Лекциялық материалдың мазмұны

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

Қостанай , 2009 .

Деректер қоры мен арнайы әдебиеттер институт кітапханасында бар.Көптеген қосымша әдебиеттер де жеткілікті. Оқытушы аудиторлық сабақтарда студенттің пәннің өте қиын тақырыптарын игеруіне көмектеседі. Екіншіден, оқытушы жеткілікті мөлшерде әдебиеттер бар тақырыптарды лекция сабақтарынан әдейі алып тастайды. СОӨЖ-дің екінші функциясы бақылаушылық. Оқытушы артта қалған, лекциялық және семинарлық сабақтарға қатыспаған студенттермен белсенді жұмыс істейді.

1. Ғұндар туралы алғашқы тарихи мәліметтер.

2. Ғұн державасының құрылуы, территориясы..

3. Ғұндардың қоғамдық-саяси құрылысы, шаруашылығы және мәдениеті, діні, әскери iсі және өнepi.

4. Мемлекеттік құрылысы.

5. Ғұндар Қазақстан территориясында.

6. Қазақ халқының этногенезіндегі ғұндардың ролі.

ОСӨЖ өткізу түрі:

Конспектілерді тексеру. Тақырып бойынша студенттермен жеке әңгімелесу.

Ұсынылған тақырыптарды берілген әдебиеттер бойынша реферат дайындау барысында ғұндардың қоғамдық-саяси құрылысы, шаруашылығы және мәдениеті, діні, әскери iсі және өнepi баса назар аудару қажет. Тақырыпқа сәйкес презинтация жасау.

1. Түркілер туралы алғашқы мәліметтер, мекендеген территориясы.

2. Tүpiк тайпалық одағының нығаюы.

3. Түркі қағанатының құрылуы.

4. Түркі қағанатының ішкі және сыртқы саясаты.

5. Түркі қағанатының Батыс және Шығыс түрік қағанатына бөлену.

Оқыған материал бойынша әңгімелесу.

Сұрақтарды қарастыру барысында түркілердің саяси құрылымына, ішкі және сыртқы саясаты басына назар аудару, берілген ақпараттардың объективтілігіне назар аудару.

1. Батыс түрік қағанатының қалыптасуы.

2. Мем лекеттік құрылысы.

3. Түріктердің шаруашылығы, тұрмысы, діні.

4. Түрік жазба ескерткіштері.

5. Күлтегін, Білге-қаған, Тоныкөк ескерткіштері.

Көрсетілген монографияларды талқылау.

Өзіндік жұмысына арналған әдістемелік нұсқауды басшылыққа ала отырып, аннотация жазу. Аннотоциялар аудиторияда талқыланып, таныстырылады. Талаптар: аннотоция жазылған монографиялардағы проблемалық мәселелерін айқындау.

1. Саяси тарихы.

2. Жаулап алушылық жорықтары.

3. Шығыс түрік қағанатының әлсіреуі.

4. Түркілердің тілі, жазуы, жазба ерекшеліктері.

5. Түріктердің қол астындағы басмылдар, ұйғырлар және қарлұқтардың көтерілуі.

Студентпен жеке әңгімелесе отырып, орындалған тапсырманы тексеру.

Сұрақтарды дайындағанда пайдаланған деректерге мінездеме беру (автор, шыққан жылы, жазу мақсаты, дерек қандай хабар береді).

1. Түргеш қағанатының құрылуы.

2. Түргеш қағанатының ішкі және сыртқы саясаты.

3. «Қара» және «сары» түргештердің күpeci.

4. Қағанаттың әлсіреуі.

5. түргештер «тухси» деген атаумен қарлұқ мемлекеттінің құрамында

Тақырыпты ұсынылған әдебиеттер бойынша қарастырып, реферат дайындау барысында ғұндардың қоғамдық-саяси құрылысы, шаруашылығы және мәдениеті, діні, әскери iсі және өнepi баса назар аудару қажет.

СӨЖ-ге арналған әдістемелік нұсқаулар бойынша.

№ 7 тақырып. Ұйғыр қағанаты.

1. Ұйғырлар үстемдігінің орнауы.

2. Сыртқы саясаты.

3. Манихейлік - қағанаттың мемлекеттік діні.

4. Шаруашылығы, тұрмысы және мәдениеті.

5. Ұйғыр қағанаты қырғыздар шабуылдары нәтижесінде құлауы.

Конспектлерді тексеру және студеттермен әңгіме жүргізу.

Ұсынылған әдебиеттерді алдыңғы әдістемелік нұсқауларға сәйкес конспектілеу. Ұйғыр қағанатының кезіндегі діни наным сенімдеріне мән беріңіз.

1. Оғыздар мемлекетінің құрылуы.

2. Оғыздар мемлекетінің күш-қуатының артуы.

3. Хорезм, Селжұқтармен қақтығысы.

4. Оғыздардың бip бөлігінің оңтүстік-шығыс Еуропаға ығысуы.

5. Оғыздар мемлекетінің әлсіреуі.

Конспектлерді тексеру, студенттермен тақырыпқа байланысты әңгімелесу.

Тапсырмаларды орындау барысында Оғыздар туралы Ибн Фадлан, ал-Масуди, Рашид ад-дин, Махмуд Қашғаридің еңбектеріндегі ақпараттарған баса назар аудару. Қорқыт ата кітабы. Алихан Маликшах-хан кезінде Оғыздар мемлекетінің күш-қуатының артуына тоқталу.

1. Қарахандар мемлекетiнің қалыптасуы.

2. Қарахандар мемлекетi жаулап алушылық жорықтары.

3. Қарахандар мемлекеті көшпелі және отырықшы-егіншілік өркениеттері жүйесінде.

4. Қарахандар династиясының исламды ресми діни ретінде қабылдауы.

5. Мәдениеті.

Конспектлерді тексеру. Студенттермен жеке әңгімелесу.

Ұсынылған әдебиеттерді талдау негізінде Қарахандар мемлекетiнің билеуші әулеттерін, билеушілерді анықтау. Олардың ішкі, сыртқы саясатын сипаттау. Махмуд Қашғари, Иусуф Баласағуни, Абул-Фадл Байхаки еңбектеріне назар аудару.

1. Хазарлардың шығуы және этникалық тегі.

2. Хазар мемлекетінің құрылуы.

3. Мемлекеттік құрылымы.

4. Шаруашылығы, мәдениеті.
ОСӨЖ өткізу түрі:

Конспектлерін тексеру, әңгімелесіп, дерек жайлы ой-пікір алмасу.

Хазар қағанаты тарихын оқу барысында мынадай мәселелерге басты назар аударған жөн: Хазарлардың шығуы және этникалық тегі; «Хазар» этнонимі; Хазарлар Батыс Түрік қағанатының құрамында; Хазар мемлекетінің құрылуындағы Ашинаның - түркілерден шыққан патша тайпасының ролі; Хазар қағанатының территориясы; Билеуші топ; Қағанның жоғарғы билігі; Тұрақты армияның болуы.

1. 
   Қимақтардың шығу тeгi мен opнaлaсy аймағы.
   
2. 
   Деректер бойынша ІХ-ХІ ғғ. қимақтар мемлекеті.
   
3. 
   Шаруашылығы, әлеуметтік - саяси жағдайы.
   

Конспектлерді тексеру.

Жалпы нұсқауларды қараңыз. Конспектілеуге және аннотация жазуға ұсыныстардың ішінде берілген.

1. Қыпшақтардың шығу тегі мен орналасу аймағы.

2. XI-ХІІ ғғ. шамасындағы қыпшақ тайпалар конфедрациясының құрылуы.

3. Қыпшақ мемлекеттілігі.

4. Қыпшақтардың оңтүстікке экспансиясы.

5. Қыпшақтардың шаруашылығы, әлеуметтік және ру-тайпалық құрылысы.

6. Қыпшақтар қазақ халқының этногенезінде.
ОСӨЖ өткізу түрі:

Конспектлерді тексеру және жеке әңгімелесу.

Материалды конспектілеу және картамен жұмыс жасау. Қыпшақ тайпаларының орналасқан жерін анықтау.

