№
|
Тақырыптың атауы
|
Сағат саны
|
1.
|
Кіріспе (1сағат).
|
1
|
|
I бөлім. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы және дамуы (8 сағат).
|
|
|
I тарау. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы көзқарастардың тарихы (2 сағат).
|
|
2.
|
Тіршіліктің пайда болу процесін және мәнін түсіндіретін алғашқы ғылыми талпыныстар.
|
1
|
3.
|
Ф.Редидің тәжірибелері, В.Гарвейдің ой-пікірлері, Л.Пастердің тәжірибелері. Тіршіліктің мәңгілік теориясы. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы материалистік көзқарастар.
Көрсетілім: Л.Пастер тәжірибелерінің сызбанұсқасы.
|
1
|
|
II тарау. Жер бетінде тіршілік пайда болуының алғышарттары (2 сағат).
|
|
4.
|
Жер бетінде тіршілік пайда болуының алғышарттары: ғарыштық және ғаламшарлық алғышарттар.
Көрсетілім:
ғаламшарлық жүйелердің қалыптасу кезеңдерінің сызбанұсқасы.
|
1
|
5.
|
Жер дамуының ерте кезеңдеріндегі алғашқы атмосфера және химиялық элементтердің, бейорганикалық және органикалық молекулалардың эволюциясы.
|
1
|
|
III тарау. Жер бетінде тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар (4 сағат).
|
|
6.
|
Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.
Көрсетілім:
біржасушалы эукариоттардың, көпжасушалы организмдердің пайда болуының және өсімдіктер мен жануарлар дүниесі дамуының сызбанұсқасы.
|
1
|
7.
|
А.И.Опариннің теориясы, С.Миллердің тәжірибелері. Протобиополимерлердің пайда болу теориясы.
|
1
|
8.
|
Протобионттардың эволюциясы: ішкі ортаның қалыптасуы, органикалық табиғи катализаторлардың жарыққа шығуы, генетикалық кодтың пайда болуы.
|
1
|
9.
|
Биологиялық эволюцияның бастапқы кезеңдері: фотосинтездің жүруі, эукариоттардың, жынысты көбеюдің және көпжасушалылықтың пайда болуы.
|
1
|
|
II бөлім. Эволюциялық ілім (23 сағат).
|
|
|
IV тарау. Тірі табиғаттың эволюциясы туралы көзқарастардың Дарвинге дейінгі дамуы (3сағат).
|
|
10.
|
Биология дамуының Дарвинге дейінгі кезеңі. Ғылымда «Әуелбастан мақсатқа сәйкестілік» және тірі табиғаттың өзгермейтіндігі туралы көзқарастардың үстемдігі.
Көрсетілім:
эволюциялық идеялардың дамуына үлес қосқан ғалымдардың портреттері мен өмірбаяндары.
|
1
|
11.
|
Өсімдіктер мен жануарларды жіктеп жүйелеу бойынша К.Линнейдің жұмыстары.
|
1
|
12.
|
Ж.Кювье және Ж.де Сент-Илердің еңбектері. Ж.Б.Ламарктың эволюциялық теориясы. Алғашқы эволюционисттер.
|
1
|
|
V тарау. Дарвинизм (10 сағат).
|
|
13.
|
Ч.Дарвин ілімі қалыптасуының алғышарттары: жаратылыстану ғылымдары саласындағы жетістіктер, Ч.Дарвиннің экспедициялық материалдары.
Көрсетілім.
Ч.Дарвиннің «Бигль» кемесімен саяхаты кезіндегі жүрген жолдары және жинаған материалдары.
|
1
|
14.
|
Ч.Дарвин ілімінің негізгі қағидалары.
|
1
|
15.
|
Түр - эволюциялық бірлік. Түрдің критерийлері.
№1 зертханалық жұмыс.
Мәдени өсімдіктердің іріктемелерін пайдаланып қолдан сұрыптаудың нәтижесін, түр критерийлерін, өзгергіштікті зерттеу.
|
1
|
16.
|
Тұқым қуалайтын өзгергіштік- эволюция үшін материал.
|
1
|
17.
|
Ч.Дарвиннің қолдан сұрыптау туралы ілімі. Жануарлардың қолтұқымдары мен өсімдіктердің іріктемелері эволюциясының факторлары.
Көрсетілім:
тірі өсімдіктер мен жануарлар, кеппешөптер мен жинақтамалар, жеке дара өзгергіштікпен байланысты өсімдіктердің әртүрлі іріктемелері және жануарлардың қолтұқымдары.
|
1
|
18.
|
Ч.Дарвиннің табиғи сұрыпталу туралы ілімі.
|
1
|
19.
|
Жалпыға бірдей жеке дара өзгергіштік және ұрпақтар сан мөлшерінің артықтылығы.
|
1
|
20.
|
Тіршілік үшін күрес және табиғи сұрыпталу.
|
1
|
21.
|
Организмдердің бейімділігі және оның салыстырмалы сипаты.
№2 зертханалық жұмыс.
Организмдердің тіршілік ортасына бейімділігін зерттеу.
|
1
|
22.
|
Жаңа түрлердің түзілуі.
Көрсетілім:
географиялық түртүзілу процесін және организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі мен түртүзілудің нәтижелерін бейнелейтін сызбанұсқалар.
|
1
|
|
VI тарау. Микроэволюция (5 сағат).
|
|
23.
|
Мутациялардың эволюциялық рөлі. Популяциялардағы генетикалық процестер. Микроэволюция. Түртүзілудің жолдары және жылдамдығы; географиялық және экологиялық түртүзілу.
|
1
|
24.
|
Харди-Вайнберг заңы.
|
1
|
25.
|
Табиғи сұрыпталудың формалары.
|
1
|
26.
|
Организмдердің тіршілік ортасына бейімділігі табиғи сұрыпталудың нәтижесі екендігі. Түртүзілу туралы қазіргі көзқарастар (С.С.Четвериков, И.И. Шмальгаузен).
|
1
|
27.
|
Модификациялардың эволюциялық рөлі; физиологиялық бейімділіктер. Эволюцияның қарқындылығы.
|
1
|
|
VII тарау. Эволюцияның негізгі заңдылықтары. Макроэвлюция (5 сағат).
|
|
28.
|
Эволюциялық процестің негізгі бағыттары. Биологиялық прогресс және биологиялық регресс (А.Н. Северцов).
Көрсетілім:
прогрессивті эволюция жолдары арақатынасының сызбанұсқалары, Қызыл кітапқа енгізілген және мемлекеттік қорғауға алынған өсімдіктер мен жануарлардың өкілдерін сипаттайтын материалдар.
|
1
|
29.
|
Макроэволюция, оның дәлелдемелері.
Көрсетілім:
гомологтық және аналогтық мүшелердің мысалдары, олардың құрылысы, онтогенезде пайда болуы.
|
1
|
30.
|
Биологиялық прогреске жетудің жолдары.
|
1
|
31.
|
Эволюцияның негізгі заңдылықтары: дивергенция, конвергенция, параллелизм; организм топтары эволюциясының ережелері.
|
1
|
32.
|
Эволюция нәтижелері: тірі табиғат құрылым деңгейінің күрделенуі, түрлердің көптүрлілігі, бейімділіктің салыстырмалы сипаты (органикалық мақсатқа сәйкестілік).
|
1
|
|
III бөлім. Жердегі органикалық дүниенің дамуы (14 сағат).
|
|
|
VIII тарау. Өсімдіктер және жануарлар эволюциясының негізгі ерекшеліктері (10 сағат).
|
|
33.
|
Архей заманында Жерде тіршіліктің дамуы.
