Мазмұны нормативтік сілтемелер
жүктеу/скачать 5,46 Mb. Pdf көрінісі
|
disser (2)
| Дидактикалық ойындағы
іс-әрекет нәтижесі балалар үшін жарыс сипатына байланысты тартымды болады. «Ойын арқылы әлемді тану процесінде бала нені көретінін және қабылдайтынын қарапайым еліктеу деуге болмайды. Ол осы көріністерді біріктіріп, оларды шығармашылықпен ойнатады» [206 б.47]. Сабақтардағы ойындар әр оқушы қатыса алатын диалогті ұйымдастыруды қамтамасыз етеді, жаңа, стандартты емес жағдайларда пәндік білімдерді қолдану үшін жағдай жасайды, пәнаралық білім интеграциясына шығарады, оқушылардың ойлау іс-әрекеті мен эмоциясының белсенділігін арттыруға ықпал етеді. Шығармашылық ойлауды дамыту мақсатындағы сабақтардағы ойын – бұл оқыту үдерісіне үнемі қосылатын қарапайым ойын, олар: - викториналар, басқатырғыштар және т.б.; - ғылыми зертхана (тарихи құбылыстарды, олардың сипаттамаларын зерттеу, ғылыми эксперимент әдістемесін меңгеру); - ғылыми-зерттеу институтының конференциялары (қоғамдық құбылыстарды, процестерді, заңдарды, теорияларды терең және кеңінен зерттеу). Іскерлік ойынға дайындық кезінде оқушылар мыналарды жүзеге асырады: - ақпаратты өз бетінше іздеу; - қосымша ғылыми-көпшілік әдебиеттермен жұмыс істеуді үйренеді; - қажетті суреттерді орындайды; - ойын кезінде пайдаланылатын атқарылған жұмыстар туралы шығармашылық есептер дайындайды. Ойынға дайындық кезінде, сондай-ақ ойын барысында әр оқушы жаңа білім мен іс-қимылдарды шығармашылық іздеуге тартылады. Ол баламаларды таңдауды, шешімді интуитивті табуды, идеяларды үнемі жаңғыртуды, өз бетінше шешім қабылдауды талап еткен жағдайларда болады, яғни ол бүкіл оқу процесі барысында белсенді болады, өйткені оған алынған ақпаратты түсіну, оны қайта өңдеу және сапалы жаңа нәтиже алу үшін (проблемалар, кестелер, модельдер, жобалар...) шығармашылық ойлауды дамытуға ықпал етеді. В.В. Дрозина синоптикалық синтезді шығармашылықтың компоненті ретінде зерттей келе, шығармашылық дербестіктің қалыптасуы мен дамуына тікелей әсер ететін ойындарды бөліп көрсету орынды деп санайды. Бұл ойындар директорлық ойындар болып табылады [74]. Олар қаралып отырған процеске қалай әсер етеді? Қандай да бір мәселені шешу кезінде (проблемалар және т.б.) оқушы, әдетте, эмоциялық көріністердің аз ғана әсерінде болады Бұл, ең алдымен, 105 шешімдер тыныш жағдайда, біреулердің тарапынан әсер етпестен қабылдануымен түсіндіріледі. Мұндай шешім сапасы оның дұрыстығын ғана бағалауға мүмкіндік береді, ал оқушының мінез-құлқына, моральдық, шығармашылық, психологиялық қасиеттердің көрініс табуына, қалыптастыру және дамыту тұрғысынан оларға дәйекті, мақсатты әсер ету мүмкін емес екенін көру мүмкін емес. Директориалды ойындардың пәрменділігі рөліне ие бола отырып, ойынға қатысушылар бір-бірімен өзара қарым-қатынасқа түседі: олардың көзқарастары сәйкес келуі мүмкін және сәйкес келмеуі мүмкін. Нәтижесінде табиғи эмоциялық шиеленіспен қатар өмір сүретін жағдай пайда болады, бұл біріншіден, қызығушылық тудырады (ынталандыру белсенді әрекет ете бастайды), екіншіден, оқушыларға өз білімін, эрудициясын және т.