Оқу жылына «Жалпы медицина» факультетінің 5 курс студенттеріне «Жалпы дәрігерлік тәжірибе негіздері» пәні бойынша аралық бақылаудың емтихан сұрақтары
Емханада жүргізіліп жатқан жұмыс көлемі
жүктеу/скачать 1,14 Mb.
|
Емтихан билеттері терапия толық қалғандарын өздерін оқып алындар
- Бұл бет үшін навигация:
- Емхананың хирургиялық бөлімшесінің құрылымы
- Жұмсақ тіндердің іріңді аурулары: фурункул, карбункул, гидраденит, абсцесс, флегмона кезіндегі жалпы тәжірибелік дәрігердің диагностикасы мен тактикасы. Клиникасы. Болжамы және асқынулары.
| Емханада жүргізіліп жатқан жұмыс көлемі:
Ауруларды анықтау. Науқастарды тексеру, қажнт болған жағдайда диспансерлік бақылау жүргізу. Сонымен қатар,науқастарды емдеу анықталған жағдайда оларға еңбекке жарамсыздық қағазы беріліп, кейде басқа жұмысқа аударылады. Науқастарды жұмысқа қабілеттілігінің жоғалуында медициналық әлеуметтік-сараптау комиссиясына (МӘСК) жолданады. Емхананың хирургиялық бөлімшесінің құрылымы: Бұл хирургия, таңу, операция алды, операция, автоклав кабинеттері. Жалпы тәжірибе дәрігеріне және хирургқа емханада жұмысты қалай ұйымдастыруды білу керек.Емханада хирургия,таңу бөлмелері стерильді және таза, құрал-жабдықтармен жабдықталған болуы тиіс. Сондай-ақ емханада хирургиялық науқастарды есепке алғаннан кейін динамикалық бақылауға алады. Бұл науқастарға: әртүрлі оқшауланған жарықтар, аяқ тамырларының варикозды кеңейуі,трофикалық жаралар, лимфостаз,сүт безінің қатерсіз ісіктері жатады.Көрсетілген патологияс бар науқастарда жылына 1-2 рет емдеу, алдын-алу, асқыну мәселелері шешіледі. Рейно ауруы,эндоартрит намесе атросклерозы бар науқастар жылына 2-4 рет қайталап қаралады Қолдың іріңді қабыну аурулары кезіндегі жалпы тәжірибелік дәрігердің диагностикасы мен тактикасы: панариций, қол басы флегмонасы. Клиникасы. Болжамы және асқынулары. Сырқаттың ерекшеліктері және хирургиялық емдеу. Жансыздандыру әдістері. Жауап: Саусақ тіндерінің қабынулары – панариций немесе қазақша күбірткі деп аталады. Бас бармақтың, шынашақтың, алақанның ортаңғы бөлік төмпешіктерінің және өол ұшының сыртқы беткейінің қабынуларын қол ұшы флегмоналары дейді. Емхана хирургтарының қабылдауында болатын 15-30 % және уақытша жұмысқа жарамсыз амбулаториялық хирургиялық аурулардың 8-10%- ын панариций және қол абсцесі, флегмонасы құрайды. Көп жағдайда панарицийдің қыздырғышы – стафилококк; сирек – басқа микрофлора болып табылады. Инфекция кіру қақпасы: Қол ұшының ұсақ зақымданулары (уколдар, жаншылулар, үйкелген орындар т.б.) инфекцияның енуіне және қабынудың дамуына бөгде заттар – тікендер, шынының ұсақ бөліктері, металл кесінділері ықпал жасайды. Инфекция енген орында бөгде заттар айналасында ісіну, тіндердің қабыну инфильтрациясы, кейін іріңді инфильтрация дамиды. Клетчатка құрылысының ерекшелігіне байланысты түзілген ірің сыртқа қарай тесіп шығады немесе терең жатқан сіңір, буын, сүйекке тарап, сіңірлік, буындық панариций дамуына алып келеді. Қабыну үрдісі сіңір қынабында немесе буында біріншілік дамуы мүмкін. Қабыну үрдісі әдеттегідей даму деңгейлерінен өтеді, оның таралуы қол ұшының анатомиялық құрылысымен сипатталады.