Методические рекомендации по организации деятельности Республиканского Общественного Объединения «Единая детско-юношеская организация «Жас Ұлан»

36 
-
тәрбиелік қызметті ақпараттық қамтамасыз ету технологиясы – АКТ 
(ақпараттық-коммуникациялық технологиялар), масс-медиа, консалтингтік, 
диалог, сарапшылық, тренингтік және т.б. 
Балалар мен жасөспірімдер ұйымында оқушылардың әлеуметтенуі мен 
тәрбиесіндегі ерекше рөлді «жеке тұлғаның өсу» технологиясы алады, оның 
мақсаты - баланың балалар қоғамдық бірлестігіне қосылуы барысында өз 
орнын, рөлін және ондағы өмір салтын түсінуіне көмектесу. 
Технологияның негізі жасөспірімнің ұйымдағы айқындамасының «моделін 
өзгерту», мысалы: қатысушы – белсенді қатысушы - нұсқау беруші, 
көшбасшы; юнга – матрос- капитан; «ұшқын» - пионер – аға пионер – нұсқау 
беруші және т.б. Әрбір сатының меңгерілуі құқықтардың кеңеюіне, 
міндеттердің қиындай түсуіне, құзыреттіліктердің тереңдеуіне, бірлестік 
қатысушыларының білімдері мен біліктері деңгейінің артуына байланысты. 
Көп жағдайда жасөспірімнің жеке басының өсуіндегі жаңа сатыға өтуі оған 
жаңа бір ерекшелік белгілердің, куәліктің, қиын тапсырманың берілуімен және 
т.б. ілеседі. 
Қазіргі заманғы балалар мен жасөспірімдер ұйымындағы 
бірізділікті 
ұйымдастырудың технологиясы
жас аралықтарындағы тік байланысты 
дамытуға бағытталған, олар бүгінгі күні әлсіздігімен немесе толық 
жойылуымен ерекшеленеді. Осындай бірізділікті орнатуға негізгі қарама-
қайшылық жасөспірімдер мен жастар арасындағы жас мәселесінің 
проблемалары мен олардың әлеуметтік қажеттіліктерінің әртүрлі болуы 
аясында жатыр: егер жасөспірімдер үшін табысты әлеуметтенуі мен дамуы 
үшін жасы үлкен балалармен (жасөспірімдермен) араласа түсу қажетті болса, 
жастарға ересектердің көңіл аударғаны аса қажет. Бұл жағдайда бірізділік жеке 
тұлғаның табысты әлеуметтенуі мен тәрбиесі үшін қажетті болатын 
дүниетанымдық, 
құндылықты-әрекеттік, 
процессуалдық, 
ақпараттық, 
компенсаторлық, ұрпақаралық және т.б. байланыстардың кешені ретінде 
шығады. Жасөспірімдер мен жастар ұйымы арасындағы байланыстардың 
орнатылуына оң ықпалды келесі шарттар тигізеді: жастар жағынан 
жасөспірімдермен әріптестік қарым-қатынастарды «теңі» ертінде қабылдау; 
жасөспірімдердің жастардың «аға жолдас», сарапшы, кеңесші ретіндегі 
айқындамасын қабылдау. Ондай жағдайда бірізділікті ұйымдастырудың 
технологиясы келесі кезеңдердің басын біріктіретін болады:
- 
үлкені мен кішісінің жас аралық араласу қажеттілігін белсендендіру 
(қызметті талдау, басқа бірлестіктердің тәжірибесін зерделеу, заманауи 
дәстүрлер мен тарихи факторларды салыстыру); 
- 
үлкендерін өз еңбегінің өнімін сақтап қалуға, бірлестік қызметінің 
үздіксіздігіне ынталандыру (кішілер алдында баяндамамен шығу, көрмелер, 
болашаққа жолдаған хат, жоспарлау жағдайы, «келешек қуаныш» 
песрпективалары); 
- 
әлеуметтік серіктесті іздестіру (хат алмасу, форумдарға, фестивальдарға 
және конференцияларға, шығармашылық кездесулерге қатысу); 

