1. Бие байларда қандай ырым Мәтіннің бірінші бөліміне жасалады? лайықты такырып
жүктеу/скачать 6,49 Mb.
|
OKU SAUAT 2019 (1)-2 (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәтіндегі ойга сай мақалды анықтаңыз.
- 2010 жылы Қазақстанда Қысқы Азияда ойындарының етуі
- 17. Мәтін бойынша халық санасында 18. Мәтін мазмұнына сай тақырып акылды әрі әділетті әмірші ретінде
- 19. Алашорда көсемі болған Әз- 20. Керей мен Жәнібек хандардың Жәнібек ханның ұрпағы. тарихтағы орны
- 1. Сырым Нұралы ханның қандай 2. Мәтінде қолданылмайтын қарама- әрекетіне өкпелі қарсы ұғымдар
- 3. Баланың әксіне қатысты сипаттама
- Әкесінің «Үрпақ заманынан озбаса, қатарынан озбағаны да. Мен сенің менен озғанымды қалаймын» деген сөзінің мағынасы
- 5. Мәтіндегі әкенің соңғы сөзіне 6. Әкесі неге риза болды қатысты мақал
- Мәтін мазмұны бойынша тұжырымдардың дұрысы
13. Өткен тарихымызға тағзым, 14. Қозыбасы атауының түп бүгінгі бақытымызға мақтаныш мағынасы білдіру идеясы A) Қозының басындай ғана төбені A) «Қасым ханның қасқа жолы» білдірсе керек. B) «Қазақстан-2050» B) Қозы көш жерден көрінгендіктен C) «ЕХРО-2017» C) Қозы өрбіткен жер болса керек. Д) «Қазақстан - 2030 стратегиясы» Д) Қозының жайылым орынын білдірсе Е) «Мәңгілік Ел керек. Е) Қой қоздаған аласа шоқы болса керек.
Мәтіндегі ойга сай мақалды анықтаңыз. A) Кергені жақсы көш бастар. B) Ел ерімен, ер елімен мықты. 19 Хан қарашасыз болмас,Дау арашасыз болмас. Д) Хан екі айтса, қадірі кетеді,Қараша екі айтса, ары кетеді. Е) Ұят - елімен күшті.
2010 жылы Қазақстанда Қысқы Азияда ойындарының етуі Қазақстан климатының қысқы ойындарға қолайлы екендігін дәлелдейді. Азия жерінің ұлан ғайыр екенін дәлелдейді. Бірлігі жарасқан ұйымшыл, төзімді, толерантты мемлекет екснін дәлелдеді. Д) Еліміздегі ескелең ұрпақтың салауатты өмір салтын қолдайтынын дәлелдейді. 
Е) Елімізде еңбекқор жастардың көп екенін дәлелдейді. 17. Мәтін бойынша халық санасында 18. Мәтін мазмұнына сай тақырып акылды әрі әділетті әмірші ретінде А) Тәрбие басы -тал бесік. таңбаланган хан B) Ел боламын десең, бесігіңді түзе! A) Кенесары хан C) Рухы мықты ұлтымның ұлы B) Әбілқайыр хан жетістіктері. C) Абылай хан Д) Тәуелсіздік тірегі - тіл. Д) Әз-Жәнібек хан Е) Күішті бірді, білімді мыңды жеңер. Е) Әз-Тәуке хан 19. Алашорда көсемі болған Әз- 20. Керей мен Жәнібек хандардың Жәнібек ханның ұрпағы. тарихтағы орны A) Шоқан Уәлиханов A) Отарлау саясатынан құтқарушылар B) Әлихан Бекейхаиов B) «Жеті жарғыны» енгізген хандар C) Абылай хан C) Саяси бітімгерлер Д) Хақ-Назар хан Д) Соғыс әдіс-тәсілінің білгірлері Е) Әз-Тәуке хан Е) Қазақ хандығынын негізін калаушылар 1127 нұсқа 1-мәтін
Тасып жүргенім жоқ... Сырым Нұралыға наразы болып жүргенде: «Аз бен көпті, ақ пен қараны, нашар мен мыктыны теңгере алмадың, біреу біреуді шауып жеп жатыр, оны баскара алмадың», - деп окпелепті. Нұралыға бір кез келгенде Сырым амандаспай жүре береді. Сонда Нұралы: Батыр, қайырылтып сәлем бергің келмейді, тасып жүрсің-ау! - депті. Сонда Сырым: Хан, тасып жүргенім жоқ, алты алаштың басын қоса алмай сасып журмін, - депті. 1. Сырым Нұралы ханның қандай 2. Мәтінде қолданылмайтын қарама- әрекетіне өкпелі? қарсы ұғымдар A) Әділетсіздігіне A) Тату мен араз B) Өктемдігіне B) Аз бен көп C) Көпшілдігіне C) Тасу-сасу Д) Тілінің кыршаңдыгына Д) Ақ пен қара Е) Қаталдыгына Е) Нашар мен мықты 2-мәтін Ұрпақ заманынан озбаса Мұрат ұнемі әкесінен нені болса, соны сұрайтын. Әкесі де оган өте ыждахатпен жауап беретін. Бірде ол әкесінен: Әке, неге осы ат жүргенде аллыңғы аяқтары басқан ізінен артқы аяқтарының баскан ізі асып түседі? - дсеп сұрады. Әкесі: Балам, ол солай. Алдыңғы аяқтары басқан ізден артқы аяқтары басқан ізі озып түсіп отыратын қасиет тек жуйрік, бәйге аттарында ғана болады. Оны сен аңғарған екенсің демек, сенен де бір ақылды адам шығар. Ол тағы: Бұрын шыққан құлақтан кейін шыққан мүйіз озатынының да белгісі, - деді. Бала:
Бұрын шыққан құлактан кейін шыққан мүйізоза ма? Неғс?-деп сұрады әкесінсн. Әкесі: 20
Иә, балам. Мәселен, құлақ туа бітеді. Ал мүйіз болса малдың төлі туғанда болмайды. Кейін, үлкейе келе, біртіндегі өсе келе кұлақтан да озып, ұзарып кетеді. Өзін қарашы, ана ала тайыншаның туғанда мүйізі бар ма еді? Жоқ болатын. Ал құлағы ше? Құлагы бар болатын. Бір айдан кейін мүйіз шыга бастады. Келер жылы мүйізі құлагынан әлдеқайда ұзын болып өседі. Сен ақылдысын. Демек, Ақбақайдың артқы аяғы алдыңғы аяғынан озып түскеніндей, ала тайыншаның туғанда жоқ мүйізінің туғанда бар құлағынан асқанындай сен де үлкейгенде қатарыңнан озасың, балам. Олай етпесең, сенің менен туған ұрпақ болғаның қане? Ұрпақ заманынан озбаса, қатарынан озбаганы да. Мен сенің менен озғаныңды қалаймын, -деді әкесі. 3. Баланың әксіне қатысты сипаттама
A) Адал C) Еңбекқор Е) Сабырлы B) Сымбатты Д) Көңілді Әкесінің «Үрпақ заманынан озбаса, қатарынан озбағаны да. Мен сенің менен озғанымды қалаймын» деген сөзінің мағынасы A) Өнер, білім таңдауда абай бол дегені. B) Қатарынан қалмай оссін дегені C) Денс бітімі экесінсн ірі болсын дегені. Д) Барлық қырынан әкесінен де жақсы болып өссін дегені. Е) Ақылы жасына сай болсын дегені. 5. Мәтіндегі әкенің соңғы сөзіне 6. Әкесі неге риза болды? қатысты мақал A) Баласының аттың сырын А) Күш атасын танымас. білетіндігіне B) Тадайлымсн таласпа. B) Баласының білімпаздығына
Д) Тілі тәтті көнілі қатты тастамағанына Е) Шешінген судан тайынбас. Д) Жаксы мысал тзбылганына Е) Баласына орынды ақыл айтқанына 3-мәтін Қазақ хандығының 550 жылдығы қарсаңында: Қазақ хандығы ту тіккен өңір Осыдан бес жарым ғасыр бұрын Жәнібек пен Керей султандар Әбілқайыр ханнан бөлініп, жүректерінде азаттық пен бостандықтың жалыным жанған елін ертіп, Батыс Моголстаннын Шу мен Талас өзендері аралығындағы Қозыбасы аймағына қоныстанды. Осындай тарихи оқиғаның бастауы болған бұл шежіреге толы өңірдің тауы мен тасы, әрбір баскан жері аңызбен өткен қезеңдерден сыр шертеді Мұхаммед Хайдар Дулатидін "Тарих-и Рашиди атты еңбегінде көрсетілген Керей мен Әз Жәнібектің алғашкы хандық қүрып, ту тіккен жері -Шу бойындағы Қозыбасы. Ол шоқы Мойынқұм ауданындағы Жамбыл тауында орналаскан. Шу өзенінің арнасы сол кезде Қозыбасы биігіне жақын болыпты. Қозыбасы, Қозыбашы - атауына келер болсақ, тарихи түп дерек көздеріндегі Қазақ мемлекеті құрылган аймақ. Этимологиялық мағынасы қозының басындай ғана тау-төбелі жерлерді білдіреді. Жетісу өңірінде бірнеше Қозыбасы бар. Мұхаммед Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» кітабында Қазақ хандыгының кұрылған жері - Шу бойы мен Қозыбасыда деп айтылады. Шу бойы мен Қозыбасы тауы - тарихи-географиялық тұрғыдан алғанда XIV- XV ғасырларда билік еткен Моғолстан мемлекетінің батыс бөлігіндегі өңір. Бұл ерте заманнан бар жер атауы Қазақ хандығы осы Қозыбасыда шаңырақ көтерген. Көне тарихқа үңілсек, Талас пен Шу езендерінің аңғарлары ерте заманнан адам баласының тұрағы - мекені болғандығын айғақтайтын белгілерге көптеп жолығамыз. Тарихи дерек көздеріне үңілсек, Батыс Турік қағандығыігың бастапқы жері Іле, ІІІу және Талас өнірлерін қамтыган. Батыс Түрік қағандығының саяси орталығы түрлі мезгілде Шу өңіріндегі Суябта, Баласагұнда және Меркіде орналасты Бұл қалалар өз заманында қайнаған саяси өмірдің куәсі болды. Осындай ғасырлар қойнауынан бастау алатын қазақ халқының қалыптасуы Қазақстан аумағында ежелгі замандардан бері үздіксіз жүрген этноүрдістсрдін заңды қорытындысы екені ғылымда дәлелденген тұжырым. Этногенез үрдісі арбір тарихи 21 кезеңде өзіне тән айрықша белгілермен ерекшеленеді Сондай ерекше кезеңге XIV - XV ғасырлардагы этноүрдістер жатады. Бул кезеңнің басты белгілерініе біріне - казақ халқының этнос ретіндс тарих теріне шыгуы жатса керек. Байырғы Қазақ даласын ғасырлар бойы мекендеп келе жаткан туркі- оғыз текті ұлыстар негізінде қалыптасқан ортақ тіл. дәстүр, территория, менталитеттегі байырғы этностың қайтадан «қазақ» деген жана атпен тарих сахнасына шыккан кезі. Яғни, бұрыннан әртурлі аталып келген этнос (сақ, ғұн, уйсін, түрік, огыз, түркеш, қыпшақ, т.б.) жаңа этнонимге ие болды. Жаңадан пайда болган «қазақ» этнониміне байланысты, олардын мемлекеті «Қазақ хандығы» деп аталды, Жаңа атауға және жаңа статусқа ие болды. Демек, XV гасырдың алпысыншы жылдарында-ақ, Қазақ хандыгы ұлттык кұрамы, аумақтык тұтастығы, мемлекеттік басқару жүйесі, сондай-ақ ішкі-сыртқы саясаты жағынан қалыптасқан мемлекет ретінде өмір сүріп тұрды. Әрине, оған қазіргі тандағы халықаралық қатынастар жүйесіндегі «меммлекет» өлшемімен қарауға болмайтын. Онын үстіне, «мемлекет» деген ұғымның өзі тарихи мәнге ие. Оған ұдайы даму, кемелдену негізіндегі тарихи үдеріс ретінде қарау керек. Өйткені, Қазақ хандығы құрылған XV ғасырда дүниежүзіндегі барлық елдер. яғни мемлекеттер біздің бүгінгі ұғымымыздагы мемлекеттік олшемге жауап бере алмайтын. Демек, Қазақ хандығы алгаш кұрылған күннен бастап, сол кездегі Еуропа мен Азияның кез келген елімен тең тұра алатын. Мәтін мазмұны бойынша тұжырымдардың дұрысы
Қозыбасы -- Жамбыл тауындағы шоқы Қазақ хандығы XV гасырда қалыптасты Қазақ халкының негізін туркі-оғыз текті ұлыстар кұрады A) Тек екінші C) Екінші мен үшінші Е) Бірінші мен үшінші B) Үшеуі де дұрыс Д) Бірінші мен екінші жүктеу/скачать 6,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|