Ән жүйрігі – Біржан сал
(аралас сабақ – 45 минут) 23.09.2015 ж. 3 сынып
(асты сызылған курсив сөздердердің орнында оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)
Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:
|
І кезең. Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді)
|
«Көпір»
тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары
|
Ақанның «Балқадиша» әні қалай туындады?
Ж: Балқадиша атты қызға ғашық болып туындаған ән
Ақанның басқа қандай әндерін білесіңдер?
Ж: Құлагер, Маңмаңгер, Көкшетау, Қараторғай, Сырымбет, Көкжендет, Алай көк
Бүгінгі тақырыбымыз – Ән жүйрігі - Біржан сал
|
|
ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут). Нәтижесі ауызша марапатталады.
|
Теориясы:«Білу»
(тақырып мазмұны бойынша кім?не?
қандай? қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)
|
Біржан сал Қожағұлұлы (1834-1897) – ақын, әнші, композитор. Көкшетаудағы Қожағұл құдығы деген жерде дүниеге келген. Ата мен әже тәрбиесінде өскен ерке Біржан тұрмыс таршылығын көрмей, еркін ержетеді. Дарынды бала жас шағынан домбырамен ән салуға, өлең сөзді қиыстыруға бейімдігін байқатады.
Баласы Қожағұлдың Біржан салмын
Адамға зияны жоқ жүрген жанмын
Қасыңа мені сендер неге алмайсың
Өзім сұңқар, өзім сал, кімге зармын
Өлеңге құмар жас Біржан серілер өміріне қызығып, өзі де салдық, серілік құра бастайды. Осы әншілігінің, ақындығының арқасында Біржан қазақ даласына жылдам танылады. Біржанның ерекше ақындық-сазгерлік дарынын бағалаған халық оған «сал» деген қосымша ат береді. Ол айтыс өнерінің шебері болған. Жетісуға арнайы келіп, Сара Тастанбекқызымен айтысқаны елге мәлім.
|
Теориясы:_«Түсіну»___(_неге_неліктен_себебі_не_үшін'>Теориясы: «Түсіну»
(неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)
|
Неліктен халық Біржанды «сал» деп атаған?
Себебі, Біржанның ерекше ақындық-сазгерлік дарынын бағалаған халық оған «сал» деген қосымша ат береді
Біржан кіммен айтысты?
Ол айтыс өнерінің шебері болған. Жетісуға арнайы келіп, Сара Тастанбекқызымен айтысқаны елге мәлім
|
Теориясы:
«Талдау»
(1.Салыстыр,
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды
|
Халық композиторлары – арнайы музыкалық білім алмаған, ел арасынан шыққан өнерпаздар
Салыстыр
Халық әндері –нота сауатынсыз, халыққа айтылу, естілу арқылы жеткен әндер
|
Теориясы:
«Жинақтау»
(Қорытынды шығар,анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)
|
Бурылтай Теміртас Біржан сал
Ләйлім шырақ Жамбас сипар
Айтбай Біржан сал Көкек
Жонып алды Алтын балдақ
Ғашығым Жанбота Адасқақ
|
Практикасы: «Қолдану»(оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады )
|
|
Б
|
у
|
р
|
ы
|
л
|
т
|
а
|
й
|
|
Л
|
ә
|
й
|
л
|
І
|
м
|
ш
|
ы
|
р
|
а
|
қ
|
|
|
Т
|
е
|
м
|
і
|
Р
|
т
|
а
|
с
|
|
|
|
Ж
|
о
|
н
|
ы
|
п
|
а
|
л
|
д
|
ы
|
|
|
А
|
й
|
т
|
б
|
а
|
й
|
|
|
Ж
|
а
|
Н
|
б
|
о
|
т
|
а
|
Торкөздерге мәтінде берілген Біржан әндерінің атын дұрыс орналастыр
|
Практикасы
«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады
|
Мейірбан ұстаздар
Музыкасы: И.Нүсіпбаев сөзі: Қ. Жұмағалиев
Жайраңдап көктемім
Күледі көкте күн
Құшағын тұр жайып
Аяулы мектебім
Санама нұр құйған
Ұстазым көп менің!
Биікке өрлеген тайсалып көрмеген
Ұрпақпыз кеудесін
Қуаныш кернеген
Ұстаз деп ән шырқап
Күй төккен пернеден
Елімнің даласы
Аяулы қаласы
Кәрі де, жасы да
Кемеңгер данасы
Қарыздар ұстазға
Адамзат баласы
«Мейірбан ұстаздар» әнін жаттап кел.
Елдің қамын ойлаған өнер адамдары туралы мақал-мәтел жаз.
|
|
ІІІ кезең (кері байланыс – бағалау кезеңі): Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады. Қалған тапсырмаларды үйде аяқтап келеді. Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.
|
|
Директордың
оқу ісі жөніндегі
орынбасары: Мырзахметов Б.Т.
|
Біржан салдың «Теміртасы»
(аралас сабақ – 45 минут) 01.10.2015 ж. 3 сынып
(асты сызылған курсив сөздердердің орнында оқушы дәптерінде бос орын қалдырылады)
Оң жақ бағандағы тапсырмаларды құрастырушы мұғалімдердің есіне:
|
І кезең. Төмендегі «Көпір» тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді. Мұғалім алғашқы 5-7 минутта: а) ұйымдастыру сәтін; б) алдыңғы тақырыптың Ш кезеңінің үш деңгейлік тапсырмаларын үйде аяқтап келу дәрежесін тексергеннен кейін в) «Көпір» тапсырмаларын тексереді)
|
«Көпір»
тапсырмалары өткен тақырыптар бойынша жаңа сабақты меңгеруге негіз болатын қайталау тапсырмалары
|
Біржан сал кім?
Ж: Біржан сал Қожағұлұлы (1834-1897) – ақын, әнші, композитор.
Біржанды неге «сал» деп атаған?
Ж: Біржанның ерекше ақындық-сазгерлік дарынын бағалаған халық оған «сал» деген қосымша ат береді
Ол әнге қай кезден әуестенді?
Ж: Дарынды бала жас шағынан домбырамен ән салуға, өлең сөзді қиыстыруға бейімдігін байқатады
|
|
ІІ кезең (топтық жұмыс) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар төмендегі «Білу», «Түсіну», «Талдау», «Жинақтау» тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері толтырады (10 минут); ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды (10 минут). Нәтижесі ауызша марапатталады.
|
Теориясы:«Білу»
(тақырып мазмұны бойынша кім?не?
қандай? қалай?нені? қашан?не істеді сияқты сұрақтарға жауап беретін толық ақпарат іріктеліну керек)
|
Біржан салдың «Жамбас сипар», «Теміртас», т.б. да әндері мұң мен шерге толы. Өмірінің соңғы кезінде ру арасындағы талас-тартыс, ағайын ішіндегі дау Біржан салдың жеке басына да қатты әсер еткен. Қиянатшылар тіпті оны «жынданды» деген лақап таратып, қол-аяғын байлап тастауға дейін барады. Біржан сал осы «Теміртас» әні арқылы баласы Теміртасқа көрген қорлығын айтып, мұңын шағады. Бұл ән үлкен қасіретке толы. Әділетсіздікке, зорлық-зомбылыққа деген Біржан салдың наразылығы, өкініш үні осы трагедиялық әнде айқын сезіледі.
Біржан деп атым шықты алты Алашқа
Құдайым берсін өмір Теміртасқа
Жасымыз алпыс бірге келгенінде
Құдайым берді науқас ғазиз басқа
Алдымда шамшырағым – Теміртасым
Тілегім – болсын ұзақ сенің жасың
Қош болыңдар, бауырым, балапаным
Байқаймын ажал шіркін құтқармасын
Теміртас, Асыл, Ақық – балдан тәтті
Қинауға салады екен адамзатты
Үкідей желпіндірген, қарақтарым
Шешсеңші, білегіме арқан батты.
|
Теориясы: «Түсіну»
(неге? неліктен? себебі? не үшін?сұрақтары оқушының жоғарыда берген жауаптарына оларды тереңдету үшін қойылады)
|
1.Неліктен қиянатшылар Біржанды «жынданды» деп лақап таратқан?
Себебі, ру арасында талас-тартыс оның отбасына да әсер етеді.
2.Не себепті Біржан «Теміртас» әні арқылы мұңын шақты?
Себебі, Әділетсіздікке, зорлық-зомбылыққа деген Біржан салдың наразылығы, өкініш үні осы трагедиялық әнде айқын сезіледі
|
Теориясы:
«Талдау»
(1.Салыстыр,
2. Айырмашылығы неде?
3. Ұқсастығы неде?
4.Тақырыптың басты идеясын жаз деген тапсырмалар болу керек. Немесе 1-3 тапсырмаларды
|
Салыстыр
Халық әндері –нота сауатынсыз, халыққа айтылу, естілу арқылы жеткен әндер
Халық композиторлары – арнайы музыкалық білім алмаған, ел арасынан шыққан өнерпаздар
|
Теориясы:
«Жинақтау»
(Қорытынды шығар,анықтама бер, мазмұнды жүйеле, кестені, тірек сызбаны, сөзжұмбақты толтыр немесе өзің құрастыр тағы с.с. басқа түрдегі тапсырмалар оқушының жоғарыдағы «тақырыптың басты идеясына» жазған жауабына қойылады)
|
Бурылтай Теміртас Біржан сал
Ләйлім шырақ Жамбас сипар
Айтбай Біржан сал Көкек
Жонып алды Алтын балдақ
Ғашығым Жанбота Адасқақ
|
Практикасы: «Қолдану»(оқулықпен жұмыс жүргізу барысында тек қарапайым тапсырмалармен бекіту жүргізіледі. Дайын формулалар арқылы есептер шығару орындалады )
|
|
Б
|
у
|
р
|
ы
|
л
|
т
|
а
|
й
|
|
Л
|
ә
|
й
|
л
|
І
|
м
|
ш
|
ы
|
р
|
а
|
қ
|
|
|
Т
|
е
|
м
|
і
|
Р
|
т
|
а
|
с
|
|
|
|
Ж
|
о
|
н
|
ы
|
п
|
а
|
л
|
д
|
ы
|
|
|
А
|
й
|
т
|
б
|
а
|
й
|
|
|
Ж
|
а
|
Н
|
б
|
о
|
т
|
а
|
Торкөздерге мәтінде берілген Біржан әндерінің атын дұрыс орналастыр
|
Практикасы
«Баға беру» (Сен қалай ойлайсың? Не істер едің? деген тапсырмалар оқушыға жоғарыда алған білімін (теория бойынша) және біліктілігін (практикасы бойынша) өмірдегі жағдаяттарды шешуге бағытталып қойылады
|
Ән орындайық! Дауыс жаттығуын жасау
Бақытты балалық шақ
Муз: Ә.Еспаев сөзі: Ж.Тұрбеков
Жарастықпен жайнатып өмір көркін
Гүл бақшада жайраңдап өскен еркін
Шат-көңілді бақытты ел ұланымыз
Келешекте ұлы істі меңгеретін
Отанымыз әлпештеп анадайын
Құшақтайды аялап сағат сайын
Зәулім мектеп, кең сарай, түрлі алаң
Не керектің біз үшін бәрі дайын
Білім шыңын өрлейміз басып алға
Қиындық жоқ бөгеліс жолымызда
Салтанатпен сап түзеп ән шырқаймыз
Көк туымыз желбіреп қолымызда
«Бақытты балалық шақ» әнін жаттап кел.
Біржан салдың «Теміртас» әнін тыңдау
1. Ақынның ұлына арнаған әнінің мазмұны нені меңзейді?
Әннің көңіл-күйін қандай бояумен білдірер едің?.
|
|
ІІІ кезең (кері байланыс – бағалау кезеңі): Жеке жұмыс. Жоғарыда меңгерген мазмұнды үш деңгейге іріктеп (әр деңгейдің білімділік, біліктілік, яғни құзыреттілік деңгейін анықтайтын тапсырмалар) оларды біртіндеп орындату арқылы балл жинату барысында оқушының құзіреттілік деңгейін анықтап, әділ бағалау жүзеге асырылады. Бұл тапсырмаларды оқушылар сабақтың соңына дейін қалған 15 минуттың 12 минутында орындайды + 3 минут қортынды жасалады. Қалған тапсырмаларды үйде аяқтап келеді. Қортынды балл саны дәстүрлі бағаға айналдырылып, келесі сабақтың басында сынып журналына қойылады, мониторингке тіркеледі.
|
|
Директордың
оқу ісі жөніндегі
орынбасары: Мырзахметов Б.Т.
|
Достарыңызбен бөлісу: |