Ауыр жағдайларда қабыну үрдісі барлық саусақ тіндеріне таралуы мүмкін(пандактилит). Қабыну дамығанда тіндердің жаншылуы панарицийлермен қоса құрғақ некроздардың пайда болуына ықпал жасайды. Уақытында және дұрыс жасалған операция қабыну үрдісінің ары қарай дамуының алдын алады. Клиникасы: Қабынудың бастапқы (серозды-инфильтративті) және іріңді (іріңді-некроздық) фазаларын қарастырады. Қол ұшының іріңді ауруларының клиникалық көрінісі кезінде кез-келген басқа қабыну үрдістері сияқты жалпы және жергілікті сипаттардан – ісіну, гиперемия, ауырсыну, дене температурасының артуы, ағза қызметінің бұзылуынан тұрады. Бірақ қол ұшы саусақтарының қабыну үрдістерінің арнайы, өзіне тән белгілері бар. Білектің, иық немесе балтырдың тері асты клетчаткасы қабынған кезде қабынудың жергілікті сипаттары тікелей ең айқын деструктивті өзгерістері бар зонада орналасады. Алақанның тері асты клетчаткасының қабынуында тек пальпаторлы түрде ауырсыну және алақан контурының тегістелуі анықталады. Қол ұшының басқа сипаттары (гиперемия, айқын ісіну) қол ұшының сыртқы беткейінде жақсырақ білінеді. Соңғысы кейде ірің ошағын анықтауды қиындатады және диагностикалық қателіктердің себебі болып табылады.Соның салдарынан дұрыс жасалмаған кесулер еңбекке жарамсыздық күндерін тек арттырып қана емес, сонымен қатар емдеудің нәтижелеріне де айқын көрініс береді. Классификациясы Панарицийлер: І. Беткейлік формасы: а) терілік б) тері астылық в) тырнақ айналасының панариций г) тырнақ асты панариций ІІ. Терең формасы: а) сіңірлік б)сүйектік в)буындық г) пандактилит Тері панарицийлерінде экссудат эпидермис астында орналасады және оның көпіршік тәрізді түлеуіне алып келеді, көпіршік құрамы серозды, іріңді немесе геморрагиялық сипатта болады. Кейде тері парарицийі дене температурасының біршама жоғарылауымен, аймақтық лимфаденит және лимфангитпен бірге жүреді, ол вирулентті инфекцияның болуымен түсіндіріледі. Емі – асептика заңын сақтай отырып, іріңдікті тіліп ашып,көтерілген эпидермисті кесіп, алып тастап, антисептиктерменжуып, асептикалық таңу салынады. Лимфангиитпен асқынғанжағдайда антибиотик, физиотерапия тағайындап, қолдыңқимылын шектеу қажет. Операциядан кейін кол ауырмаса,жарадағы таңғышты 3-5- күнде бір ауыстырады. Саусақсыртында панариций сирек кездеседі, болған күнде де науқастыаса мазаламайды, тері жұқа болғандықтан іріңдік өзі жарылады. Тері асты панарициі қол ұшының іріңді ауруларының ішінде ең жиі тараған. Тері асты панарициіне қабыну фокусы пайда болған жерде ауырсынуы тән. Ауырсыну біртіндеп артады, тартып, солқылдатып ауырады. Аурудың алғашқы сағаттары, кейде тіпті алғашқы күндері науқастар күнделікті жұмысын әдеттегідей атқарады. Бірақ ауырсыну сезімі біртіндеп артып, науқастың тыныштығы мен ұйқысы бұзылуына әкеледі.Саусақты зерттегенде ең алдымен тіндердің кернеуіне, кейде қабыну ошағына жақын фалангааралық бүккіш жүлгенің тегістелуіне назар аудару қажет. Тері жабындыларының гиперемиясы айқын емес. Түйме тәрізді зонд көмегімен пальпациялау арқылы ауырсынуы ең жоғары аймақты анықтауға болады, ол ірің ошағының орнына сәйкес келеді.