37 
- 
үлкендер және кішілер арасындағы байланыстардың кешенін орнату 
(диалог жүргізу, әрекеттесу барысында оқыту, арнаулы рәсімі); 
- 
белгіленген байланыстарды нығайтатын құқықтық актілерді құру 
(Жарғыға, Ережелерге өзгертулерді енгізу, жалпы бағдарламаны немесе 
инновациялық жобаны құру, дәстүрді енгізу). 
Әлеуметтік жобалау технологиясы барлық жас аралығындағы балалардың
өз қаласының, облысының ауданының қоғамдық өміріне белсенді қамтамасыз 
етеді. Бұл жағдайда оқушылар өздерін белгілі құқықтарымен қатар міндеттері 
де бар азаматтар ретінде сезінеді. Ал әлеуметтік жоба олар үшін үлкен бір 
оқиға. Мектеп оқушылары мен балалар және жасөспірімдер ұйымының 
қатысушылары, мысалы, шынайы билік құрылымдарының, әлеуметтік 
қызметтердің, түрлі қоғамдық институттардың қызметімен танысуға мүмкіндік 
алады. 
Жасөспірімдердің аға буыны мен жоғары сынып оқушыларына арналған 
әлеуметтік жоба ерекше өзекті.
Жобалық қызмет олардың өзін жеке тұлға ретінде сезінуіндегі, өзін осы 
өмірге сәйкестендірудегі, өз орнын бекіту мен өз орнын табудағы, бір топқа
қатыстылығының, жетістіктері мен табысындағы, көшбасшылығындағы, әл-
ауқаты мен беделіндегі әлеуметтік қажеттіліктерін іске асыруда көмектеседі. 
Әлеуметтік жобалау технологиясы жақсы белгілі. Оның балалар мен 
жасөспірімдер ұйымындағы қолданыс ерекшелігі – әлеуметтік-түрлендіруші 
мақсаттарға бағдарлануында. Бұл жағдайда жобаларды әзірлеуде және жүзеге 
асыруда дәстүрлер, балалардың жасы ескеріліп, түрлі жас аралығындағы 
балаларға арналған топтар құрылады; қаржыландыру көздерін іздестіру мен 
қатысушыларды нәтижелері мен әсерлерін бағалау бойынша қызметке қосуға 
дейінгі ресурстық қамтамасыздық мәселелері қосылады. 
Бағдарламалар (ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді, жалпы немесе 
жергілікті) баланың өзін мақсатты тұжырымдауға, қызметті іріктеп оны іске 
асыруға, мүшелердің және қатысушылардың рөлдерін анықтауға, 
мақсаттардың, міндеттердің ұжыммен және әрбір жасөспіріммен іске асыру 
жағдайын бағалау қосудың кешенді әдісі болды. Жасөспірімдерді 
бағдарламаны әзірлеу мен жүзеге асыру ісіне тартудың нұсқалары, әдістері, 
құралдары мен амалдары баланың жаңа айқындамасын меңгеруін 
диагностикалаудың; жеке басының өсу динамикасын анықтаудың табиғи 
жүйесі болып табылады. 
Балалар қоғамдық ұйымының, бірлестіктердің бағдарламалары -
бірлестіктің, ұйымның мақсаттарын, міндеттерін, негізгі мазмұнын іске 
асырудың; әрбір мүшесін ұжымның тіршілігіне белсенді қосудың кешенді әдісі. 
Бұл қатарда ерекше орынды әдеттегідей, балалардың, жасөспірімдердің 
және жастардың білімдегі, демалыстағы, релаксациядағы (тынығудағы) 
қажеттіліктерін олардың бос уақытын қызығушылықтарын, дамуындағы жеке 
және жас ерекшеліктерін ескерумен, мәдени демалу қызметінің түрлі 
бағыттары арқылы мазмұнды ұйымдастыруға бағытталған мәдени демалу 
бағдарламалары алады. 

38 
Бос уақытқа арналған бағдарламалардың міндетті бір шарты – оларда 
білімділік аспект міндетті түрде орын алуы тиіс, яғни оны меңгерудің 
нәтижесінде бала белгілі бір білімдерді, икемдерді және дағдыларды алып, 
сонымен қатар әлеуметтік тәжірибе жинақтауы тиіс. 

жүктеу/скачать 1,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: