Ағзада фосфаттардың құрамына әсер ететін факторлар:
Төмендеген бүйрек қызметі
Емдәммен фосфаттарды қолдану
Фосфат байланыстырушы антацидтерді қолдану
Фосфорды сіңіру қабілеті
Паратиреоидты гормонға сүйектердің сезімталдылығы
Д дәруменінің жеткіліксіз деңгейі және белсенді Д дәруменімен емдеу.
Диализдің жиілігі, ұзақтығы, нәтижесі.
Карбонаттар қолдану (транзиторлы әсер).
Сүйектердің өсу жылдамдығы (остеомалация, остеофиброз).
Кальций орынбасушыларын көп мөлшерде қабылдау.
Парентеральді қолдану.
Паратгормонды әмбебап уремиялық токсин деп есептейді, ал соңғы уақытта оның БСА кезінде жүрек қантамырлары ауруларында маңызды роль атқаратындығы байқалды. Фосфор қан сарысуында >6,5 мг/дл болғанда фосфордың төмен деңгейіне қарағанда ЖИА-нан өлім қаупі 41%-ға жоғарылайды, ал кенет өлу қаупі 20%-ға жоғарылайды. Гиперпаратиреоз жиі ШСЖ деңгейі 60 мл/мин/1,73 м2 төмендегенде болады, сондықтан осы деңгейден бастап мұндай науқастарды бақылау қажет. СаxР 4,44-тен және паратгормон 70 пг/мл-ден көп болса, гиперпаратиреоз бар екені анықталады (NKF-K/DOQI, 2003) және ол емді қажет етеді. Гемодиализдегі науқастарда бүйректік остеопатияның айқындылығы жоғары болады. Сарысулық фосфордың, кальций-фосфор туындысының, паратгормонның жоғарылауы қантамырлардың, ішкі ағзалардың, көздің, буын маңы тіндерінің, терінің кальцификациясына алып келеді, сонымен қатар жүрек-қантамырлар ауруларынан өлім қаупі жоғарылайды. Екіншілік гиперпаратиреоз фиброзды-кистозды остеодистрофияның дамуына әкеледі, ол сүйектердегі минерализацияның төмендеуімен, сүйектік кисталардың дамуымен, остеосклерозбен, остеомаляциямен көрінеді. ШСЖ 60 мл/мин-тан төмен болған науқастардың барлығына фосфор-кальций алмасуы көрсеткішінің мониторингін жүргізу қажет. Оған кальций, фосфор деңгейін, сілтілі фосфатазаны және паратгормонды тексеру жатады. Әсіресе, фосфор деңгейін ерте және тұрақты бақылау өте маңызды болып табылады.
K/DOQI ұсынысы бойынша БСА-ның 3-4 сатысында фосфор деңгейі 0,87-1,49 ммоль/л (2,7-4,6 мг/дл), 5 сатысында және гемодиализдегі, перитонеалді диализдегі науқастарда – 1,13-1,78 ммоль/л (3,5-5,5 мг/дл) шамасында болады (11 кесте).
11 кесте – БСА-ның әртүрлі сатысындағы фосфор деңгейі
БСА сатысы
|
ШСЖ мл/мин/1,73 м2
|
Фосфор (мг/дл, ммоль/л)
|
3
|
30-59
|
2,7-4,6 мг/дл
0,87-1,49
|
4
|
15-29
|
- « -
|
5
|
15 немесе диализ
|
3,5-5,5
1,13-1,78
|
Паратгормон деңгейі: БСА-ң 3 сатысында 35-70 пг/мл, 4 сатысында – 70-110 пг/мл, 5 сатысында – 150-300 пг/мл болады (12 кесте). Осы мөлшерлерден жоғары болмауын бақылау қажет.
12 кесте – БСА-мен науқастардың қанындағы паратгормонның деңгейінің мақсатты мәні
БСА сатысы
|
СКФ мл/мин/1,73 м2
|
Паратгормон
(пг/мл, рмоль/л)
|
3
|
30-59
|
35-70
3,85-7,7
|
4
|
15-29
|
70-110
7,7-12,1
|
5
|
15 немесе диализ
|
150-300
16,5-33,0
|
Достарыңызбен бөлісу: |