1. Орта Азия мен Қазақстан моңғол шапқыншылығы қарсаңында.

2. Шыңғыс ханның моңғол империясын құруы.

3. Оңтүстік-Шығыс Қазақстан және Дешті-Қыпшақ жері Шыңғысхан ұлдары ұлысының құрамында.

4. Жошы ұлысының нығаюы және Алтын Орданың құрылуы.

5. Алтын Орданың территориясы мен этникалық құрамы. Саяси құрылысы.

6. Экономикасы және мәдениеті.
ОСӨЖ өткізу түрі:

Конспектлерді тексеру, презентацияларды көру.

Орта Азия мен Қазақстанға моңғол шапқыншылығы бойынша жарияланымдар мен оқу құралдар негізінде айқындалған материалдардан презентация жасап, оны топпен бірге талқылау.

1. «Өзбек», «ноғайлы» және «моғол» суперэтностары.

2. Алтын Орда және Моғолстан территориясындағы этникалық процестер.

3. Алтын Орданың ыдырауы.

4. Моғолстанның ыдырауы.

ОСӨЖ өткізу түрі:

Конспектлерді тексеру.

Тақырып бойыншаа қандай оқиғалар болды, себептері, нәтижелерін жазу керек. Ұсынылған әдебиеттердегі жаңа терминдерді, ұғымдарды жазу. Этникалық процестерге баса назар аудару қажет.

Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты

Тарих және өнер факультеті

Қазақстан тарихы кафедрасы

Қостанай , 2009 .

Жоғарғы оқу орнының оқу жоспарына сәйкес, әрбір студент пән бойынша бірнеше өзіндік жұмыстарды жазып өткізуі керек. Өзіндік жұмыстарға арналған тақырыптар топтастырылған.Тақырыптар саны жеткілікті мөлшерде құрастырылған.Тақырыптар тиісті деген әдебиеттердің тізімімен қамтамасыз етілген, дегенмен, соңғы уақыттарда баспадан шыққан жаңа кітаптар тақырыпты ашуға көмектессе, тізімде көрсетілмеген әдебиеттерді де пайдалануға болады.

Студенттер өзіндік жұмысты орындамас бұрын, сабақ жүргізетін ұстаздарынан тиісті кеңестер алуы қажет.Ұстаз тарапынан жасалынған ескертулер мен түзетулерді толықтырып, жұмысты көрсетілген уақытта тапсыру.

Пән бойынша студенттер мына жұмыс түрлерін жүргізеді:

1. 
   Семинар сабақтарына дайындалу;
   
2. 
   Пән бойынша емтиханға дайындалу.
   

Тақырып бойынша шолу дайындау – яғни 1-2 параққа әдебиетке қысқа шолу жасау, оған Интернеттың ақпарат ресурстары және баспасөздің қосымша материалдары кіреді.

Глоссарий – қазақ және орыс тілдеріндегі терминдердің қысқа түсіндірілуі (шетел тілге аударылуы мүмкін); тапсырылған тақырып бойынша орындалады.

Семинар – сабақ ретінде студенттердің өздік жұмысының дәстүрлі түрі болып табылады және әр түрлі формаларда да болуы мүмкін, оқытушы оны жүргізу үшін өз авторлық идеясын құрастырады.

Өздік жұмысқа арналған сұрақтар, оларға берілетін жауаптар терең анализ негізінде болуы керек. Эссені көбінесе үлкен курстарда оқитын студенттерге береді, бұл өзекті әлеуметтік-экономикалық мәселелерге байланысты өз ойларының айтылуы, ол әр түрлі сын жанрларда болады.

- аралық бақылау мен білім деңгейі, пәнді меңгере білуі;

- лекция басында және барысындағы бекіту сұрақтары;

- семинар сабақтарында негізгі түсініктер мен заңдылықтарды игеру;

- семинар (ОБСӨЖ) сабақтарында тәжірибелік тапсырмаларды орындауды игеру.
І. Рейтинг балдарын бақылау бойынша анықтау

№	Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрі	Балл қою
1	емтихан	Қорытынды бақылау	40
		Аралық бақылау	5+5
		Кезекті бақылау	50
		Барлығы	100