Биотехнология негіздері
жүктеу/скачать 0,52 Mb.
|
Microsoft Word на 5 формат doc-emirsaba.org
| 6-сурет. Биобаллистика əдісімен трансгенді өсімдіктерді алу үшін
пайдаланатын аспап Бір өсімдіктің қор белогының сапасын жақсарту үшін оған басқа өсімдіктің қор белогының генін еңгізу жөнінде алғашқы əрекетті Д.Кемп пен Т.Холл жасаған. Олар бұршақтың басты қор белогы фазеолин генің Ті-плазмида көмегімен күнбағыстың геномына еңгізген еді (7-сурет). Күнбағыс жасушаларында фазеолиндік полипептидтер түзілетіндігі иммунологиялық жолмен анықталды. Өте маңызы зор бұл мəселе əртүрлі тұқымдастарға жататын өсім- діктер арасында гендерді тасымалдауға болатындығын дəлелдеді. Жоғары сатыдағы өсімдіктер атмосферадағы азотты сіңуі үшін гендік инженерия көмегімен Azotobacter, Klebsiella бак- териядан (Rhizobium-ға жататын) өсімдіктердің геномына азотфиксациялайтын (азот сіңетін) генді еңгізу мүмкін. 7-сурет. Бактериалды Ті–плазмидаға еңгізілген жаңа ген (Б.Глик, Дж.Пастернак, 2002 ж.) 65
қассиеттерін белгілейтін nif–генді астық дəнді өсімдіктерге еңгізу, себебі гендік инженерияда қолданылатың Ti- жəне Ri-плазми- дамен тəн болатын Agrobacterium-лар астық дəнді өсімдіктерді зарардандырмайды (яғни бұл өсімдіктерге тəн емес), сондықтан трансгенозға лайықты векторді іздеу керек немесе бактерия мен астық дəнді өсімдіктер бірге тіршілік етуі (яғни симбиоз болуы) үшін Agrobacterium-нің геномды өзгерту керек. Қазіргі таңда бөліп алынған жəне клонданған sym-ген, бұл азотфиксациялайтын бактериямен бастапқы өсімдік пен ара- сында болатын симбиотикалық пайдалы қарым-қатынасты реттейтің ген. Егер осы генді азот сіңетін бактерияларға яғни Klebsiella, Azotobacter–ге еңгізсе, онда бізге қажетті барлық мəдени өсімдіктерімен симбиотикалық қарым-қатынас болу мүмкін. Болашақта күн сəулелерінің энергияны қайта пайдалану яғни биоконверсияны жасау үшін, оның тиімділігін жоғарлату үшін фотосинтездің жарық жəне қаранғы фазаларды реттейтің ген- дерді өзгерту идеясы бар, əсіресе көміртегі газдің сіңуін рет- тейтің cfx-генді өзгерту немесе кіші суббірліктегі РБФ-карбок- силазаны белгілейтін генді өзгертуі. Америкада бактерия мен ашытқылардан бөліп алынған гербицидтерге төзімділігін белгілейтін гендерді Nicotianum tabacum темекі өсімдіктеріне еңгізді, еңді гербецидтерді арам шөптерді жою үшін мəдени өсімдіктер өсетін бүкіл алаңға себуге болады. жүктеу/скачать 0,52 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|