Нсептің цысқаиіа жазуын кестеге
,
сызба тцрінде де жазуга
оолады.
Ж аңа түрдегі есепке талдау ж асағанда мұғалім әрбір дербес
і .і гдайда балаларға арифметикальщ амалдарды дүрыс ж әне са-
міі
н ы түрде таңдап алатындай сұрақтар ңоюы керек.
М ысалы, мына есепті талдағанда: "Тоғанда 12 қаз ж үзіп жүр
• и, олардың үйректен 2-і артық. Тоғанда қанш а үйрек ж үзіп
і үрген?” Мынадай сүрақтар қойған тиімді:
Ксепте нені білу талап етіледі? (Тоғанда қанш а үйрек ж үзіп
• үргенін.) Ж үзіп жүрген үйректер қаздардан көп пе еді, әлде
м ба еді?) (Аз еді, себебі қаздардың саньі үйректердің санынан
•
гуі артық, демек, қаздарға қарағанда үйректердің саны
2
-ге
і гм.) Есеп қандай амалмен ш ығарылады? (Азайту амалымен.)
Еүдан кейін шеіпуі орындалады.
('үрақтар балаларға белгісіз санды айтып беретіндей емес,
• мтіггі шығаруды өздігінен таба білуге жеткізетіндей болуы ке-
ргі;, мүның маңызы зор. Мұғалім алдағы уақытта есептің ше-
ііі
уі н толық өздігінен табатындай болу үш ін оқуш ыларға олар-
/і
і
.
і
и, оздері осындай сұрақ қоюларын ұсынады.
Қүрама есепке талдау ж асау
есепті ш ығарудың жоспарын
кпсаумен аяқталады .
ІІІығару ж оспары қандай да бір амалды орындау арқы лы
оі.четін жағдайды түсіндіру және арифметикалық амалдардың
ретін көрсету.
I Іайымдауды екі тәсілмен жүргізуге болады: есептің сүрақта-
рш іан бастап санды мәндерге қарай
немесе сан мәндерінен бас-
і .пі сүраққа қарай жүру керек. Көбінесе пайымдаудың бірінші
юсілін пайдалану керек болады, өйткені ол есепті шығару жос-
пзрын жасауға бағытталған: оқушы мұнда айрықш а бір амалды
г.ша емес, есептің бүкіл шешуін түгелдей ескеруі тиіс. Екінш і
\ <)с'ищі
пайдаланғанда мұғалім оқушыларды есепті қандай дабір
11
к ‘ і і
іу тәсіліне еріксіз бағыттайды, оларды әр амалды таңдап алуға
нселіп тірейді: сонымен қатар сан мәліметтерден есептің сүра-
гы н:а қарай пайымдағанда "артық байқау" жасалады.
III.
Есепті
шығару
- шығару жоспарын жасағанда таңдап ал-
г.
111
арифметикалық амалдарды орындау. Мұнда әр амалды орын-
і.іганда нені табатынымызды түсініп отыру міндет.
Есепті шы-
га
|>у ауызш а да, ж азбаш а да орындалуы мүмкін. А уызш а шыға-
2 3 3
рғанда сәйкес арифметикалық амалдар және оны түсіндіру ауьм
ша орындалады.
Бастауы ш сыныптарда есептің шеіпуін ж азуды ң мынадаіі
түрлерібар:
1
) есеп бойынша өрнек құру және оның мәндерін табу;
2
) есеп бойынша теңдеу қүру және оны шеіпу;
3) шеіпуді ж еке амалдар түрінде жазу.
Достарыңызбен бөлісу: