435 имплицитно: ат басындай алтын
Этнолингвистика және этимология
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
Ғылымдағы ғұмыр I том
- Бұл бет үшін навигация:
- «халықтық этимология»
| Этнолингвистика және этимология
. Сөздер мен сөз тіркестерін төркінде- те зерттеу этимологияның төл міндеті болса да, бұған кейде этнолигвистиканың да мұқтаж екендігін көреміз. Мұндай жағдайда әсіресе мағынасы күңгірттенген бірліктердің мәнін ашып, жасалу мотивтері мен қолданыс шеңберін айқындауда этнолингвистиканың этимология көмегіне жүгінуге тура келеді. Cөз төркінін ай- қындаудың тағы бір қажеттігі тіл практикасында мұндай фактілерді «халықтық этимология» (оны «жалған этимология» деп те атайды) тұрғысынан түсіндіру жиі кездеседі. Мұндай жағдайда бұл тәрізді «еркін» жоба-жорамалдарға дұрыс бағыт-бағдар беру қажет тәрізді. 12 Қайдаров Ә. Этнолингвистика // Білім және еңбек, 1985, №10,18-22 бб. 488 Кейде этнолингвистикалық түсініктеме дәлелсіздеу көрінгенде де этимоло- гиялық бір деректің өзі-ақ оны айқындай түсуі мүмкін. Мысалы, көне де байы- рғы «бөрі » сөзінің эвфемистік баламасы деп көрсетілетін, қарысқыр сөзін үлкен ғылыми этимологияға бармай-ақ, қырғыз тілінде мойыны мен жақ сүйектерінің қарысып қалуына байланысты «қарышқыр » деп аталуы арқылы түсіндіруге де болады. Айта кету керек: этимологиялық зерттеулерде кейде этнолингвистикалық факторларды пайдалану да жиі кездеседі. Мұндай жағдайда, керісінше, этно- лингвистикалық деректер этимологияның негізгі үш – фонетикалық, семанти- калық және морфологиялық – принципіне қосымша дәйектеме ретінде пайдала- нылып, этимология объектісін уақыт-мезгіл, кеңістігі мен тарихи дәлдігі тұрғы- сынан айқындай түсуде өз үлесін қосып отырады. Бұл – лингвистикалық пәндердің этнолингвистика аясында болатын өзара табиғи байланысы. Дәл осы тәрізді астарлас байланысты біз этнолингвистика мен жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|