Дістемелік кешені
жүктеу/скачать 0,8 Mb.
|
Дене шынықтыру мм
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.4. Қол жеткізу және индивидуализация қағидасы
| 5.3. Кӛрнекілік қағида
Кӛрнекілік қағида – дене шынықтыру процесін қүруда, оқу және жаттығу кезінде кӛрнекілікті кең кӛлемінде қолдануды міндеттейді. Кӛрнекілік - ол адамның сезім мүшелерін таным процесіне тарту. Дене шынықтыру процесінде практикалық кӛрнекілік мына формаларда жүзеге асады: кӛру, дыбыс, қозғалыс. Кӛру кӛрнекілігі /құралдар, оқу бейнефильмдер т.б./ қозғалыстың кеңістік – уақыттық мнездемесін негізі ретінде жүреді. Кӛрермендік кӛрнекіліктің ролі – іс-әрекеттің алғашқы кезенде жаңа қозғалыстарды меңгерукінде манызы зор. Кӛру кӛрнекілігі спорт-техникалық шеберліктің қозғалыстарың қарастыру үшін жоғары-бағалы. Дыбыстық қызыметтік /әр түрлі дыбыстық сигналдар түрі/ қозғалыс актыларының ритмикалық сипаттамасы мен уақыттың басымдылық әсері бар негіз. Ол кӛру кӛрнекілік толықтырып, қозғалысты меңгеру жӛнінде соңғы кезеңінде жетекші ролді бӛліседі. Міндетті түрде кӛру жүйесі арқылы жаңғырту үш деңгей бойынша жүретінің атау қажет: сезіну, қабылдау және елестету, ал есту арқылы ойлау-елестету дәрежесінде ғана болады /Б.Г. Ананьев, 1957/. Адам сӛйлеу формада 15% ақпаратты есте сақтайды және кӛру формада -25%. Егер де осы екі ақпаратты тарату әдісі бір мезгілде пайдаланылса, ол осы ақпараттың мазмұнын 65% дейін жаңғырта алады /Н.В. Краснов, 1977/. Қозғалыс кӛрнекілігі – дене тәрбиесі үшін ерекше, әсіресе қиын қозғалыстарды меңгеру барысындағы әдістің жетекшісі-бағытталған кӛмек және қозғалыс бойынша жүргізу. Қозғалыс кӛрнекілігінің ерекшілігі – кеңістік пен уақыттағы қозғалысты нақтылаумен қатар, динамикадағы сыртқы және ішкі күштердің әрекетінің жағдайға бейімделуне мүмкіншілік береді әсіресе инерциялық және реактивтік. 59
5.4. Қол жеткізу және индивидуализация қағидасы Дене тәрбиесіндегі қол жеткізу және индивидуализация қағидасы – ұтымды міндеттердің сәйкестігін, айналысушылардың мүмкіндігінше дене тәрбиесі әдісімен құралын талап ету. Осы қағиданы іске асыру барысында айналысушылардың оқуға дайындығы, сол немесе басқа жаттығу жүгін орындау және тапсырмаға жету ӛлшемінің анықталуы ескеріледі. Тапсырманы орындауға айналысушылардың дайындық дене және интеллектуалдық даму деңгейіне, олардың мақсатшылық және еркін тәрбиенің субъектілігінің құрылуына байланысты. Осы қағиданы белгілеу: Қозғалтқыш шеберлік пен дағдыны құруда әрбір айналысушыларға ұтымды жағдай жасап, дене сапасының дамуын қамтамасыз ету. Адамның ағзасына зиян келтіретін, негативтік зардапты жаттығулық жүктен, талаптан сақтандырып болғызбау. Қолайлы жүктің және тапсырманың ӛлшемінің негіздері мыналар: Объективті кӛрсеткіштер: денсаулық кӛрсеткіші /АҚ-артериалдық қысым, кардиограммалар т.б./. жаттығулық /спорт нәтижесінің динамикасы, дене сапасының және техникасының динамикасы, ӚТС-ӛкпенің тіршілік сыйымдылығы, МОҚ-максималды ӛттегі қолданысы т.б./. 2) Субъективті кӛрсеткіштер /түс, кӛңіл-күй, тәбет, ынта және жаттыққысы келуі, жарысқа қатысуы /. Дене тәрбиесі әдісінің мақсатқа жету жолы кӛптеген факторлардың шартты түрде топтарға біріктіруімен анықталады. Бірінші топқа - айналысушылардың жалпы негізгі құрамын ӛкшемдейтін факторлар жатады /топтар, командалар Екінші топқа - әрбір айналысушылардың жеке ерекшелігі. Үшінші топқа – факторларды дене тәрбиесі процесінің жеке жалпы дамуымен байланысты. Тӛртінші топқа-дене тәрбиесінің әдістемесінің аталмаш талаптық ерекшілігі жатады. 60
Жаттығушылардың жалпы - жеке ерекшеліктері ӛзгеріп, дамып отырады. Бір жұмыс барысында физиологиялық-психологиялық күй ӛзгереді. Дене тәрбиесі процесінің жету құралы мен оқу әдісі әр дайым қадағалануы тиіс. Дене тәрбиесі құралы мен әдісіне талаптың ерекшелігіне кӛңіл аудару олардың нәтижесінің бағасы екі сәттен тұрады. Біріншіден – айналысушылардың құрамының бағасы. Екіншіден – олардың дамудағы жалпы-жеке ерекшелігінің факғторларымен байланысты. Осылайша аталмаш қағиданың міндетінің құрылуы факторлардың алдында мұғалімді қадағалауы тиісті. жүктеу/скачать 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|