Көрсетілім:
З.Бурианның түрлі замандар мен кезеңдердегі флора мен фаунаны бейнелейтін қолдан салған суреттері, тірі табиғат дүниелері (патшалығы) дамуының сызбанұсқасы; өсімдіктер мен жануарлардың тасқа айналған қалдықтары, өсімдіктердің ертедегі тау жыныстарында қалған іздері мен таңбалары.
|
1
|
34.
|
Протерозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Жердегі тіршіліктің алғашқы іздері. Қазіргі барлық омыртқасыздар типтерінің шығуы. Алғашқы желілілер. Су өсімдіктерінің дамуы.
|
1
|
35.
|
Палеозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Өсімдіктердің эволюциясы: алғашқы төменгі сатыдағы өсімдіктердің, қырықжапырақтардың, тұқымды қырықжапырақтардың, ашық тұқымды өсімдіктердің шығуы.
|
1
|
36.
|
Палеозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы.
Жануарлардың эволюциясы. Омыртқалылардың (балықтардың, қосмекенділердің, жорғалаушылардың) шығуы.
|
1
|
37.
|
Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Жабық тұқымды өсімдіктердің шығуы және таралуы. Құстар мен сүтқоректілердің шығуы.
|
1
|
38.
|
Мезозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Ертедегі ашық тұқымды өсімдіктер мен жорғалаушылардың жойылуы.
|
1
|
39.
|
Кайнозой заманында Жерде тіршіліктің дамуы. Гүлді өсімдіктердің қарқынды дамуы, бунақденелілердің көптүрлілігі (параллельді эволюция).
|
1
|
40.
|
Ұрықжолдасты сүқоректілердің дамуы, аңдардың шығуы. Маймылдардың пайда болуы.
|
1
|
41.
|
Адам тұқымдасының алғашқы өкілдерінің шығуы. Төрттік кезең: сүтқоректілердің эволюциясы. Маймылдардың дамуы.
|
1
|
42.
|
Адам эволюциясының бағыттары. Адам мен адамтәрізді маймылдардың жалпы ататектері.
|
1
|
|
IX тарау. Адамның шығу тегі (4 сағат).
|
|
43.
|
Адамның тірі табиғаттағы орны. Homo sapiens түрінің жануарлар дүниесіндегі түрлі жүйелік топтарға жататынын айқындайтын белгілері мен қасиеттері. Адам эволюциясының кезеңдері.
Көрсетілім:
адамның және омыртқалы жануарлардың қаңқаларының модельдері.
|
1
|
44.
|
Биологиялық түр ретінде адамның қасиеттері. Homo sapiens-түрінің популяциялық құрылымы. Адам нәсілдері; нәсілтүзілу; адам нәсілдерінің бірлігі.
|
1
|
45.
|
Антропогенездің қозғаушы күштері. Ф.Энгельс маймылдың адамға айналуындағы еңбектің рөлі туралы. Адамның қалыптасуында сөздің, ақыл-ойдың және қоғамдық қатынастардың рөлі.
|
1
|
46.
|
Адам эволюциясының әлеуметтік және биологиялық бағыттары. «Әлеуметтік дарвинизм» және нәсілшілдіктің кертартпалық мәні. Адамның әлеуметтік дамуындағы қоғамдық тіршіліктің жетекші рөлі.
|
1
|
|
IV бөлім. Организм және ортаның өзара қарым-қатынастары. Экология негіздері (20 сағат).
|
|
|
X тарау. Биосфера туралы түсінік (3 сағат).
|
|
47.
|
Биосфера-жердің тірі қабығы. Биосфераның құрылымы: литосфера, гидросфера, атмосфера.
Көрсетілім:
биосфераның құрылымын және оның құрам бөліктерін сипаттайтын сызбанұсқалар, биосферадағы тірі организмдер әртүрлілігі мен түрлік құрамының кестелері.
|
1
|
48.
|
Биосфераның құрам бөліктері: тірі зат, оның түрлік құрамы, әртүрлілігі және биомассаға қосқан үлесі, биосфераның биосірескен және сірескен заттары (В.И.Вернадский).
|
1
|
49.
|
Табиғаттағы заттардың айналымы.
