|
Байланысты: umkd (6)Эквиваленттік
фактор
-
берілген
реакцияда
реальды
заттың
қандай
үлесте
1
сутегі
атомына
(
не
1
ẻ
-
ға
)
эквивалент
екенін
көрсететін
сан
.
Эквиваленттік
фактор
мына
теңдеу
бойынша
аныкталады
:
Мысалы
,
мына
NaOH + HCl
↔
NaCl + H2
О
реакция
бойынша
NaOH-
тың
эквиваленттік
факторы
бірге
тең
.
Басқа
да
мысалдар
келтірсек
:
H2S
О
4+2NaOH=Na2S
О
4+2H2
О
немесе
H2S
О
4+NaOH= 1/2 Na2S
О
4+H2
О
H2S
О
4 –
тің
1
моль
-
квиваленті
½
тең
болады
6
массасы
мына
теңдеумен
аныкталады
:
М
’
э
(
А
)= f
ЭКВ
(
А
)·
М
(
А
).
f
экв
мəні
жүретін
əрбір
химиялы
0
реакцияның
теңдеуіне
байланысты
анықталады
:
H3P
О
4+NaOH=NaH2P
О
4+H2
О
; f
экв
=1
H3P
О
4+2NaOH=Na2
Н
P
О
4+H2
О
; f
экв
=1/2
H3P
О
4+3NaOH=Na2
Н
P
О
4+H2
О
; f
экв
=1/3
Эквиваленттің
молярлы
массасы
)
(
)
(
1
)
1
(
A
M
f
A
M
z
A
z
M
ЭКВ
´
=
´
=
)
(
)
1
(
)
1
(
A
V
A
z
n
A
z
с
=
Концентрацияны
өрнектеудің
басқа
да
əдістерін
қарастырсақ
.
Массалық
концентрация
-
еріген
зат
массасының
ms
ерітінді
көлеміне
V
қатынасы
,
массалық
концентрацияның
өлшем
бірлігі
кг
/
дм
3
немесе
кг
/
л
,
сонымен
бірге
еселік
Л
.
Н
.
Гумилев
атындағы
Еуразия
ұлттық
университеті
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
Басылым
:
алтыншы
45
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
бөлшектік
бірліктер
.
Бір
миллилитрдегі
заттыңграмымен
өрнектелген
массалык
концентрацияны
титр
деп
атайды
.
Классикалык
анализ
əдісініңбірі
титриметрияның
атауы
осы
терминмен
байланысты
.
Т
итр
-
Т
əрпімен
белгіленеді
,
оның
өлшем
бірлігі
:
мг
/
мл
немесе
г
/
мл
.
Титрді
мына
теңдеумен
анықталады
)
(
)
(
)
(
A
V
A
m
A
Т
=
Бүндағы
,
т
-
еріген
заттың
массасы
,
V
-
ерітіндінің
көлемі
.
Молярлы
концентрация
:
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
)
(
A
V
A
M
A
m
A
V
A
n
А
с
´
=
=
Осыдан
m=n·M(A) ,
сонда
титр
)
(
)
(
)
(
A
V
A
m
A
Т
=
Яғни
титрді
молярлы
концентрация
аркылы
да
табуға
болады
.
Осы
сиякты
,
титрді
нормальды
концентрация
арқылы
да
табу
жолы
бар
.
М
= N · f
экв
екенін
білеміз
.
Олай
болса
:
1000
)
1
(
)
1
(
)
(
A
z
M
A
z
c
A
T
×
=
немесе
1000
)
1
(
)
1
(
)
(
A
z
M
A
z
c
A
T
×
=
Титрі
белгілі
болған
жағдайда
M
не
N
-
концентрацияларды
да
осы
теңдеуден
табуға
болады
.
Кей
жағдайда
жұмысшы
ерітіндінің
анықтайтын
зат
арқылы
титрі
–
Т
ж
/
А
беріледі
,
бұл
анықтайтын
заттың
1
мл
жұмысшы
ерітіндімен
(
титрантпен
)
əрекеттесетін
грамм
мөлшері
.
Мыс
:
Т
H2S
О
4/
СаО
=0,004678
г
/
мл
T(A/
Х
)=
)
(
)
(
A
V
X
m
немесе
T(A/
Х
)=
1000
)
1
(
)
1
(
X
z
M
A
z
c
×
Л
.
Н
.
Гумилев
атындағы
Еуразия
ұлттық
университеті
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
Басылым
:
алтыншы
1
ЕҰУ
Ф
703-08-16.
Пəннің
оқу
-
əдістемелік
кешені
.
Алтыншы
басылым
Практикалық
жұмыс
№
1
Тақырыбы
:
Химиялық
формула
бойынша
есептеу
.
Валенттілік
.
Зат
құрамының
тұрақтылығы
.
Зат
массасының
сақталу
заңы
.
Қаралатын
мəселелер
:
1.
Химиялық
формула
бойынша
есептеу
.
2.
Валенттілік
.
3.
Зат
құрамының
тұрақтылығы
.
4.
Зат
массасының
сақталу
заңы
.
Бекіту
сұрақтары
:
1.
Химиялық
элементтің
эквиваленті
неге
байланысты
?
2.
Эквивалент
заңын
қандай
формула
көрсетеді
?
3.
Фосфор
құрамы
жағынан
екі
əртүрлі
хлормен
қосылыс
түзеді
.
Бұл
қосылыстағы
элементтің
қайсысының
эквивалентті
тұрақты
сақталады
?
4.
Сутек
пен
оттектің
қалыпты
жағдайдағы
эквивалент
көлемін
ата
.
5.
Металлдың
эквивалент
массасы
оттектін
массасынан
екі
есе
артық
,
оттектің
массасы
металдың
массасынан
неше
есе
артық
?
6.
Табиғи
меруертте
кальций
,
көміртегі
жəне
оттегінің
массалық
қатынасы
10:3:12
тең
.
Бұл
зат
үшін
қандай
формула
ұсынуға
болады
?
7.
Аммоний
сульфатындағы
əрбір
элементтің
мөлшерін
есептеңдер
.
8.
Ксенон
фтормен
бір
валентті
қосылыстар
түзеді
,
бұл
қосылыстарда
ол
екі
,
төрт
,
алты
валентті
болады
.
Осы
қосылыстардың
формулаларын
жазыңдар
.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|