ДҮниежүзілік экономикалық форумның жаһандық БӘсекеге қабілеттілік индексінің индикаторын жақсарту жөніндегі 2016-2018 жылдарға арналған шаралар жоспары

Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі (бұдан әрі - Министрлік) Сауда рәсімдерін жеңілдету жөніндегі дүниежүзілік сауда ұйымының келісімін іске асыру шеңберінде Сауда рәсімдерін жеңілдету жөніндегі ұлттық комитетті (бұдан әрі -Ұлттық комитет) құруға қатысты жұмыс жүргізіледі .

Қазақстан Республикасының сыртқы сауда саясаты және халықаралық экономикалық ұйымдарға қатысу мәселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссиясына Ұлттық комитеттің функциясын беру мақсатында Министрлік «Қазақстан Республикасы Үкіметінің жанындағы консультативтік-кеңесші органдардың кейбiр мәселелерi туралы» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 2017 жылғы 16 тамыздағы № 114-ө өкiмiне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы» Қазақстан Республикасы Премьер-Министрi өкімінің жобасын (бұдан әрі - Өкім жобасы) әзірледі.

Қазіргі уақытта Өкімнің жобасы мемлекеттік органдарда келісілуде, оның қорытындысы бойынша, белгіленген тәртіппен Премьер-Министрдің Кеңсесіне енгізілетін болады.

2017 жылы 25 тамызда Астанада экспортты ілгерілету мәселелері жөнінде ҚР Ұлттық экономика министрлігі қатысуымен баспасөз конференциясы өтті, Астана қаласы және Zoodel кәсіпкерлік және өнеркәсіп Басқармасы. Осы іс-шара барысында экспорттаушылар үшін тауарлардың экспорты мүмкіндіктері мен шарттары туралы ақпарат ұсынды.

Қазақстан Республикасы және Ресей Федерациясы ДСҰ ресми мүшелері болып табылатынын ескере отырып, Ресей және Қазақстан міндеттемелеріне сәйкес жеке тауарлар тізбесіне жылсайын әкелу кедендік бажын төмендету рәсімі өткізіледі.

Сонымен Қазақстан Республикасы 2016-2017 жылға арналған тарифтік міндеттемелерді орындау мақсатында «Әкелу кедендiк бажы қолданылатын тауарлар тiзбесiн, мөлшерлемелер көлемiн және олардың қолданылу мерзiмiн бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің
2017 жылғы 9 ақпандағы № 58 бұйрығы (бұдан әрі – Бұйрық) бекітілген.

Қазақстан Республикасы 2017-2018 жылға арналған тарифтік міндеттемелерді орындау мақсатында қазіргі уақытта Министрлікпен Бұйрыққа өзгерістір қабылдау әзірленген және қабылдауға дайындалуда. Осыған сәйкес, 2017 жылғы 1 желтоқсаннан бастап Қазақстан Республикасы әкелу тарифтары 1600 тарифтік желісе орта есеппен 1,4 пайздық тармаққа төмендетілетін болады.

Бұдан әрі Ресей Федерациясының ДСҰ-дағы 2017 жылғы тарифтік міндеттемелерді орындау мақсатында ЕЭК Алқасының ЕЭК Кеңесінің 2017 жылғы 23 маусымдағы № 41 жыне № 42, сондай-ақ 2017 жылғы 11 мамырдағы № 44 және 2017 жылғы 30 мамырдағы № 59, шешімдерге сәйке 2017 жылғы 1 қыркүйектен бастап 830 тарифтік подсубпозицияларға кедендік әкелу баж мөлшермелері төмендетілген.

