ОҚу жылында қазақстан республикасының жалпы орта білім беретін мектептерінде оқу процесін
десант», «Гүлді калейдоскоп», «Ең жасыл кабинет», ««Жасыл» алтын»
жүктеу/скачать 3,46 Mb. Pdf көрінісі
|
ИМП-каз-сонгы-15.07
- Бұл бет үшін навигация:
- Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
- (қысқы және жазғы дүниежүзілік Гимназия)
- «ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ» БІЛІМ САЛАСЫ Қазақ тілі
- Дәйектемелер 3 балл
- Композициялық тұтастығы және логикалық жүйелілігі 3 балл
- Сөйлеу мәдениеті 2 балл
- Барлық балдардың жиынтығы 1 0
- Өлшемшарттар Дескрипторлар Балдары
- Грамматикалық норманы сақтау 2 балл
- Стилистикалық норманы сақтау 2 балл
- Барлық балдардың жиынтығы 10
десант», «Гүлді калейдоскоп», «Ең жасыл кабинет», ««Жасыл» алтын», 64 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
Плоггинг «Экожүгіру» және т.б. тәрізді жобаларды ауқымды түрде енгізу ұсынылады. Білім алушының интеллектуалды мүмкіндіктерін, көшбасшылық қабілеті мен дарындылығын, сондай-ақ ақпараттық мәдениетінің дамуын қамтамасыз ететін мотивациялық кеңістікті қалыптастыру. Іс-шаралар жоспарын жүзеге асыру шеңберінде мынадай элективті курстарды өткізу ұсынылады. «Жүрек тілімен өткізілетін физика», «Математика рухани-адамгершілік заңдар туралы ғылым ретінде», «Тарих пәнінің адамгершілік туралы сабақтары», «Ақпараттық мәдениет негіздері» элективті курстарын өткізу. Сонымен қатар, зияткерлік іс-шаралар: ойындар, конкурстар, тренингтер, викториналар, олимпиадалар, ғылыми-практикалық конференциялар, дарынды мамандармен және құрдастарымен кездесулер, рефераттар, ғылыми-зерттеу, ғылыми-тақырыптық ақпараттық жобалар, шығармашылық жұмыстар, баяндамалар, мектеп және студенттік медиа орталықтар, балалар БАҚ-ы, сайттар ашу, оқушылар арасында робототехника бойынша кешенді іс-шара, спидкубинг және басқа зияткерлік спорт түрлері бойынша фестивальдер. Тәрбие жұмысының негізгі бағыттарының бірі болып көпмәдениетті және көркем-эстетикалық тәрбие табылады. Қазақстан халқы Ассамблеясы мен этномәдени орталықтарымен ынтымақтастық орнату; оқу орындарында Қазақстан халқы шағын Ассамблеясын құру; үйірмелер, әдеби клубтар; экскурсиялар: театрлар, мұражайлар, көркемөнер көрмелері, галереялар, тарихи орындар; іс-шаралар: шығармашылық кештер, балалар мен жасөспірімдер шығармаларының көрмесі, халықтар достығының фестивалі, тілдік және шығармашылық клубтар, конкурстар; атақты адамдармен, өнер қайраткерлерімен кездесулер аталған бағытты жүргізудің негізгі механизмі болып табылады. Көркем-эстетикалық тәрбие аясында оқу орнында біздің мәдени жетістіктерді - кітаптарды, пьесалар, мүсіндерді, суреттерді, музыкалық әуендерді, ғылыми жетістіктерді және т.б. меңгеру және жетілдіру. Өткен мыңжылдықтағы халық ауыз әдебиетіндегі Ұлы Дала мұрагерлерінің үздік мысалдарын – ертегілер, аңыздар, болған оқиғалар, өсиеттер, эпостарды зерттеу. Тұрақты тақырыптық кітап көрмелерін ұйымдастыру ұсынылады. Тәрбие жұмысының бесінші бағыты ретінде «Дене тәрбиесі, салауатты өмір салты» салауатты өмір салты дағдыларын табысты қалыптастыру, дене және психологиялық денсаулықты сақтау, денсаулыққа зиян келтіретін факторларды анықтай білу үшін кеңістік құрады. Жалпы білім беру ұйымдарында бұқаралық спорт түрлерінде (футбол, волейбол, баскетбол, гандбол, футзал, ұлттық спорт түрлері: асық ату, тоғыз құмалақ, қазақ күресі) мектеп спорт лигаларының желісін кеңейту және спорт түрлері бойынша арнайы мамандандырылған сыныптар және спорттық секциялар ашу маңызды. Ұлттық ғылыми-практикалық дене шынықтыру орталығы өткізетін бұқаралық - спорттық іс-шаралар тізіміне сәйкес, білім алушылар 9-дан астам спорт түрлері бойынша ҚР колледждерінің студенттері мен 65 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
оқушыларының Қысқы ойындарына қатысуы тиіс. Ойын түрлері шаңғы тебу, қысқы президенттік көпсайыс, коньки тебу, шорт-трек, қысқы спорттық бағдарлау, хоккей, бенди (допты хоккей), мәнерлеп сырғанау, футзал. Республикалық көпсалалы балалар мен жасөспірімдер турнирлеріне және халықаралық жарыстарға (қысқы және жазғы дүниежүзілік
Тәрбие жұмысының ажырамас бөлігі жасөспірімдердің ұрпақ жаңғырту қабілетін сақтау, нашақорлық, алкоголизм, темекі шегу, АҚТҚ-ның алдын алу, сонымен қатар салауатты өмір салтының негіздері бойынша оқу семинарларын өткізу болып табылады.
