Қазақ тіліндегі эмоционалды
жүктеу/скачать 57,39 Mb. Pdf көрінісі
|
Снимок экрана 2023—10—21 в 15.40.19
- Бұл бет үшін навигация:
- Қозым, қозым...
| қарашығым, қоңыр қозым!
– деп алып, – аямайды, аямайды ол, – деді (М. Әуезов). Мұнда айтушы қарашығым, қоңыр қозым тілдік бірліктерін қолдану арқылы тыңдаушыға деген ерекше сүйіспеншілігімен қатар аяныш сезімін, болған іске деген өкінішін де жеткізіп тұр. – Қозым, қозым... Сенің осы айтқаныңның өзі - ақ маған үлде мен бүлде емес пе. Айналдым сенен... – деп еміренетін (С. Мұратбеков). – Қаршығам, жарайсың – деді (І. Жансүгіров) – мақтау . Эмоцияның түрлерін, әсіресе жағымсыз эмоцияны білдіруде тұрмыстық - қарапайым лексика өте жиі қолданылады. Тұрмыстық - қарапайым лексикаға күнделікті өмірде, тұрмыстық қарым - қатынаста қолданылатын жалпы халыққа белгілі, сөйлеу тілінің аясындағы сөздер жатады. Ә. Болғанбайұлы мен Ғ. Қалиев: «Тұрмыстық қара - пайым сөздердің ішінде бір нәрсенің бағасын кеміту, құнын төмендету мақсатында қолданылатын, стилистикалық бояуы бар сөздер, дөрекі, тұрпайы сөздер, қарғыс - алғыс мәнді сөздер көп кездеседі», – деп жазады [1 1, 168]. Солардың бірқатары, біреуді кемсітіп, мұқатуды, сыртқы бейнесін келемеждеуді білдіретін қортық, мыртық, соқыр, су мұрын, боқ мұрын, салпаң құлақ, қисық мойын, сорайған сорлы, таз, шойнақ, алжыған т.б. сөздер. Мысалы, – Иттің баласы, осы елден шыққан боқ мұрын емес пе ең! Көзіңе шел біткен екен сенің, сыпырып алайын! (С. Елубаев). |