Науқастың халі тұрақты ауырсыну сезіміне байланысты нашар болады. Саусақтың май клетчаткасына ене өтетін және тері мен сүйек қабын байланыстыратын дәнекер тінді таспалар ісінудің перифириялық аймақтарға таралуына кедергі болады. Осы таспалардың керілуі саусақтың ауырсынуының белсенділігін арттырады. Тері асты панарициі іріңнің тереңге өтіп таралуына бейімділігімен сипатталады. Емі. Қабынудың ұйыма кезеңінде антибактериалды ем,физиотерапия (ультракүлгін, лазер, рентген сәулелері),иммобилизация, энзимотерапия тағайындалады. Іріңдікезеңінде, саусақтың солқылдап қатты ауруы, ауқымдықызаруы, ісінуі, лимфа бездерінің шошынуы, дене қызуыныңкөтерілуі, лейкоцитарлық формуланың солға жылжуында, операция жасалуы қажет. Операция нәтижелі болу үшін,саусақты толық жансыздандыру мақсатында Лукашевич –Оберст тәсілін қолданған жөн. Іріңді ошақтан жоғары саусаққа жіңішке резина жгут салынып, жгуттан төмен, фаланга сыртынаекі жағынан 2 мл. 2% новокаин ерітіндісін алақанға қарайбағытта енгізсе, 10 минуттан кейін саусақ толық жансызданады. Саусақ фалангасының теріасты панарицийін доғалдап немесесаусақ бойымен тіліп ашып, іріңін шығарып, өліеттердентазартады, дренаждайды. Ортанғы және проксималды фаланганың теріасты панарицийін Клапп тәсілімен, фаланганың алдыңғы бүйірінен ұзынынан паралелді тіліктермен тіліп ашады,дренаждайды. Ақырғы жылдарда іріңдіктерді тіліп ашып, мұқиятнекрэктомия жасалғаннан кейін, жараны антисептиктерменжуып, жара қуысына, айналасындағы тіндерге антибиотиктеренгізіп, тігіс салу қолданылуда. Операциядан кейін жарааймағына антибиотиктер ерітінділері 2 -3 күн қатарынанинъекцияланады. 3-4 күннен бастап жергілікті физиотерапияқолданады (ультракүлгін, лазер сәулелері, ультрадыбыс, т.б.).7-9 күндері жараның жіптері алынады. Науқастың дене қызуыкөтерілсе, қосымша бұлшықетке антибиотиктер салынады.Теріасты панарицийін осы тәсілмен емдеуде 80-90%науқастардың жаралары жақсы жазылады. Паронихия – тырнақ айналасының қабынуы, ол оның ісінуімен, ауырсынуымен және айналасындағы тіндердің гиперемиясымен сипатталады. Қарап тексергенде зақымдалған тырнақ айналасы тіннің тырнақ пластинкасының үстің жаба өсуі анықталады. Қабыну үрдісі орналасқан саусақ фалангісінің сыртқы беткейінің ісінген тіндерін пальпациялағанда ауырсынады. Қабыну сипатының артуынан науқастар тез арада еңбекке жарамдылығынан айрылады. Тырнақ асты панарициі тырнақ пластинкасы астында іріңді экссудаттың жиналуымен сипатталады, ол өз кезегінде тырнақ пластинкасының тырнақ орынжайынан толығымен немесе белгілі бір бөлігінде түсіп қалуына әкеледі. Пальпациялағанда тырнақ пластинкасының тұрақсыздығы байқалады, оның тырнақ орынжайында бекітілуі нашарлайды, тырнақ тек қана матрикстің проксимальды бөлігінде мықты бекіген. Көзбен қарағанда тырнақ дистальды, проксимальды немесе бүйір бөліктеріндегі іріңнің жиналауын көреміз. Буындық панарициі саісақтың фалангааралық немесе алақан-фалангалық аймақтардың дорсальді бетінің жарақаттарынан пайда болады, аталған аймақтарда буындар тек жұмсақ тіндердің жұқа қабатымен қапталған. Қабынудың сероздық фазасында ауырсыну қарқынды болып, науқастың тыныштығын бұзады, еңбекке қажеттілігін айтарлықтай төмендетеді. Қабынған буын ұршық тәріздес формаға ие болады. Сыртқы фалангааралық жүлгелер тегістеледі. Саусақты бүгуге жасалған талпыныстың өзі зақымдалған буында ауырсынудың жедел артуына алып келеді. • Емі. Процестің серозды кезеңінде буынның қимылыншектеп, антибиотиктер, физиоем тағайындалады,буынға