E) Жаман қылық жұқпалы
33. Қайда? – где? сұрағына қай септеу жауап береді?
A) ablativus
B) genetivus
C) dativus
D) accusativus
E) nominativus
34. “ Dura lex, sed lex” афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Заң қатаң, бірақ заң
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
E) Жаман қылық жұқпалы
35. Vocativus қай елдердің грамматикасында кездеседі?
A) украйн
B) ағылшын
C) орыс
D) неміс
E) француз
36. «Per aspera ad astra» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
37. «Homo locum ornat non hominem locus» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
B) Білім - күш
C) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
38. «Mala herba cito crescit» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Жаман қылық жұқпалы
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
39. Инфект түбірі ұзақ «–а» аяқталатын латын етістіктері қай жіктеуге жатады?
A) 1 жіктеуге
B) 2 жіктеуге
C) 3 жіктеуге
D) 4 жіктеуге
E) барлық жіктеуге
40. Екпін латын тілінде ешуақытта қай буынға түспейді?
A) бірінші буынға соңынан
B) соңынан екінші буынға
C) алғашқы буынға
D) соңынан үшінші буынға
E) екінші және үшінші буындарға
41. «Aquila non captat muscas» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Бүркіт шыбын ауламайды
B) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
42. Латын тілінде зат есімнің қай родта тұрғанын қай септеу арқылы анықтауға болады?
A) атау септігінің жекеше түрінің жалғауы арқылы
B) барыс септігінің жалғауы арқылы
C) табыс септігінің жалғауы арқылы
D) ілік септігінің жалғауы арқылы
E) барыс және табыс септігінің жалғауы арқылы
43. tu есімдігінің Dat.Sing формасын көрсетіңіз:
A) tibi
В) mihi
С) nobis
A) vobis
Е) sibi
44. «Non scholae sed vitae discimus» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Мектеп үшін емес өмір үшін оқимыз
B) Білім - күш
C) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
45. «Ibi Victoria ubi concordia» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Келісім бар жерде жеңіс бар
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
46. «Experientia est optima magistra» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Тәжрибе ұлы ұстаз
B) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
47. nos есімдігінің Dat.Sing формасын беріңіз:
A) nobis
В) tibi
С) mihi
D) vobis
Е) sibi
48. «Repetitia est mater studiorum» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Қайталау оқудың анасы
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
E) Жаман қылық жұқпалы
49. 30- дан 90ға дейінгі ондықтар қалай жасалады?
А) бірліктерге –ginta жалғау арқылы
В) ондықтарға –genti жалғау арқылы
С) ондықтарға –ginta жалғау арқылы
D) онықтарға –esim жалғау арқылы
Е) негізгі санға –centi немесе -genti жалғау арқылы
50. «Aut cum scuto, aut in scuto» афоризмінің жақын аудармасын тап:
A) Қалқанмен немесе қалқанда
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
51. Римның негізгі ұзындық өлшемдерін атаңыз:
A) миля=1000 қадам, қос қадам =5 фут, шынтақ = 1,5 фут
B) қос қадам = 2 фут=4 шынтақ
C) миля=500 қадам=1000 шынтақ
D) фут- 1 метр, шынтақ – 1,5 метр, қос қадам – 10 метр
E) миля=300 қадам=500 шынтақ
52. Жүздік сандар қалай жасалады?
А) негізгі санға –centi немесе -genti жалғау арқылы
В) ондықтарға –genti жалғау арқылы
С) ондықтарға –ginta жалғау арқылы
D) онықтарға –esim жалғау арқылы
Е) бірліктерге –ginta жалғау арқылы
53. Ырықсыз етістің көпше түрінің инфект формасының жалғауы:
A) -mur / -mini / -ntur
B)-or / -ris / tur
C) -mus / -tis / -nt
D)-o / -s
E)- m/ -s/ -nt
54. Тәуелдік есімдік морфологиялық құрлымы бойынша:
А) I және II септеумен септелетін сын есімдер сияқты
В) III септеумен септелетін зат есімдер сияқты
С) бұйрық рай сияқты
D) IV септеумен септелетін зат есімдер сияқты
E) V септеумен септелетін зат есімдер сияқты
55. vos есімдігінің Dat.Sing формасын беріңіз:
A) vobis
В) tibi
С) mihi
D) nobis
Е) sibi
56. ego есімдігінің Dat.Sing көрсетіңіз:
A) mihi
B) tibi
C) nobis
D) vobis
E) sibi
57. “ Aurea mediocritas” афоризмнің сәйкес мағанасын тап :
A) Алтын орта
B) Білім - күш
C) Қиыншылықтан - жұлдыздарға
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
58. «Қабырғалар емес, ер адамдар қала қорғаны» сөйлемінің дұрыс аудармасын тап:
A) Non muri sed viri sunt praesidium oppidorum
B) Non muri sed viri est praesidium oppidorum
C) Non murus sed viri sunt praesidium oppidorum
D) Non muri sed vir sunt praesidium oppidorum
E) Non muri sed viri sunt praesidium oppidarum
59. “Вульгата” дегеніміз не?
A) Иеронимның жасаған Библия аудармасы
B) поэма
C) тарихи шығарма
D) заңдар жинағы
E) трактат
60. Ең жоғры дәрежедегі римның екі монетасы:
A) “алтын” мен солид
B) асс пен сестерций
C) денарий мен квинарий
D) квинарий мен сестерций
E) асс пен денарий
61. Ежелгі рим қоғамы өзара қандай байланыста болды?
A) 3 триба=30 курия=300 ру
B) курия=род=триба=патша
C) род=2 курия=3 триба
D) 1 триба=5 курия=25 ру
E) 2 триба=15 курия=500 ру
62. Жаңа заманның ғылыми терминологиясының негізі:
A) латын тілі
B) ұлттық тілдер
C) грек тілі
D) жасанды тіл
E) шетел тілі
63. Римдағы жылсанау қалай құрылды?
A) Рим қаласының орнағанынан бастап
B) Рождество Христовадан бастап
C) олимпиададан бастап
D) қалай болса солай
E) соңғы патша Тарквиний Гордый қуылғаннан бастап
64. Дәурлеу кезеңіндегі латын тілінің рөлі?
A) мәдениет пен ғылым қайраткерлерінің халақаралық тілі болды
B) хатта ғана қолданылды
C) қолданылмады
D) әскери іс тілі болды
E) шіркеуде ғана қолданылды
65. “esse” етістігінің осы шақтағы жекеше түрдегі формасы:
А) sum, es, est
B) sumus, estis, sunt
C) eram, eras, erat
D) erāmus, erātis, erant
Е) ero, erǐs, erǐt
66. Сын есімнің II септеуінен үстеу қалай жасалады?
A) Gen.Sing. формасының –ī жалғауын -ē жұрнағына ауыстыру арқылы
B) Gen.Sing. формасының –ĭs жалғауын - ĭter жалғауына немесе -nt жалғауынан кейін -er жұрнағына ауыстыру арқылы
C) Аккузатив немесе аблятив формаларын жекеше
D) Сын есімнің күшейтпелі шырайын -ē жұрнағына ауыстыру арқылы
E) -o / -s
67. Сын есімнің III септеуінен үстеу қалай жасалады?
А) Gen.Sing. формасының –ĭs жалғауын - ĭter жалғауына немесе -nt жалғауынан кейін -er жұрнағына ауыстыру арқылы
В) Gen.Sing. формасының –ī жалғауын -ē жұрнағына ауыстыру арқылы
С) Аккузатив немесе аблятив формаларын жекеше
D) Сын есімнің күшейтпелі шырайын -ē жұрнағына ауыстыру арқылы
Е) -o / -s
68. «Тарих - өмір мектебі» сөйлемінің дұрыс аудармасын тап:
A)Historia est schola vitae
B)Schola est historia vitae
C)Vita est historia scholae
D)Historia est vita scholae
E)Vita est scholae historiae
69. Бұйрық райының жекеше түрі:
A) инфекттің түбірімен сәйкес келеді
B) супинмен сәйкес келеді
C) инфинитивпен сәйкес келеді
D) перфекттің түбірімен сәйкес келеді
E) герундимен сәйкес келеді
70. Бұйрық райының болымсыз формасының көпше түрі қай сөз арқылы жасалады ?
A) nolite
B) non
C) haud
D) noli
E) nihil
71. Латын тілінің Imperativusы (бұйрық райы ) қай жаққа және қай түрге жатады?
A) 2-жақ singularis пен pluralis
B) 3-жақ pluralis
C) 3-жақ singularis
D) 1-жақ pluralis
E) 1-жақ singularis
72. “Thermopylae” сөзін бынға бөл:
A) Ther - mo - py - lae
B) Thermopy - lae
C) Th – er – mo – py - lae
D) Thermo - pylae
E) Ther -mo - pylae
73. Септелетін зат есімнің практикалық түбірі қалай анықталады ?
A) Genintivus Singularisтің жалғауын алып тастау арқылы
B) Dativus Singularisтің жалғауын алып тастау арқылы
C) Accusativus Singularisтің жалғауын алып тастау арқылы
D) Vocativus Singularisтің жалғауын алып тастау арқылы
E) Genintivus Pluralisтің жалғауын алып тастау арқылы
74. Латын алфавитінде неше дауысты әріптер бар?
A) 6
B) 7
C) 15
D) 5
E) 10
75. Қай сөзде “ ti ” әрпі “ ци ” болып оқылады:
A) Latium
B) Latinus
C) sustineo
D) bestia
E) mixtio
76. Қай сөзде “ gu ” әрпі “ гв ” болып оқылады:
A) lingua
B) tergum
C) gustus
D) longus
E) argumentum
77. “Аntiqua” сөзінің дұрыс аудармасын тап:
A) көне
B) теңізші
C) арал
D) антиквариат
E) табиғат
78. 2 жіктеуге жататын етістіктер:
A) habere, debere, docere, tenere
B) amare, accusare, dare, laudare
C) dormire, narrare, monstrare, videre
D) scribere, errare, legere, credere
E) finire,sentire, servire, audire
79. “Тheatrum” сөзін буынға бөлу ережесін ескере отырып буынға бөліңіз:
A) the- a - trum
B) the- at - rum
C) th - ea -trum
D) theatr – um
E) thea - tr – um
80. “Мachina” сөзін буынға бөлу ережесін ескере отырып буынға бөліңіз:
A) ma – chi - na
B) m - achina
C) mach - ina
D) machin - a
E) m – a – chi - na
81. Етістіктің 4 жіктеуіне жататын топты анықта:
A) finire,sentire, servire, audire
B) habere, debere, docere, tenere
C) dormire, narrare, monstrare, videre
D) scribere, errare, legere, credere
E) amare, accusare, dare, laudare
82. “Plenus venter non student libenter”афоризмнің сәйкес мағанасын тап:
A) Тоқ қарын оқуға жоқ
B) Қалқанмен немесе қалқанда
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
83. “ Per aspera ad astra” афоризмнің сәйкес мағанасын тап:
A) Қиыншылықтан жұлдыздарға
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
84. “Duobus litigantibus tertius guadet” афоризмнің сәйкес мағанасын тап:
A) Екі адам ұрсысса үшіншісі қуанар
B) Білім - күш
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Қалқанмен немесе қалқанда
85. “Мagister” сөзінің дұрыс аудармасын тап:
А) ұстаз
B) жерөңдеуші
C) шапағат
D) магистер
E) құдай
86.
86. Инфект түбірі ұзақ «–е» аяқталатын латын етістіктері қай жіктеуге жатады?
A) 2 жіктеуге
B) 1 жіктеуге
C) 3 жіктеуге
D) 4 жіктеуге
Е) барлық жіктеуге
87. Екі буыннан тұратын сөзді тап :
A) aera
B) vae
C) quod
D) Thrax
Е) aes
88. Қай сөзде “ с ” әрпі “ ц ” болып оқылады:
A) саеdo
B) cura
C) chorus
D) victoria
E) carmen
89. Буынға бөлінбейді:
A) ұяң мен қатаң, дифтонгтар, диграфтар, тұрақты әріптер тіркесі
B) дауысты мен дауыссыз әріптер тіркесі
C) ұяң мен дауысты әріптер тіркесі
D) тұрақты әріптер тіркесі ғана, бір дыбыс беретін
E) дифтонгтар ғана
90. 1 септеуге :
A) тек қана мужской және женский родтағы зат есімдер жатады
B) тек қана мужской родтағы зат есімдер
C) тек қана женский родтағы зат есімдер
D) тек қана средний родтағы зат есімдер
E) тек қана средний және женский родтағы зат есімдер жатады
91. “multi, ae, a”сын есімінің салыстырмалы шырайын беріңіз :
А) plures, plura
В) pejor, pejus
С) major, majus
D) minor, minus
Е) melior, melius
92. “bonus, a, um” сын есімінің күшейтпелі шырайын беріңіз:
А) optimus, a, um
В) pessimus, a, um
С) maximus, a, um
D) minimus, a, um
E) plurimi, ae, a
93. “magnus, a, um” сын есімінің күшейтпелі шырайын беріңіз:
А) maximus, a, um
В) pessimus, a, um
С) optimus, a, um
D) minimus, a, um
E) plurimi, ae, a
94. “Энеиданың” авторы кім?
A) Вергилий
B) Лукреций
C) Гораций
D) Овидий
E) Цицерон
95. Латын алфавитында неше әріп бар?
A) 25 әріп
B) 20 әріп
C) 12 әріп
D) 26 әріп
E) 33 әріп
96. Латинизмдер дегеніміз не?
A) роман тілдеріне жатпайтын тілдердегі латын тілінен кірген сөздер
B) латын авторларының цитаттары
C) латын стилистикалық обороты
D) қанатты сөздер
E) орыс тіліне латын тілінен кірген сөздер
97. “Ibi victoria, ubi concordia” афоризмнің сәйкес мағанасын тап :
A) Бірлік бар жерде жеңіс бар
B) Қалқанмен немесе қалқанда
C) Адам орнын әсемдейді, орын адамды емес
D) Заң қатаң, бірақ заң
E) Жаман қылық жұқпалы
98. IV, III жіктеуге жататын етістіктердің Futurum I indicativi формасы инфект түбіріне:
A) –1 жақ жекше түрде –а, қалған формаларына –е жұрнақтарын жалғау арқылы
B) -eba
C) -lim
D) -e
E)–ba
99. “Наставление оратору” трактатын кім жазған?
A) Цицерон
B) Сенека
C) Квинтилиан
D) Марциал
E) Плутарх
100. I, II жіктеуге жататын етістіктердің Imperfectum indicativi формасы инфект түбіріне қандай жұрнақ жалғау арқылы жасалады?
A) -ba
B) -lim
C) -eba
D) -issim
E) -lim/ -issim
Әдебиеттер
1 Бектуров Ш. К. Қазақ тілі: лексика, фонетика, морфология, – синтаксис : Оқуға түсуші талапкерлерге, студенттерге және оқытушы-мұғалімдерге арналған. – Алматы : Атамұра, 2006. – 336 б.
2 Боровский Я.М., Болдырев А.В. Учебник латинского языка для гуманитарных факультетов университетов. – 4-изд. – М. : Высшая школа, 1975. – 479 с.
3 Винничук Л. Латинский язык: самоучитель для студентов гуманитарных факультетов университетов и педагогических вузов. – М. : Высшая школа, 1980. – 325 с.
4 Винничук Л. Люди, нравы и обычаи Древней Греции и Рима. – М. : Высшая школа, 1988. – 400 с.
5 Городкова Ю.И. Латинский язык : Учебник. – 6-е изд., перераб. и доп. – М. : Медицина, 1982. – 256 с.
6 Дуров В. С. Основы стилистики латинского языка : учеб. пособие для студентов фило. фак. высш. учеб. заведений. – СПб. : Филологический факультет СПб.ГУ, 2004. – 112 с.
7 Кацман Н. Л., Покровская З. А. Латинский язык : учеб. пособие для студентов высш. учеб. заведений. – 6-е изд.. – М. : Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2003. – 456 с.
8 Розенталь И. С., Соколов В. С. Учебник латинского языка для юридических факультетов и институтов. – М. : Феникс, 2003. – 320 с.
9 Таривердиева М. А. От латинской грамматики к латинским текстам (Латинское предложение: форма и смысл). – М. : Гуманит. изд. Центр ВЛАДОС, 1997. – 176 с.
10 Ярхо В. Н., Лобода В. И. Латинский язык : Учебник для факультетов иностранных языков педагогических институтов. – 2-е изд., перераб. – М. : Просвещение, 1969. – 384 с.
11 Ярхо В.Н., Лобода В.И. Учебник для студентов пед. ин-тов по спец. № 2103 «Иностр.яз.». – 3-е изд., перераб. – М. : Просвещение, 1983. – 319 с.
12 Федоров Н.А. Древние языки и культуры. Основные сведения по латинской грамматике : Для студентов Современного Гуманитарного университета. – М. : НОУ Современный Гуманитарный университет, 2001. – 89 с.
Мазмұны
Алғы сөз ..................................................................................................... 3
Кіріспе Тіл туралы мәлемет ..................................................................... 4
1 Сан есім (Numeralia) ...............................................................................7
2 Numeralia cardinalia et ordinalia ..………...............................................7
3 Adverbia numeralia ...…….....................................................................11
4 Distributiva – топтау сан есімі ..... .......................................................11
5 IV септеуге жататын зат есімдер ..…................................................14
6 V септеуге жататын зат есімдер……...................................................17
7 ІІІ септеуге жататын сын есімдер .......................................................18
8 Сын есімнің шырайлары ......................................................................21
9 Сын есімнің шырайларының емлесі ...................................................23
10 Үстеу (Adverbium) ..............................................................................24
11 Перфект жүйесі ...................................................................................27
12 Perfectum indicativi activi ………………………………....................27
13 Plusquamperfectum indicativi activi ….................................................31
14 Futurum II (secundum) indicativi activi …...........................................32
15 Modus conjunctivus (конъюнктив) ………………………………….34
16 Praesens conjunctivi activi ……………..............................................35
17 Imperfectum conjunctivi activi …………….........................................36
18 Imperfectum conjunctivi passivi ..........................................................37
19 Perfectum conjunctivi activi ………………………………................39
20 Plusquamperfectum conjunctivi activi ……….……………….............39
21 Perfectum conjunctivi passivi ..............................................................40
22 Plusquamperfectum conjunctivi passivi ……...……………………….40
№ 1 бақылау жұмысы ...……..................................................................43 № 2 бақылау жұмысы ............................................................................ 63
Тест.............................................................................................................72
Әдебиеттер.................................................................................................90