкін.
Қазіргі жағдайда жарнама ондаған мың жарнама агенттіктері мен бюроларын біріктіретін экономиканың бір саласы болып табылады. Жалпы экономиканың жұмыс істеуінің тиімділігі көп жағдайда бұл жүйенің қаншалықты тиімді жұмыс істейтініне байланысты.
Жарнаманың дербес сала ретінде қалыптасуы көбіне Ресейдің жарнама қызметтері нарығында жұмыс істейтін жарнама агенттіктерінің қызметін ұйымдастыру деңгейіне, жарнама агенттіктері өздері таңдайтын жарнама нысандарына, олардың кәсібилігіне және жарнама қызметінің құнына байланысты. .