Өсімдік шаруашылығы практикумы қайта өңделіп, толықтырылып екінші шығарылуы
жүктеу/скачать 13,01 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Саратовская 5.
- Саратовская крупнозерная.
- Шолпан, 1991 (11,12).
- Гүл шоғыры
Пайдалануға рұқсат етілген күздік қара бидай сорттары. Саратовская 4. Юго-Восток АШҒЗИ-да шығарылған, вулъгаре түршесі орташа мерзімде пісетін сорт, қысқа жөне құрғақшылыққа төзімділігі жоғары, 1976 (2,4,6). Саратовская 5. Юго-Восток АШҒЗИ-да шығарылған, вулъгаре түршесі, орташа мерзімде піседі, қысқа, құрғақшылыққа жэне жапырылып қалмауға төзімді, 1986 (1,2,4,6,9,11,12). Саратовская крупнозерная. Юго-Восток АШҒЗИ-да шығарылған, вульгаре түршесі, орташа мерзімде пәседі, қысқа жөне қүрғақшылыққа тезімділігі жоғары, 1956 (6). Шолпан, 1991 (11,12). Защита, 1991 (4). АРПА - ЯЧМЕНЬ - НОІФЕІШ ТАПСЫРМА Арпаның морфологаялық белгілерін оқып- үйрену. Түр тармақтарын, топтарын жөне түршелерін анықгау. Қарастырылып отырған аймақта аудаңцастырылған сорттарды оқып-үйрену. Арпаның жалпы морфологиялық белгілері басқа дөнді дақыддарға ұқсас, бірақ айырмашылықтары да бар (19-сурет). Гүл шоғыры- масақ, оның білігі мүшелерден түрады, ал олардың кемерінде дара гүлді үш масақша орналасқан. Гүл екі түрлі гүл қауыздарынан - сыртқы және ішкі - тұрады, қьштық сыртқы гүл қауызының төбесіне қарай бекіген. 
19-сурет. Арпа: 1,2-егін көгі жөне дөннің толысу кезеңдеріндегі өсімдіктер; 3,4-қосқатарлы арпа және оның келденең қимасы; 5-білік кемеріндегі масақшалар; 6-дөндер; қабьгқты және жалаңаш; 7,8,9,10-сондай көпқатарлы арпада; 11-түр өзгерістеріне ұшыраған масак (фуркатты арпа); 12-тегіс жөне аратісгі қылтықтар (улкейтілген). Барлық мөдени арпалар бір түрге егістік арпаға (Ногсіеит заіІУііт Ьеззеп) жатады, Масақ білігінің кемеріндегі масақшалардың жеміс санын қалыптастыруына қарай егістік арпа үш тұр тармақтапктя л ;. Көпқатарлы арпа — Н.8. \аі1§аге Ь. — білік кемерінде үш жемісті масақша орналасқан. Қос қатарлы арпа - Н. §, Бізіісһит Ь, - білік кемерінде жемісті масақша біреу. 3. Аралық арпа — Н. 8. Іпіегтеёіит һ. — білік кемерінде 1-3 жемісті масақша болады. Көпқатарлы арпада дұрыс алты қатарлы, немесе алты қырлы (һехазіісһшп тобы) және бүрыс алты қатарлы, немесе төрт қырлы (іеігавіісһит тобы) ажыратылады. Масақтың көлденең қимасында дүрыс алты қатарлы арпалар дүрыс алты сәулелі жүлдыз, ал бүрыс алты қатарлы-төрт бүрышты кескін (фигура) береді.
1) апііа К. Ке., 2) ОеҒісіепііа К. Ке§. Миіапііа тобына жеміссіз бүйір масақшаларында масақ қабықшаларымен қатар гүл қабықшалары да сақталған арпа жатады. ОеГісіепііа тобына жеміссіз бүйір масақшаларда тек қана масақ қабықшалары бар арпа кіреді. Қосқатарлы арпаның дәндері масақ білігінің кемерінде еркін дами отырып, симметриялық құрылыс қалыптастырады жөне бүкіл масақ бойында біркелкі болады. Көпқатарлы арпада дәндер біркелкі емес; масақ білігінің кемерінде орналасқан үш масақшаның ортасындағы дөн ірі келеді, ал бүйір дәндері біршама қисайып бітеді де ұсақтау келеді. Сондықтан симметриялы тұқым тобын қосқатарлы арпаға, ал симметриялы дәндер 40%-тен төмен болғанда-көпқатарлы арпаға жатқызады. Аталған тұр тармақтарын қабықты дөндердің ойығывдағы негізгі қылы бойынша да ажыратылады. Қысқа талды қыл кепқатарлы арпаға, ал ұзынталды қыл-қосқатарлы арпаға тән. Арпаның түршелерін мына белгілері бойынша анықтайды: дөннің қабықтылығы (қабықты немесе жалаңаш), масақтың тығыздығы (борпылдақ немесе тығыз), қылтықтылығы (қылтықты немесе ылтықсыз-үш қалақты өскіндермен), қылтықтардың аратістілігі (тегіс немесе ара тісті), масақтың түсі (сары немесе қара). Арпа масағының тығыздылығын масақ білігінің 4 см. үзыңдығына келетін білік мүшелерінің санымен анықтайды. Егер 4 см білік үзындығында 14-ке дейін мүшелер болса масақ борпылдақ, ал 15-тен артық мүшелер болса масақ тығыз деп есептеледі. Арпаның түршслерін анықтау үшін төмендегі анықтамалықты пайдалануға болады (48-кесте). Пайдалануға рұқсат етілген арпа сортгары
жүктеу/скачать 13,01 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|