б. көрсетуге мүмкіндік береді, үшіншіден, ол ұжымда өз шығармашылығын көрсете білуге дағдыланады. Оқушыларда шығармашылық тұлғаға тән батыл, жеделдік, бастамашылық, белсенділік сияқты қасиеттер қалыптасады. Әрине, оқытуда ойындарды қолдану бірқатар проблемалар туғызады, ең алдымен, қарапайым оқу жұмысымен салыстырғанда ойынның оқыту тиімділігі аз, оның негізін білімді меңгеруге, ептілік пен дағдыны қалыптастыруға бағытталған оқушылардың арнайы іс-әрекетінің түрі ретінде оқу-жаттығу құрайды. Сонымен қатар, барлық мұғалімдер оқу ойындарымен жеткілікті дәрежеде таныс емес, ойын өткізуге арналған жабдықтар мен материалдар жетіспейді, оқушылардың жоғары белсенділігі, эмоционалдығы себебінен ойын барысында тәртіпті қамтамасыз ету мәселесі де маңызды болып табылады. Алайда, оқу мақсаттарын терең ойлау, оқу материалының мазмұнын негізді іріктеу және барлық оқушылардың ойынға жоғары деңгейде қатысуын қамтамасыз ету, негізгі рөлдерді тек қана оқу-жаттығуда ғана емес, осы және басқа да мәселелерді жеңуге мүмкіндік береді. Соңғы онжылдықта баяу болса да, білім беру практикасына компьютерлік ойындар енгізіле бастады. Қазіргі уақытта көптеген сабақтарда компьютерді пайдалану оқушылардың оқыту бағдарламалары бойынша жұмыс істейтін жағдайда да ойын элементтерін қосуға мүмкіндік береді. Сонымен, психологиялық-педагогикалық пәндер сабақтарында педагогикалық құралдарды пайдалану мәселесін қарастыра келе, біз төмендегідей тұжырымдар жасадық: • Педагогикалық құралдар оқушының зияткерлік және эмоциялық ойлау саласына әсер етуі тиіс. Сол кезде ғана олар студенттің дүниетанымының бір бөлігі ретінде шығармашылық ойлауды дамытуды қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, олар кешенді түрде пайдаланылуы тиіс. • Педагогикалық құралдар оқушының интеллектуалдық және эмоциялық саласына әсер ететіндіктен, біз оқу құралдарын материалдық және идеалды деп бөлеміз. Бірақ материалдық және идеалд оқыту құралдары бір-бірін толықтыра және қолдай отырып бірге пайдаланылғанда, оқыту тиімді болып табылатынын ескеру қажет. • Тұтас педагогикалық процесс оқыту процесінің және тәрбие процесінің 106 біртұтастығы болып табылатыны туралы ережені негізге ала отырып, біз «педагогикалық құралдарды» білім беру процесін пәндік қолдауды (материалдық және идеалды құралдар), қарым-қатынас процесінде педагог пен студенттің қызметін және ойын технологияларының компоненттерін қамтитын кешен ретінде анықтаймыз. • Студенттердің дүниетанымының құрамдас бөлігі ретінде шығармашылық ойлауды тиімді дамыту үшін біз оқу сабағы деңгейінде педагогикалық құралдар кешенін ұсынамыз, оған келесі құрылымдық компоненттер кіреді: оқу құралының логикалық өзара байланысты блоктардан (қазіргі заманғы ақпарат блогынан, логикалық және шығармашылық тапсырмалар блогынан, диагностикалық блок-тестерден); құжаттық материалдардан; өнер құралдарынан; экрандық-дыбыстық құралдардан; мультимедиалық кешеннен; ойыннан; қарым-қатынастан тұрады. жүктеу/скачать 5,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|