Көрсетілім:
табиғаттағы заттар айналымы сызбанұсқасы.
|
1
|
|
XI тарау. Бірлестіктердегі тіршілік (2 сағат).
|
|
50.
|
Тірі организмдер бірлестіктерінің қалыптасу тарихы. Құрлықтардың геологиялық тарихы; оқшаулану, климаттық жағдайлар.
Көрсетілім:
құрлықтардың тарихын, құрлықтық биомассаның таралуын бейнелейтін карталар.
|
1
|
51.
|
Биогеография. Құрлықтың және Дүниежүзілік мұхиттың негізгі биомассалары. Биогеографиялық аймақтар.
|
1
|
|
XII тарау. Организм және ортаның өзара қарым-қатынастары (12 сағат).
|
|
52.
|
Экология, оның міндеттері, экологиялық факторлар.
Көрсетілім:
«Биосфера» тақырыбы бойынша электрондық оқулықтардан үзінділер оқу және талқылау.
|
1
|
53.
|
Тірі организмдердің табиғи бірлестіктері. Биогеоценоздар.
|
1
|
54.
|
Биогеоценоздардың құрамдас бөліктері: продуценттер, консументтер редуценттер.
|
1
|
55.
|
Биоценоздар, олардың түрлік әртүрлілігі, популяциялар тығыздығы, биомассасы.
|
1
|
56.
|
Ортаның абиотикалық факторы. Температураның, жарықтың, ылғалдылықтың және басқа факторлардың бірлестіктер тіршілігіндегі рөлі.
|
1
|
57.
|
Орта факторларының әсер ету қарқындылығы, шектеуші фактор. Орта факторларының өзара әсері, төзімділік шегі.
|
1
|
58.
|
Ортаның биотикалық факторлары. Қоректік тізбектер және жүйелер. Экологиялық пирамидалар: сандық, биомассалық, энергиялық.
|
1
|
59.
|
Биогеоценоздардың ауысуы. Биогеоценоздардың ауысу себептері, жаңа бірлестіктердің қалыптасуы.
|
1
|
60.
|
Антропогендік факторлар, олардың биоценоздарға әсері (адамның табиғаттағы рөлі). Табиғат ресурстарын тиімді пайдалану, табиғатты ластанудан қорғау, табиғат эталондары мен ескерткіштерін сақтау.
|
1
|
61.
|
Ғаламшар тұрғындарын табиғат ресурстарымен қамтамасыз ету, табиғи кешендер түзудің шаралары, экологиялық білім, тәрбие, мәдениет.
|
1
|
62.
|
Жер ғаламшарының экологиялық апаттары.
Көрсетілім:
жер ғаламшарының экологиялық апатты аймақтары.
|
1
|
63.
|
Қазақстан Республикасының экологиялық апатты аймақтары.
Көрсетілім:
Қазақстан Республикасының экологиялық апатты аймақтары.
|
1
|
|
XIII тарау. Организмдер арасындағы қарым-қатынастар ( 3 сағат).
|
|
64.
|
Организмдер арасындағы қарым-қатынастың формалары. Жағымды қатынастар: симбиоз, кооперация, мутуализм, комменсализм.
Көрсетілім:
тірі табиғаттың түрлі дүниелері өкілдерінің симбиоздық (селбесу) тіршілігінің мысалдары.
|
1
|
65.
|
Антибиотикалық қатынастар: жыртқыштық, паразитизм, бәсеке.
|
1
|
66.
|
Бейтарап қатынастар-нейтрализм.
|
1
|
|
V бөлім. Бионика (2 сағат).
|
|
67.
|
Өсімдіктер мен жануарлардың құрылымдық принциптерін адамның щаруашылық әрекетінде пайдалану.
Көрсетілім:
тірі организмдер құрылымына ұқсас өнеркәсіптік аналогтардан мысалдар және оқулықтан осы тақырыпқа сай сурет, кестелерді қарау.
|
1
|
68.
|
Табиғаттағы тірі тіршілік иелерінің формалары және олардың өнеркәсіптік аналогтары (құрылыстық ғимараттар, машиналар, механизмдер, қондырғылар).
Көрсетілім:
тірі организмдер.
|
1
|