• 
  салалық мемлекеттік органдар, ұйымдар, ұлттық компаниялар және облыс әкімдіктер үшін негізгі тиімділік көрсеткіштермен іске асыру бойынша Инвестициялық стратегияны және Жол картасын әзірлеу;
  
• 
  салық режимін жақсарту: салық декларациясын алу күнінен бастап 6 аймен салық органдарының тексерулерді бастамашылық ету мерзімдерін шектеу, салық заңнамасының (заңнаманың нормаларын қосарлы түсініктерін алып тастау) құқық қолдану тәжірибелерін жақсарту, салықтық құқық бұзушылықтарды қылмыстық сиапттан арылту (салықтық құқық бұзушылықтар үшін қылмыстық жауапкершілікті алып тастау);
  
• 
  кедендік әкімшіліктендіруді жақсарту, соның ішінде кеден заңнамасының (заңнама нормаларының қосарлы түсініктерін алып тастау) құқық қолдану практикасын жақсарту және т.б.;
  
• 
  көші-қон режимін жақсарту: шетелдік азаматтарды тіркеу рәсімдерін жеңілдету, құжаттар санын және ШЖК рұқсаттарын алу мерзімдерін қысқарту;
  
• 
  халықаралық төрелік шешімдер әрекеттерін күшейту бойынша шаралар қабылдау;
  
• 
  қаржыландыруға қол жеткізуді, соның ішінде қоса қаржыландыру тетігі арқылыжобаларды ішкі кредиттеуге қолжетімділікті кеңейту;
  
• 
  инвесторлар үшін «бір терезе» қағидатын іске асыру шеңберінде мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау және ынтымақтастықты жақсарту.
  

Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымымен (бұдан әрі – ЭЫДҰ) ынтымақтастықтың шеңберінде

2011-2012 жылдары ЭЫДҰ-ның Инвестиция комитеті сарапшыларымен Қазақстанның инвестициялық саясатына бірінші шолу (бұдан әрі – бірінші Шолу) өткізілді, оның қорытындысы бойынша елдің инвестициялық ахуалды одан әрі жақсарту үшін ұсынымдар берілді

Осы ұсынымдарды енгізу үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы

21 маусымдағы № 643 қаулысымен бекітілген ЭЫДҰ елдерінің корпоративтік басқару стандарттарын енгізу және Кеден одағы шеңберінде инвестициялық бизнес-ахуалды одан әрі жақсарту жөніндегі Кешенді жұмыс жоспары (бұдан әрі – Кешенді жоспар) қабылданды.

Кешенді жоспардың шеңберінде ЭЫДҰ ұсынымдарын енгізу бойынша тиісті кезекті жұмыс жүргізілуде.

ЭЫДҰ ұсынымдарын енгізу бойынша Қазақстанмен жүргізіліп отырған жұмыс прогресін бағалау үшін 2015 жылғы қыркүйекте Қазақстанның инвестициялық саясатына екінші шолу өткізуді басталды (ҚР Үкіметі мен ЭЫДҰ арасындағы тиісті келісімге қазақстан жағынан 2015 жылғы 24 сәуірде, ЭЫДҰ жағынан 2015 жылғы 9 шілдеде қол қойылды).

2015 жылғы 30 қарашадағы Мемлекет басшысының Қазақстан халқына Жолдауын іске асыру жөніндегі іс-шаралардың Жалпыұлттық жоспарының 26-тармағын, сондай-ақ Дағдарысқа қарсы іс-қимыл жоспарының 47-тармағын орындау үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 24 ақпандағы № 103 қаулысымен Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымы (бұдан әрі – ЭЫДҰ) стандарттарына сәйкес Инвестициялық ахуалды жақсарту жөніндегі 2016-2017 жылдарға арналған егжей-тегжейлі жоспары бекітілді (бұдан әрі – Егжей-тегжейлі жоспар).

Егжей-тегжейлі жоспар мемлекеттік органдардың, ұйымдардың, ҰКП, бизнес қауымдастықтардың, елшіліктердің және т.б. ұсыныстарын ескере отырып, жақсартылған кейінгі пысықтауды қажет ететін негізгі шаралар мен ЭЫДҰ 12 ұсыныстары бойынша бағдарларын қамтиды.

Атап айтқанда, Егжей-тегжейлі жоспар салықтық және кедендік әкімшілендіруді жетілдіруге, инвесторлар үшін миграциялық мәселелерді жеңілдетуге, әкімшілік кедергілерді одан әрі төмендетуге бағытталған шараларды қамтиды.

Жалпы, Егжей-тегжейлі жоспарды іске асыру инвестициялық тартымдылықты одан әрі арттыруға және инвестициялық ахуалды ЭЫДҰ елдерінің деңгейіне дейін жетілдіруге ықпал етеді.

2016 жылғы 20 қазанда Париж қаласында (Франция) ЭЫДҰ-ның Инвестиция комитеті (бұдан әрі – ЭЫДҰ-ның ИК) отырысының шеңберінде Қазақстанның инвестициялық саясатының шолуына бағытталған сессия өткізілді.

А.ж. 23 ақпанында ЭЫДҰ Кеңесі Қазақстанның ЭЫДҰ ИК-не кіруі және ЭЫДҰ халықаралық инвестициялар мен трансұлттық корпорациялар Декларациясына қосылуға оң шешім қабылдады.

А.ж. мамыр айында Қазақстан ЭЫДҰ-ның Инвестиция комитетіне «қауымдастырылған мүше» ретінде және көрсетілген Декларацияға қосылу үшін ЭЫДҰ-ның ресми хатымен шақырту алды. Қазіргі уақытта ЭЫДҰ-ның Инвестиция комитетіне қосылу үшін қажетті шаралық жұмыстар басталды және жүргізілуде.

А. ж. 15 маусымда АЭФ шеңберінде ЭЫДҰ сарапшыларымен Екінші шолудың ресми презентациясы өтті.

Осы жылдың маусым айында Қазақстан Республикасы Халықаралық инвестициялық және көпұлтты кәсіпорындар туралы ЭЫДҰ декларациясына ресми түрде қосылып, ЭЫДҰ Инвестиция комитетінің қауымдастырылған мүшесі болды.

Сонымен қатар, ЭЫДҰ-ның тәжірибесі мен стандарттарына сәйкес Ұлттық байланыс орталығын (ҰБО) жандандыру бойынша жұмыс жүргізілуде, оның жұмысы көпұлтты кәсіпорындар үшін ЭЫДҰ басшылығының тиімділігін арттыруға бағытталған.

Ол ЭЫДҰ клиникалық сынақтар қатысу елге инвестиция тарту бойынша оң әсерін тигізетін болады ЭЫДҰ мүше елдердің Қазақстанға жоғары стандарттар мен тәжірибелердің инвестициялық ахуалмен сәйкестігінің көрсеткіші екенін атап өткен жөн. Сонымен қатар, ЭЫДҰ ИК-де қатысу инвесторлар үшін жақсы жағдай қамтамасыз ету зерттеу және халықаралық тәжірибені енгізу мүмкіндік береді.

ЭЫДҰ-ның ИК қатысу Қазақстанның инвестициялық саясатының ЭЫДҰ мүше-елдерінің жоғарғы стандарттары мен тәжірибесіне сәйкестігінің көрсеткіші болып табылады, бұл елге инвестиция тартуға оң ықпал етеді. Сондай-ақ, ЭЫДҰ-ның ИК қатысу инвесторлар үшін ең қолайлы жағдайды қамтамассыз ету бойынша халықаралық тәжірибені зерттеу мен енгізуге мүмкіндік береді.

Салықтық режимді жетілдіру

Жаңа Салық кодексінің жобасы аясында салық жүйесін реформалау жоспарлануда, оның ішінде:

- салықтық әкімшілікті жеңілдету;

- өз мүдделерін қорғау үшін салық төлеушілердің адалдығы қағидатын енгізу;

- кірістер мен шығыстар бойынша салықтық есепке алуды қамтамасыз ететін жаңа баламалы режимді қосу арқылы арнаулы салық режимдерін реформалау;

- жер қойнауын пайдаланушыларға геологиялық барлауды ынталандыру арқылы салық салуды жақсарту;

- қаржы секторының салық салуды жақсарту;

- арнайы экономикалық аймақтар мен инвестициялық жобаларды салық салуды жетілдіру.

Кеден мәселелері бойынша

Жұмыс тобы бекіткен және Кеден кодексінің жобасына енгізілген ұсыныстар:

- ЕурАзЭҚ азаматтарын декларант ретінде тану арқылы кедендік декларация рәсімін жеңілдету;

- тауарларды кедендік декларациялау тәртібін бұза отырып, техникалық қателіктер үшін декларанттың әкімшілік жауапкершілігінің айыппұлын азайту;

декларанттың дәлелді сұрауымен кедендік аумақтан нақты экспорттау мерзімін ұзарту

(6 айға дейін).
Көші-қон және виза рәсімдерін жетілдіру, ИРС тарту

Визалық режимі

2017 жылғы 1 қаңтардан бастап Қазақстан біржақты тәртіпте ЭЫДҰ елдері азаматтарына, сондай-ақ БАӘ, Малайзия, Сингапур және Монако үшін 30 күнге дейін визасыз режим енгізді.

Сонымен бірге, визалық саясатты жетілдіру мақсатында Министрлік Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарымен бірлесе отырып, мынадай ұсыныстарды үйлестіру және жүзеге асыру бойынша жұмыс жүргізеді:

- бәсекелестік ортаға виза беру рәсімін беру үшін «пилоттық жоба» ретінде Қытайдағы визалық орталықты ашу мәселесі;

- электрондық визаларды заңнамалық деңгейде беру тетігін енгізу мәселесі.

Көшіру режимі

Қолайлы инвестициялық ахуалды құру мақсатында Комитет мүдделі мемлекеттік органдармен бірге шетелдік инвесторлардың көші-қон бақылауын жетілдіру бойынша ұсыныстар әзірлеу бойынша жұмыс жүргізіп жатыр.

Саяси тұрғыда тұрақты және экономикалық жағынан дамыған 48 елдің азаматтары үшін Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі паспортта екінші мөр қою арқылы Қазақстанның мемлекеттік шекарасын кесіп өту пункттерінде тіркеледі.

Шетелдік жұмыс күші

Инвестициялық саясатты жетілдіру шеңберінде шетелдік жұмыс күшін тартуға арналған процедураларды жеңілдету бойынша жұмыс жүргізілуде (бұдан әрі - ШЖК).

Осылайша, шетелдік жұмыс күшін тарту үшін жергілікті атқарушы органдардың рұқсатын талап етпейтін жұмыстарды орындауға арналған тұлғалардың тізімі мынадай шетелдіктердің санаттарын қамтиды:

- шетелдік заңды тұлғалардың филиалдарының немесе өкілдіктерінің бірінші басшылары ретінде жұмыс істеу;

- қызметтік іссапарда, жалпы мерзімі

120 күнтізбелік күннен аспайтын іскерлік мақсаттарда;

- 50 млн. АҚШ долларынан асатын инвестиция көлемі туралы келісімшарттар жасаған ұйымдардың бірінші басшыларына, сондай-ақ инвестициялық қызметті басым қызметте жүзеге асыратын және инвестициялық келісімшарттар жасасқан Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларының бірінші басшыларына арналған жұмыс.

Сондай-ақ, мемлекеттік тілді білу, кадрлардағы жергілікті қамту, белгілі бір шетелдік заңды тұлға шеңберіндегі жұмыс тәжірибесі жеңілдетілді.

Ағылшын заңдарының қағидалары мен нормалары бойынша Халықаралық қаржы орталығы ағылшын тілінде Нью-Йорк, Сингапур, Лондон және Дубай қалаларының қаржылық орталықтарының үздік үлгілерін ұсынатын сот процестерімен құрылған.

Қаржы орталығының қатысушылары үшін оңайлатылған салық, виза және еңбек режимдері жұмыс істейтін болады.

2001 жылдан бастап 2017 жылға дейін кезеңде Қазақстанда 11 арнайы эконмоикалық аймақ (бұдан әрі - АЭА) құрылды.

Бүгінгі күні құрылған 11 АЭА ішінде:

- инфрақұрылыммен толықтай 5 АЭА қамтылды («Сарыарқа», «Оңтүстік», «Қорғас – Шығыс қақпасы», «ИТП», ШЫҒО «Қорғас»);

- 2 АЭА бойынша инфрақұрылым 2 жыл ішінде аяқталатын болады («Астана жаңа қала», «Тараз химиялық апркі»);

- 3 АЭА құрылыс жүргізіліп жатыр, 2020 жылға дейін аяқтау жоспарлануда («Ақтау теңіз порты», «ҰИМТ» және «Павлодар»);

- 1 АЭА инфрақұрылым құрылысы ЖСҚ әзірлеу барысында ((«Астана - Технополис»).

Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасы құрылысы аяқталған, оның ішінде

9 құрылысы жүріп жатыр, 12 іске асырылуда (техникалық-экономикалық негіздемелерді әзірлеу, мемлекеттік сараптама және т.б.) 43 индустриялық аймақты ұйымдастыру бойынша жұмыс жүргізілуде, сондай-ақ толық немесе ішінара аяқталған инфрақұрылымы бар 22 ИА функциялануда, қазірдің өзінде жобалар бар.

Бүгінге ИА-да 100 млрд теңгеге 115 жоба жұмыс істейді. 7 712 жұмыс орны құрылды.

2017 жылы «Ақтау теңіз порты», «Павлодар» және «Астана – жаңа қала»

3 АЭА құрылысына РБ-тен 2,8 млрд теңге қаражат бөлініп, оның 1,4 млрд. теңгесі игерілді.

Жалпы жұмыс істеп тұрған АЭА алаңында жүзеге асырылу сатысынан бастап

157 жоба, оның ішінде 2017 жылы жалпы соммасы 16,2 млрд. теңгеге 7 өндіріс іске қосылды («Астана» АЭА - «Мир круп» ЖШС, «КПК «KazBrand» ОО, «СРKazConstractionGroup» ЖШС; «Павлодар» - «Evooil Kazakhstan» ЖШС; «Сарыарқа» - «Seven Refractories Asia» ЖШС, «Recycling Company» ЖШС; «Ақтау теңіз порты» - «Актау-Керамзит» ЖШС), 207 жұмыс орны құрылды.

Жыл соңына дейін жалпы соммасы 24,7 млрд. теңгені құрайтын тағыда 14 жобаны іске қосы жоспарлануда.

2017 жылғы 9 айында барлық АЭА жобаларымен нақты салынған инвестициялар 90 млрд. теңгені құрады, 227 млрд.теңгеге өнім өндірілді. Бюджетке төленген салықтар

10 млрд. теңге., 20,4 млрд. теңгеге өнім экспортталды.

Сонымен қатар, АЭА және ИА үшін қолайлы жағдай қалыптастыру үшін «Атамекен» ҰКП және бизнестің қатысуымен әлемдік тәжірибені ескере отырып

АЭА және ИА қызмет етуіне талдау жүргізілді. Алаңдарға шығумен барлық АЭА және ИА қызметіне толық талдау жүргізілді.

Бірлескен жұмыс қорытындысы бойынша АЭА және ИА әрі қарай дамыту бойынша жаңа ұстанымдар әзірленіп, ағымдағы жылғы 6 маусымдағы Үкімет отырысында мақұлданды.

«Арнай эконмокиалық және индустриалық аймақтар туралы» Қазақстан Республикасы Заң жобасы (бұдан әрі – Заң жобасы) әзірленді. А.ж. 30 қарашасында Заң жобасы Мәжілістің қарауына ұсынылды.

Заң жобасында:

- индустриялық аймақтарды реттеу;

- инфрақұрылымды дамытуды басымдықпен кезең-кезеңмен құру;

- АЭА-ның қызмет түрлерін кеңейту рәсімдерін оңтайландыру арқылы салалық шектеулерді алып тастау;

- инвесторларға жеңілдіктер беру рәсімдерін жеңілдету;

- «бір терезе» қағидаты бойынша жер учаскелері мен басқа рұқсат беру құжаттамаларын алу үшін ұзақ мерзімді процестерді оңтайландыру қарастырылады.