пункция жасайды. Серозды сұйықтық алынса,буын қуысына антибиотиктерді енгізеді. Аталғаншаралар нәтижесіз болса, буынға қайталап пункцияжасалады, іріңді экссудат анықталса, буынды тіліпашып, антисептиктермен жуып, тексеру жүргізгендесүйек беттері деструкцияға ұшырамаса, буын қуысыдренаждалады, деструкция болса, буынға резекцияжасалады. Сүйек панарициі екіншілік жолмен пайда болады, яғни патологиялық үрдістің саусақтың жұмсақ тіндерінен сүйекке өтуінен пайда болаты панариций түрі. Саусақтағы ауырсыну сезімі сыздаған, тұрақты, жарадан біраз мөлшерде ірің шығады, кейде арасында біраз мөлшерде сүйек секвестрларын көруге болады. Фаланга түйреуіш тәрізді қалыңдайды, пальпация кезінде ауырсынады.Сүйек панарицийі, саусақ фалангасының остеомиелиті, екі түрінажыратады: біріншілік панариций тікелей сүйек, сүйек қабыжараланып немесе гематогенді жолмен инфекция түсседамиды. 90-95% науқастарда екіншілік түрі кездеседі, теріастыпанарицийінің асқынуы болып табылады • Біріншілік сүйек панарицийінде өте қатты ауырсыну саусақфалангаларының ішінен басталады, науқас қолын қоярға жертаба алмай, үнемі көтеріп ұстауға мәжбүр болады, саусақтіндері кернеліп қатаяды, дене қызуы көтеріліп, әлсіздік пайдаболады. Саусақ терісінің ісінуі, қызаруы кейіннен айқындалады. Саусақтың жұмсақ тіндерінің панарицийлеріне операция жасалғаннанкейін, жағдайы жақсарып келе жатқан науқастың қолы қайтасолқылдатып ауырып, ісініп, қызарса, жарадан ірің толық шықпаса,дене қызуы 39-40º көтерілсе, қабыну асқынып, сүйекке тарап,екіншілік сүйек панарицийі дамиды. Сүйек панарицийлерініңклиникалық көріністері тері асты панарицийіне ұқсас келеді, тек қанаауырсыну сезімі белсендірек. Тырнақ фалангасы колба тәріздесісінеді. Домалақ ұшты зондпен зерттегенде қабынған саусақфалангасы тұтас ауырады. Рентгендік зерттеуде фалангалардыңдеструкциясы сырқаттың 10-14 — күндерінде айқындалады. Сүйекпанарицийінің диагнозы операция кезінде анықталады. Сүйекпанарицийлерінің бастапқы кезеңінде емі, тері асты панарицийініңемінен айырмашылығы жоқ. Саусақ сүйектері өліеттенсе(секвестрлену), ірі секвестрлерде секвестрэктомия операциясыжасалса, ұсақ секвестрлер іріңдеп өздері шығады. Сүйек панарицийіасқынып, саусақ буындарына, сіңір қынаптарына таралуы мүмкін. Сіңір панарициі Тері асты панарициі кей жағдайларда инфекцияның сіңір қынаптарына және саусақтарды бүккіш сіңірлерге таралуынан тендовагиниттердің себебі болып табылады. Науқастың жалпы жағдайының нашарлауы, бүкіл саусақ бойымен солқылдап ауруы, фалангарааралық жүлгенің тегістелуін байқалады. Саусақ сосиска тәрізденеді және сәл бүгілген түрде болады. Жұмсақ тіндердің іріңді аурулары: фурункул, карбункул, гидраденит, абсцесс, флегмона кезіндегі жалпы тәжірибелік дәрігердің диагностикасы мен тактикасы. Клиникасы. Болжамы және асқынулары. Жауап: Жұмсақ тіндердің хирургиялық инфекциясы дегеніміз – көптеген дерттер мен операцияданкейінгі асқынулар. Бұл патологиялық процестер мыналар: Іріңді дерттер. Жедел хирургиялық ауруларда болатын іріңді-бұзылыстық процестер. Ашық және жабық жарақаттар кезіндегі іріңдеулер. Операциядан кейін дамитын инфекциялық асқынулар. Іріңді инфекцияның жіктелуі Клиникалық ағымына байланысты: Жедел хирургиялық инфекция жедел іріңді инфекция; жедел шіру инфекциясы; жедел анаэробтық инфекция; жедел спецификалық инфекция (сіреспе, түйнеме). 3• Созылмалы хирургиялық инфекция • созылмалы бейспецификалық инфекция; • созылмалы спецификалық инфекция. Қоздырғышына (этиологиясына) байланысты стафилококтық; стрептококтық; пневмококтық; колибациллярлық; создық (гонококктық); анаэробтық спора түзбейтін; клостридиялық анаэробтық инфекция; Орналасқан жеріне(локализациясына) байланысты: • аралас инфекция. жұмсақ тіндердің; сүйектер мен буындардың; ми қабықтарының; кеуде қуысы ағзаларының; іш қуысы ағзаларының; бөлек ағзалар мен тіндердің (алақан, емшек безі). Жұмсақ тіндер хирургиялық инфекциясын 4 дәрежелі тереңдікке бөледі: I дәрежелі тереңдік – терінің өзінің қабынуы: фурункул, фурункулез, тілме (рожа), шошқа тілмесі (эризипиелоид ). II дәрежелі тереңдік – тері астындағы шел қабаттарының қабынуы: карбункул, гидраденит, абсцесс (іріңдік), целлюлит (флегмона). III дәреже – беткі шандырдың (фасцияның) қабынуы: стрептококтық некрозды фасцит, некрозды фасцит. IV дәреже бұлшық еттер мен терең шандырлық құрылымдардың қабынуы: пиомиозит, бұлшық ет қаптарының инфекциясы, клостридиальдық емес мионекроз. Жергілікті іріңді ауруларЖергілікті іріңді ауруларға теріде және шелде пайда болатын аурулар жатады. Оларға: шиқан, сыздауық (фурункул), көршиқан (фурункулез), карбункул – сом , ит емшек (гидраденит),іріңдік (абсцесс), шелдің жайылымды қабынуы (флегмона),тілме (рожа) ,түйнеме-күйдіргі (сибирская яза) эризипилоид аурулары жатады. ЖіктемесіҚабыну процессінің жіктемесі: Ағымы бойынша жіктемесі: Асептикалық; жедел, Іріңді; созылмалы. Геморрагиялық; Шіру. Этиологиялық фактор бойынша жіктемесі: инъекциядан кейінгі, жарақаттан кейінгі және т.б. Қауіп-қатерлі факторлар Қауіп-қатерлі факторлар: жеке гигиена ережелерін сақтамау. Генетикалық бейімділік, иммунитеттің төмендеуі. Абсцесс
тіндердің қалыпты құрылымының бұзылуына әкелетін (көбіне перифокалді ісікпен бірге жүретін), қапшықпен шектелген іріңдік. Тері мен тері асты шелмайының абсцестері: сыздауық, көршиқан. Қоздырушысы: Staphylococcus aureus. Клиникалық көріністері Теріге жақын орналасқан абсцесте қабынудың жергілікті белгілері (терінің қызаруы, ісінуі, жергілікті температураның көтерілуі,солқылдатып ауруы, ауырған мүшенің функциясының бұзылуы)айқын көрінеді, кейде тері жұқарып флюктуация (бүлкілдеу) симптомы пайда болады. Абсцесс қуысындағы іріңнің түріне, консистенциясына, иісіне қарап қоздырғыштардың түрлерін анықтауға болады: сасық, сұр түсті ірің шірікті қабыну тудыратын микрофлораға тән болса, сарғыш – жасыл ірің стафилококқа,иісі тәтті, көкшіл – жасыл түсті іріңдікті көкірің таяқшасы тудырады. Көлемді абсцесте іріңді интоксикация (іріңді – резорбциялық қалтырау синдромы) салдарынан науқастың жалпы жағдайы нашарлайды, дене қызуы көтеріліп, әлсізденеді, тәбеті төмендеп, басы ауырады. Диагностика Қан анализдерінде:лейкоцитоз, нейтрофилез, лейкоциттік формула солға жылжып, ЭТЖ өседі. Абсцесті гематома, киста, ыдыраған қатерлі ісіктерден ажырата білу керек. Диагнозды анықтауда науқастың шағымдары, анамнезі,сырқаттың жергілікті және жалпы көріністеріне сүйене отырып, арнайы тәсілдерді қолданады. Ең нәтижелі тәсіл – абсцесті пункциялап, алынған