|
Байланысты: umkd (6)
ДƏРІС
№
9
тақырыбы
Аррениус
теңдеуі
.
Активтендіру
энергиясы
.
Активтендірілген
комплекс
.
Максвелл
-
Больцман
таралуы
.
Катализ
.
Қайтымды
реакциялар
.
Тепе
-
теңдік
константасы
.
Ле
-
Шателье
принципін
оқытудың
əдіснамалық
аспектілері
3.
Активтендіру
энергиясы
.
Заттар
бір
-
бірімен
əрекеттесу
үшін
олар
соқтығысуы
қажет
.
Бірақ
олардың
бəрі
өзара
əрекеттесе
бермейді
.
Реакцияға
түсуге
тек
бойында
артық
энергия
қоры
бар
яғни
активтенген
молекулалар
реакцияға
түседі
.
Бойында
орташа
энергия
қоры
бар
молекуланы
актив
күйге
келтіру
үшін
энергияны
активтендіру
энергиясы
дейді
.
Ол
үшін
қыздырады
,
сəуле
түсіреді
,
ерітеді
,
т
.
б
.
қолданады
.
H
2
+ J
2
= 2HJ
H
J
H – J
H – J
аралық
қосылыс
|
+
|
®
+
®
теориясы
H
J
H …J
H – J
түсіндіріледі
активтелген
Қайтымды
реакцияның
энергетикалық
схемасы
F
HJ
–
шыққан
заттардың
бойындағы
энергия
S
9
Н
?
тұз
F
a
т
.
р
. –
тура
реакцияны
активтендіруге
кететін
энергия
.
Е
а
–
кері
реакция
,
ыдырау
реак
.
жылдам
. 2HJ
®
H
2
+ J
2
C –
химиялық
байланыстағы
атомдардың
е
бултт
-
ң
өзара
тебісуінен
туатын
тосқауыл
(
барьер
)
энергия
.
Реакцияның
жылдамдығын
активтендіру
энегриясын
шамасына
тікелей
тəуелді
болады
.
Ол
кіші
болса
реакция
жылдамдығы
артады
;
үлкен
болса
реакция
жəй
жүреді
.
Активтендіру
энергиясы
Е
a
<40
кДж
/
моль
болса
аз
болса
реакция
жылдамдығы
жоғары
болады
.
Е
егер
Е
а
< 40
кДж
/
моль
d
жоғары
Na
+
+ Cl
-
= NaCl
Л
.
Н
.
Гумилев
атындағы
Еуразия
ұлттық
университеті
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
Басылым
:
алтыншы
25
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
40 < Ea < 120
кДж
/
моль
d
орташа
Na
2
S
2
O
3
+ H
2
SO
4
= Na
2
SO
4
+S+SO
2
Ea > 120
кДж
/
моль
d
төмен
N
2
+ H
2
= 2NH
3
Химиялық
реакция
жылдамдығына
əсер
ететін
факторлар
.
1.
Заттардың
табиғатына
əсері
.
2.
Х
.
р
.
жылдамдығына
концентр
.
əсері
.
3.
Температура
əсері
.
4.
Катализатордың
əсері
.
ДƏРІС
№
10
тақырыбы
:
Түздардың
гидролиз
i.
Электролит
ер
i
т
i
нд
i
лердег
i
реакциялар
.
Судың
иондық
көбейт
i
нд
i
с
i.
Сутект
i
к
көрсетк
i
ш
.
Тұздардың
гидролиз
i.
Электролит
ер
i
т
i
нд
i
лердег
i
реакциялар
Судың
кермектігін
оқытудың
əдіснамалық
аспектілері
Иондық
реакциялар
–
электролит
диссоциациясы
нəтижесінде
түзілетін
иондар
арасындағы
реакциялар
,
тұнба
,
газ
,
аз
диссоциациаланатын
қосылыс
түзілсе
олар
аяғына
дейін
жүреді
.
Тұздар
гидролизі
-
тұздың
сумен
əрекеттесу
реакциясы
,
бұл
кезде
еріген
катиондардың
немесе
аниондардың
бөлігі
диссоциацияланбаған
қышқылдар
немесе
негіздер
түзеді
.
Осындай
əрекеттесудің
нəтижесінде
түзілетін
болғандықтан
,
бұл
ерітінділер
бейтарап
болып
есептелінбейді
.
Тұздар
түрі
Гидролиз
реакциясының
мысалы
Түзілген
тұз
:
А
)
күшті
негізден
немесе
əлсіз
қышқылдан
:
СН
3
СОО
Na+H
2
O
®
¬
Na
ОН
+
СН
3
СООН
СН
3
СОО
-
+
Н
2
О
®
¬
ОН
-
+
СН
3
СО
ОН
Реакция
ортасы
сілтілік
(
рН
>7)
Б
)
əлсіз
негізден
немесе
күшті
қышқылдан
:
N
Н
4
Cl +
Н
2
О
®
¬
N
Н
4
ОН
+
Н
Cl
N
Н
4
+
+
Н
2
О
®
¬
N
Н
4
ОН
+
Н
+
Реакция
ортасы
қышқылдық
(
рН
< 7)
В
)
əлсіз
негіз
бен
əлсіз
қышқылдан
:
СН
3
СОО
N
Н
4
+
Н
2
О
®
¬
N
Н
4
ОН
+
СН
3
СООН
Мұндай
жағдайда
реакция
ортасы
негіздің
жəне
қышқылдың
диссоциациялану
константаларына
(N
Н
4
ОН
,
К
= 6,3 10
-5
),
(
СН
3
СООН
,
К
=1,75 10
-5
) ,
байланысты
.
Г
)
күшті
негіз
бен
күшті
қышқылдан
:
N
а
Cl +
Н
2
О
®
¬
N
а
+
+ Cl
-
+
Н
2
О
Мұндай
тұздар
гидролизге
ұшырамайды
,
реакция
ортасы
-
нейтрал
.
Тұздар
гидролизі
1)
қыздырғанда
2)
сумен
сұйылтқанда
күшейді
.
Көп
негізді
қышқылдардың
(
көп
қышқылды
негіздердің
)
тұздарын
суда
еріткенде
гидролиз
сатылап
жүреді
;
|
|
|