«жаратылыстану» институты
Оқу әрекетін тексеру іскерлігін қалыптастыру
жүктеу/скачать 1,58 Mb.
|
umkd m-19-1m(1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақтан үзінді.
- Қазақ тілі сабағынан үзінді
- Сабақтан үзінді
| Оқу әрекетін тексеру іскерлігін қалыптастыру
Бұл кезеңде оқыту өз алдына бастауыш сынып оқушыларын оқу әрекетін тексеру және бағалау іскерлігіне еңбек әрекетімен бірлікте үйрету мақсатын қояды. Оны жүзеге асыру үшін сыныпқа мекемелерде бақылаушы болып жұмыс жасайтың ата-аналар шақырылды. Әңгіме-кездесу барысында олар қайда және кім болып жұмыс жасайтыны, нені тексеретіні, жұмыстарының қорытындысы және ең бастысы іс-әрекетке тексеру жүргізу тәртібі туралы сұрақтардың бетін ашты. Ата-аналар кейбір операцияларға қалай тексеру жүргізетіндері туралы айтып, оны қалай орындайтындарын көрсетті, бұндай әрекетті орындаудың неге қажет екенін түсіндіріп, бұл әрекетке мектепте үйрену керектігіне ерекше назар аударды. Ата-аналар осылай өндірістегі өз әрекеттері үшін тексерудің маңызын көрсетті. Бұдан кейін мұғалім өз жұмысын оқушылардың сабақ тақырыбын түсінуі, жұмысты барлық баланың орындауы, берілген тапсырмаларды меңгеруі бойынша тексеретіні туралы айтып өтті. Бастауыш сынып оқушылары ересектердің тексеруді жүргізуін бақылайтын осындай жұмыстарды ұйымдастыру арқылы тексерудің маңызы, мәні, оны жүзеге асыру тәсілдері туралы кең ұғым беріледі. Оқу мен еңбек міндетін бірлікте шешуді тексеру іскерлігін меңгеруді еңбекке баулу сабағынан бастадық. Сабақтан үзінді. Тақырып: Шыныаяқ дайындау. Шыныаяқ дайындап болғаннан кейін мұғалім оқушылардың назарын әркім өз жұмысының дұрыс орындалғанын бірнеше күннен кейін, дайындаған бұйымдары кепкесін тексере алатынына аударады. Екі күннен кейін бұйымды қарағанда, дайындаған шыныаяқтары бұзылып болғандықтан, кейбір оқушылардың жұмысты одан әрі жалғастыра алмайтыны анықталды. Балалармен бірге әрекетті орындау ретін қайталай отырып, мұғалім өз әрекетін тексерудің қажеттігі мен маңыздылығы туралы қорытынды жасады. Осы кезеңде бастауыш сынып оқушыларымен төмендегідей сұрақтар бойынша өз әрекетін, оның нәтижесін әр түрлі пәндерде тексеруге бағытталған бақылау ұйымдастыруға болады: Қалай ойлайсың, тапсырма дұрыс орындалған ба? Тапсырма дұрыс, бұрыс орындағаныңды қалай тексердің? Сонымен қатар дұрыс шешілмеген есепті бақылау барысында мұғалім оқушылардың назарын есептің қате шешілуі талдаудың формальды жүруі, мақсатты түсінбеу, жоспарын дұрыс құрылмауының нәтижесі екенін аударады. Бұл бастауыш сынып оқушыларына тексерудің әрекеттің барлық компоненттерімен байланысты екенін көріп, әрекеттің компонентін дұрыс тексеруге мүмкіндігін береді. Сабақтан үзінді. Мысалы, сабақтың тақырыбы: ”Папка дайындау” Мұғалім папка үлгісін, оның ашылып, жабылуын көрсетіп, оқушылардан папканың неге қажет екенін, қандай материалдан дайындалатынын сұрайды. Мұғалім: Балалар ойланып нені үйренетіндеріңді, мақсаттарың қандай екенін айтыңдар. Оқушылар өз мақсаттарын айтқаннан кейін, мұғалім мақсатты анықтауға не көмектескенін сұрайды. Мұғалім оқушылармен бірге тақырыптың атын, бұйым үлгісін, яғни әрекеттің мақсатын анықтауға көмектесетін шарттарды қайталайды (жұмыс 2 сағатқа есептелген). Келесі сабақта оқушылар мақсатты өзбеттерінше анықтап, одан соң бірден оны тексеруді үйренуге көшеді. Мұғалім: Бүгінгі сабақтағы өз әрекеттерінің мақсатын айтыңдар. Осындай жұмыстың нәтижесінде оқушылар әрекеттің мақсаттарын анықтауға көмектесетін барлық шарттарды (тақырыптың атауы, өтілген материал бойынша білімі, білім мазмұны) өз бетінше талдап, содан соң өз әрекетінің мақсатын айтады. Тапсырманы түсіндіре отырып орындауды ұсынуға болады. Қазақ тілі сабағынан үзінді Тақырып. Жалқы есім және жалпы есім. Мұғалім сабақтың тақырыбын хабарлап, тақтаға жазады. Мұғалім: Балалар, бізге сабақтың басында не істеу керек еді? Оқушылар: Алдымен сабақтың мақсатын анықтауымыз керек және оны дұрыс анықтағанымызды тексеруіміз қажет. Мұғалім: Оны қалай тексересіңдер? Оқушылар: Жұмыстың мақсатын анықтайтын барлық шарттарды еске түсіреміз. Мұғалім: Бұл сабақ үшін қандай шарттарды атар едіңдер? Оқушылар: Сабақтың тақырыбы. Мұғалім: Гүлнар, барлық шартты дұрыс атады ма? Оқушылар: Жоқ, сабақтың тақырыбынан басқа бізге мақсатты анықтауға өтілген материал бойынша біліміміз, математика, еңбекке баулу т.б. сабақтардағы тәжірибеміз көмектеседі. Мұғалім: Ерлан барлық шартты толық атады ма? Оқушылар: Иә, шарт түгел аталды. Мұғалім: Бірақ бұлар жеткіліксіз, басқа да шарттар бар. Оны атау үшін оқулықтарынды ашып, біз орындауға тиісті жаттығуларға қараңдар. (Оқушылар жаттығуларға берілген тапсырмаларды оқиды). Енді кім толықтырып айтады, сабақтың мақсатын анықтауға бізге тағы не көмектеседі? Оқушылар: Жаттығулар мазмұны көмектеседі. Мұғалім: Дұрыс. Жалқы есім мен жалпы есімді ажырата біліп, жалпы есімді дұрыс жазуға үйренуіміз керек. Осылай мақсатты анықтау барысында оны анықтауға көмектесетін барлық шарттар еске түсіріледі. Сабақтан үзінді Тақырып: Нольге аяқталған сандармен бөлу амалын орындау... дәптерлеріне келесі мысалды шығару ұсынылады. 55140:6+30. 560-400 Оқушылар 3 амалды орындап болғаннан кейін, мұғалім қатар отырған балаларға дәптерлеріңді алмастырып алып, жұмысты жалғастырыңдар деген тапсырма берді. Мұғалім: Жұмысты неден бастайсыңдар? Оқушылар: орындалған амалдарды тексереміз. Мұғалім: Қалай тексересіңдер? Оқушы: Бұл - амалдар тәртібіне берілген мысал, сондықтан алдымен қай амалдардың орындалғанына көңіл аударамын, содан соң бөлу мен көбейтудің нәтижелерін тексеремін. Әрекетті тексеруді бұлай ұйымдастыру оқушыларды тапсырманы жауапкершілікпен орындап, қате жібермеуге талпынуына ықпал жасайды.Осындай жұмыстар қазақ тілі, еңбекке баулу сабақтарында да жүргізіледі. Қайталау және өтілген материалды бекіту сабақтарындағы тексеру операцияларының бүкіл тәртібін есте сақтау үшін оқушылардың әрқайсысына жеке қолдану үшін естелік беріледі. Тексеру үшін оқушылармен бірлесіп құрастырылған естелікте, төмендегі операциялардың дұрыстығын тексеру ұсынылады: белгілі (шарт) және белгісіздің (сұрақ) анықталуы; нені үйренетінімізді көрсететін шарттарды анықтау. қажетті ереженің еске түсірілуі; жоспардың құрылуы. Әрбір оқушы есепті (оның ішінде еңбек міндетін де шешудің барлық кезеңдерімен, талдаумен, мақсатты анықтау және жоспарлаумен таныс болғандықтан мұғалім назарды тексеруді ұйымдастыру тәсілдеріне көбірек аударып, жұмысты әр оқушы тексерушінің ролін атқаратындай етіп құрады. Жоғарыдағыдай ұйымдастырылған сабақтарда оқушыларда сол міндеттерді жүзеге асырудың тәжірибесі жинақталды. жүктеу/скачать 1,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|