сұйықтықты бактериологиялық зерттеуге жіберу. Ішкі мүшелер мен тіндерде терең орналасқан абсцестерді анықтап, пункциялау үшін ультрадыбыс, рентгендік зерттеулерді жиі қолданады. Абсцестің емі: асептика заңын сақтай отырып,пункция жасау, іріңді эвакуациялау, қуыста тұрған иненің бойымен іріңдікті тіліп ашу, қуысын антисептик ерітінділерімен жуып, силикон түтікшелері, марля томпондарымен дренаждау. Жалпы ем хирургиялық іріңді инфекцияларды емдеу принциптеріне сәйкес жүргізіледі (қан, плазма құю, антибиотиктер тағайындау, иммундық терапия жүргізу). Сыздауық (фурункул) - түкті фолликулдың және оны қоршаған тіндердің Жіті іріңдінекроздық қабынуы. Одан әрі қабыну май бездеріне және қоршаған дәнекер тіндерге ауысады. Көбінесе терінің ластануға (білек, қол ұшының сырты) және үйкеліске (мойынның артқы беті, бел, бөксе аймағы, сан) жиі ұшырайтын аймақтарында байқалады. Қоздырушысы көбінесе Staphylococcus aureus, сирек Staphylococcus pyogenes albus. Клиника Клиникалық көрінісінде: шаш түбінде инфильтрат, ортасында болар болмас іріңдік (пустула), айналасында гиперемия анықталады. Инфильтрат жұмсарып, іріңдеп жарылады, қанды ірің мен өлі еттенген шаш түбірі сыртқа шығады, орнында 2-3 күнде тыртықтанып бітетін, жара пайда болады. Егер де тері жабындысында фурункулдан тараған қызыл жолдар, жолақтар пайда болса, регионарлы лимфа бездері шошынса, ол инфекцияның жайылып, лимфа тамырларының, лимфа бездерінің қабынуымен (лимфангиит, лимфаденит) асқынуының белгісі. Бетте орналасқан фурункул өте қауіпті: іріңді тромбофлебит, менингит, сепсиспен септикопиемиямен асқынуы мүмкін. Емі Фурункулды консервативті емдеуден бастайды, қабыну ошағын 70% этил спирті, 2% салицил спирт ерітінділерімен сүртіп, УЖЖ, т.б. физиопроцедуралар жасалады. Іріңдеу кезеңінде, іріңдікті тіліп ашып, өліеттерден тазартып, антисептиктермен жуып, жара тазарғанша протеолиттік ферменттер, натрий хлордың 10% ерітінділеріне малынған дәке (марля), резина дренаждар қойылады, жараны ультракүлгін сәулесімен қыздырады. Тазарған жараларды антисептикалық майлармен таңу салып, емді жалғастырады. Операциядан кейінгі жара емдеу нәтижесінде жетіліп, тыртықтанып жазылады. Фурункулдың лимфангиит, лимфаденит, тромбофлебит, менингит, сепсиспен асқынған түрлерінде науқастарды жедел ауруханаға жатқызып, антибиотиктер, сульфаниламидтер, инфузиялық, иммундық терапиялар жүргізіледі Көршиқан (карбункул) Көршиқан (карбункул) - тері мен тері асты клетчаткасының ауқымды некрозы пайда болуына әкелетін бірнеше түкті фолликулдар мен май бездерінің Жіті іріңдінекроздық қабынуы. Көршиқан көбінесе мойынның артқы бетінде, жауырын аралық және жауырын аймағында, белде, бөкседе, сирек қол, аяқта дамиды. Қоздырушылары – Staphylococcus aureus немесе стафилострептококктық инфекция, сирек стрептококк. Клиника Көршиқан кезінде – бастапқысында тез ұлғаятын беткейлік пустуламен кішірек қабынбалық инфильтрат пайда болады. Тіндердің ширығуы пальпация кезіндегі кенеттен ауырсынуларға алып келеді, сонымен қатар кеңейген, өзіндік ауырсынулар. Инфильтрат аумағындағы тері ширыққан және ісінген. Некроз ошағының үстіндегі эпидермис бірнеше жерден жарылған, бірнеше тесіктер түзіледі ("сито"), олардан қою жасыл сұр түсті ірің шығарылады. Тесіктерде