Л. М. Түгелбаева Р. Ғ. Рысқалиева Р. К. Ашкеева
жүктеу/скачать 0,62 Mb.
|
Химия элемент китап
| Күкірт оксидтері. Күкірт екі оксид түзеді: SO2 – күкірттің
оксиді (күкіртті газ, күкіртті ангидрид, күкірттің диоксиді) жəне SO3 – күкірттің (VI) оксиді (күкіртті ангидрид, күкірттің триоксиді). Күкірттің (IV) оксиді. Күкіртті газ – бұл өткір иісті, улы газ. Ауада күкіртті жаққанда түзіледі: S + O2 = SO2. Өнеркəсіпте күкірт диоксидін пиритті күйдіру арқылы алады: 4FeS2 + 11О2 = 2Fe2О3 + SО2 ал зертханада мысқа концентрлі күкірт қышқылымен əсер ету ар- қылы алады: Cu + 2H2SO4 = CuSO4 + SO2 + 2H2O Суда жақсы ериді (бөлме температурасында судың бір көле- мінде күкірт диоксидінің 40 көлемі ериді), бұл кезде күкіртті қышқыл H2SO3 түзіледі. Күкірт диоксиді – қышқылдық оксид, негіздермен əрекеттесіп, тұздардың екі түрін түзеді: қышқылдық (гидросульфиттер), мысалы: SO2 + NaOH = NaHSO3; орта (сульфиттер), мысалы: SO2 + 2NaOH = Na2SO3 + Н2О; негіздік оксидтермен: SO2 + СaO = СaSO3; сумен: SO2 + H2O = H2SO3. Күкіртті қышқыл тек ерітінді түрінде кездеседі, екі негізді қышқылға жатады, сатылы диссоциацияланады: H SО H+ + HSО - – гидросульфит ионы 2 3 3 HSО - H+ + SО 2- – сульфит ионы 3 3 Күкіртті қышқылға қышқылдардың барлық жалпы қасиеттері тəн. Тотығу-тотықсыздану үдерістерінде күкірт диоксиді тотығу- тотықсыздану екіжақтылығын көрсетуі мүмкін, себебі күкірт бұл қосылыста аралық тотығу дəрежесін көрсетеді. Күшті тотықсыз- дандырғыштармен SO2 тотықтырғыштық қасиет көрсетеді, мысалы: SO2 + 2H2S = 3S + 2H2O Тотықсыздандырғыш ретінде SO2 күшті тотықтырғыштармен əрекеттеседі, мысалы: SO2 + Br2 + 2H2O = H2SO4 + HBr Күкірт оксиді тігін өнеркəсібінде əртүрлі заттарды ағарту үшін кең қолданылады. Сонымен қатар оны зиянды микроорга- низмдерді жою үшін де пайдаланады. Күкірт диоксиді көп мөл- шерде күкірт қышқылын алуға қолданылады. Күкірт (VI) оксиді. Күкірт ангидриді SO3 – 17°С температурадан төмен температурада ақ кристалдық затқа айналатын түссіз ері- тінді. Ылғалды өзіне өте жақсы сіңіреді. Күкірт диоксидін жоғары температурада жəне катализатордың қатысуында тотықтырғанда SO3 түзіледі: 2SO2 + О2 = 2SO3 Нағыз қышқылдық оксид ретінде күкірт ангидриді негіздер- мен əрекеттесіп, екі түрлі тұз түзеді: қышқылдық (гидросульфаттар), мысалы: SO3 + NaOH = NaHSO4 ; орта (сульфаттар), мысалы: SO3 + 2NaOH = Na2SO4 + Н2О; негіздік оксидтермен: SO3 + СaO = СaSO4; сумен: SO3 + H2O = H2SO4 – суда еру кезінде жылу бөлінеді (∆Н°298 = -62,7 кДж/моль) жəне күкірт қышқылы түзіледі. Күкірт ангидридінің ерекше қасиеті деп оның күкірт қышқы- лында жақсы еру мүмкіндігін атауға болады, нəтижесінде олеум түзіледі: H2SО4 + SО3 = H2SО4·nSО3(олеум). n=1-ге тең болғанда пирокүкірт қышқылының түссіз кристалдары түзіледі: H2SО4 + SО3 = H2S2О7. Күкірт (VI) оксидіне күшті тотықтырғыштық қасиет тəн (SO2- ге дейін тотықсызданады): 3SO3 + H2S = 4SО2 + H2O Таза күйінде күкірт ангидридінің практикалық маңызы жоқ. Ол күкірт қышқылы өндірісінде аралық өнім болып табылады. жүктеу/скачать 0,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|