некроздалған тіндер көрінеді. Жеке тесіктер бірігеді, теріде үлкен ақаулар түзіледі, олардан көптеген ірің және некроздық тіндер бөлінеді. Температура 40 С дейін көтеріледі, аздаған уыттану байқалады (жүрек айну және құсу,тәбеттің жоғалуы, қатты бас ауырулар, ұйқысыздық, сирек жағдайда сандырақ және естүссіз жағдай). Емі Шиқан кезінде операция сирек жасалады. Бірақ іріңді-некроздық діңгектің нашар шығуы кезінде теріні өткір скальпельмен кеседі. Шиқанды кесуге болмайды, себебі іріңді инфекция өзге қоршаған тіндерге жайылуы мүмкін. Шиқанды қатты басуға және қабынба ошағына массаж жасауға қатаң тиым салынады. Шиқан кезінде консервативті ем тиімсіз болса, үдемелі уыттану операция жасау үшін көрсетім болып табылады. Операция наркозбен жүргізіледі және операцияның мәні шиқанды некроздың барлық қалыңдығы арқылы, өмірге қабілетті тіндерге дейін крест тәрізді кесуде. Натрий хлоридінің гипертониялық ерітіндісімен, Вишневский майымен және өзге де антисептиктермен таңу. Флегмона Флегмона – дерма мен оның астындағы тіндердің бактериялық инфекция болуына байланысты дамитын жайылмалы қабынуы. Қабынудың жергілікті белгілерімен (тері қызуының жоғарылауы, қызару, ауыру сезімі, лимфангит болуы) қатар жүйелік клиникалық белгілер (қызба, лейкоцитоз) жиі көрініс табады. Клиника Ауру температураның 38-40оС-қа жоғарылауымен жедел басталады. Тез интоксикациябелгілері басталады. Мазасыздық әлсіздікке ауысады. Терісі сұр түске енеді, мәрмәрсуреті пайда болады. Жиі беткей дем алу, тахикардия, жүрек тондарының тұйықталуы, қанда лейкоцитоздың жоғарылауы байқалады. Аурудың алғашқы сағаттарында-ақ теріде қызарған және тығыздалып шектелген, пальпация жасағанда ауыратын аймақ пайда болады. Зақымдалған ошақтың терісі ыстық және қыртыстанбайды. 8-12 сағаттан кейін зақымдалған аймақ 2-3 есе үлкейеді, сол жердің терісі көгереді, қоршаған тіндердің ісінуі пайда болады. Біртіндеп инфильтрация ошағының ортасында жұмсару пайда болады. Кейбір жағдайда тері некрозы пайда болып, ауқымды жаралық кемістік түзе отырып терісі түсіп қалады. Жараның түбі сұр түсті, некрозданған шелмай қалдықтары көрінеді, жиектері тесілген, тегіс емес, түйіршіктер жоқ. Жараның мұндай түрі жағымсыз болжам туралы ойлауға итермелейді. Жағымды ағым кезінде некрозданған тері түсіп қалғаннан кейін өлшемі үлкен емес (диаметрі 3-6 см) жаралар пайда болады, олар біртіндеп түйіршікке толып, жиектері эпителилене бастайды. Əрі қарай жаралық кемістіктің орнында көбінесе дөрекі тыртық пайда болады, ол кеуде торының деформациясына, бел лордозы мен кифозына әкеледі де, баланың жасы өскен сайын үдей береді. Емі Жалпы жансыздандыру арқылы теріде зақымдалу ошағы үстінде және сау терімен шекарасында шахмат тәртібімен көптеген тіліктер жасайды. Тіліктің ұзындығы 1-1,5 см, тереңдігі теріасты шелмай қабатына дейін жетуі тиіс. Кейін натрий хлоридінің гипертониялық ерітіндісімен немесе антисептикпен (фурацилин, диоксидин, хлоргексидинтиоглюконат, калий перманганаты) 2-3 сағатқа таңғыш салады. Келесі таңу кездерінде процестің таралуын бақылап отырады, қажет болса қосымша тіліктер жасайды. Тері некрозында және шекаралық (демаркациялық) сызықтар пайда болғанда некрэктомия жүргізеді. Жараны некроздық массалардан және іріңнен тазалағаннан кейін жақпа маймен таңғыш салады. Емдеу барысында физиотерапиялық шаралар жүргізіледі (УФО, УВЧ және т.б.), сонымен қатар түйіршіктердің өсуі мен эпителиленуі консервіленген плацента, фибринді пленка, жараны ультрадыбыспен, лазер сәулесімен өңдеу арқылы жүзеге асырылады. Жергілікті еммен параллель интенсивті ем жүргізіледі, оның құрамында дезинтоксикациялық, антибактериялық және иммуностимулдеуші шаралар болуы тиіс. Ұзақ уақыт массивті антибиотикотерапия қолданғанда микоз пайда болуының алдын алу және емдеу үшін итраконазол оралді ерітіндісі 5 мг\кг\күніне, 10 күн бойы тағайындалады Гидраденит Гидраденит (Hydradenitis; гректiң hidros – тер + аden – без + itis; синонимі: тубероздi абсцесс, hydradenitis phle gmonosa, аЬsсеssus sudoripfrus (Verneuil) staphulodermia suppurativa; ескi атауы сучье вымя) – терiнiң майлы безiнiң, маңындағы тері астышел қабатымен бiрге iріңдi қабынуы, колтық асты шұңқырмен кейде шап аймағына таралады. Көбiнесе алтын түстес стафилококкпен түзіледі. Клиника
қорытынды ем бермейдi, сол күйiнде қалады және iрiңдi процесс ары қарай дамиды. 2-3 күн iшiнде дене қызуы жоғарылайды. Зақымдануда терi асты шел қабатының ұзақ некролизi, тоқтаусыз iрiң ағуымен жалғасады. Айналасындағы тiндердiң инфильтрациясы азаймайды. Операциядан кейiн жарақат толық жабылып бiткеннен кейiн де, қатты және ауырсыну сезiмi сақталатын инфильтрация қалады. Емі Науқастар қолтық асты шұңқырындағы көлденең тыртықты, қабыну процесiмен стационарға қайта келiп түседi. Аурудың флегмонозды ағымы кезiнде iрiң шандыр асты беткейi мен қолтық асты шұңқырының тері асты шел қабатына таралуы мүмкiн. Өте асқынып кеткен жағдайда немесе адекваттық дренаждау жасалмаса, субпекторальдық флегмонаның даму қаупi бар. Қолтық асты шұңқырында бiрiншiлiк инфильтрат пайда болса, бiрiншi сағаттарда ылғалды тез кептiретiн жартылай спирттi таңғыштар тағайындалады. Бұл кезеңде лимфатропты антибио тиктермен 3-5 күн аралығында емдесе нәтижелi болады. Майлы таңғыштар жылу және физио терапиялық емдер инфильтратты күшейтiп, ошақтағы абсцесс тез арада дамуына көмектеседі. Түзiлген абсцесс кезiндегi операцияда iрiңнiң инцизиясы және эвакуациясымен шектелмеу керек. Қуысқа Фолькман қасығымен хирургиялық кюретаж жасалу керек. Операциядан кейiнгi енгiзулер жарақатта ашық әдiспен жасалынады. Аурудың рецидивтi ағымы кезiнде көптеген операциядан кейiнгi тыртықтар және терi асты шел қабатының инфильтрациясының болуында хирургиялық ем екi этапта жүргiзiлу керек. Бiрiншi этапта жалпы жансыздандыру және қолтық асты шұңқырының терi қатпарларындағы ошақты iрiңге кесiп ену қатар жүргiзiледi. Инфильтрацияланған терi асты шел қабаты кесiп алынып тасталады. Жарақатқа операциядан кейiнгi енгiзулер ашық, мiндеттi түрде регионарлық әдіспен антибиотиктер жіберіледi. Госпитализация Госпитализациялауға көрсетімдер: көршиқан, флегмона. Профилактика Біріншілік профилактика: жеке гигиена ережелерін сақтау,иммунитетті жоғарылату. Профилактикалық шаралар: сүтқоректілердің тістеуінен кейінантибиотиктерді профилактикалық қолдану, жараны алғашқыхирургиялық емдеу, инфекциялық асқынулардың алдын алу үшінантибиотикотерапия тиімді. жүктеу/скачать 1,14 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|