Осылайша, 2019-2020 оқу жылында орта білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысының тұтас кешені белсенді өмірлік стратегиясы бар және патриоттық сезімін жоғары жеке тұлғаны қалыптастыру арқылы ұлттық бірегейлікті сақтауға бағытталуы тиіс.
66 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
3 2012 ЖЫЛҒЫ МЖМБС ЖӘНЕ 2013 ЖЫЛЫ ЕНГІЗІЛГЕН ОҚУ БАҒДАРЛАМАЛАРЫ БОЙЫНША ОҚИТЫН МЕКТЕПТЕРДЕ БІЛІМ БЕРУ ПРОЦЕСІН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ (11- СЫНЫП). «ТІЛ ЖӘНЕ ӘДЕБИЕТ» БІЛІМ САЛАСЫ Қазақ тілі (оқыту қазақ тіліндегі сыныптар үшін)
процесін ұйымдастырудағы ерекшеліктер Қазақ тілі – қазақ халқының ана тілі және Қазақстандағы мемлекеттік тіл мәртебесіндегі өзара қарым-қатынас құралы. Қазақ тілі қазақстандық қоғам мен қазақ тілін ана тілі ретінде қолданатын әрбір жеке тұлға өмірінде бірегей қызмет атқарады. Қазақ тілін функционалдық-коммуникативтік және қатысымдық-танымдық тұрғыдан оқыту тілдің қоғамдағы маңызды қызметі мен рөлін саналы түрде түсінуге, тілдің табиғатын ғылыми танымдық тұрғыдан түсініп меңгеруге, тілдік бірліктердің функционалдық қасиеттерін саналы түрде қолдануға дағдыландырады. 11-сыныпта оқу процесінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген (ҚР Білім және ғылым министрінің 2015 жылғы 18 маусымдағы №393 бұйрығымен өзгерістермен толықтырулар енгізілген): - жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы; - жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ тілі» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы қолданылады. Жалпы орта білім беру деңгейінің оқу бағдарламалары Ы.Алтынсарин атындағы Ұлттық білім академиясының сайтына орналастырылған (https://www.nao.kz/Білім беруді оқу-әдістемелік қамтамасыз ету/ Оқу бағдарламалары/11-жылдық мектептің негізгі орта білім беру оқу бағдарламалары (Қазақ тілі. Қазақ әдебиеті). Пән бойынша оқу жүктемесі: - қоғамдық-гуманитарлық бағыт: 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат. - жаратылыстану-математикалық бағыт: 11-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат. Әрбір тоқсанда алынатын жазба жұмысының (диктант) саны сол сыныптағы апталық сағат санымен сәйкес келуі керек. Қазақ тіліндегі жазба жұмыстарының негізгі мақсаты – дұрыс, сауатты жазуға, оқушының ауызша және жазбаша ойын, грамматикасын және стилистикасы жағынан дұрыс сөйлем құрап, жүйелі сөйлеуге үйрету.
67 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
Мұғалім білім алушының ауызша және жазбаша тілін дұрыс дамытуда грамматикалық ережелерді жақсы білуге, тыныс белгілерін дұрыс қоюға үйретіп, көркем әдебиетті көп оқуға бағыт беріп, оның үлгісін көрсетіп отыруы тиіс. Әр мұғалім жазба жұмыстарын шығармашылықпен жүргізіп, дұрыс ұйымдастыра білсе, ол білім алушының күнделікті өмірдегі құбылысты жан-жақты түсіне білуіне, білгенін ауызекі сөздерінде қолдана білуіне жағдай жасау болып табылады.
Жазба жұмысына (диктант) қойылатын талаптар еш өзгеріссіз қалдырылды, қажет болған жағдайда, өткен оқу жылына арналған Әдістемелік нұсқау хаттан қарауға болады.
4-кесте – 11- сыныпта ұсынылатын жазба жұмысының (диктант) саны Сынып
Жазба жұмыстарының түрі Оқу тоқсандары Барлығы
І ІІ
ІІІ ІҮ
Қоғамдық-гуманитарлық бағыты 11
диктант 2 2 2 2
8 Жаратылыстану-математикалық бағыты 11
диктант 1 1 1 1
4
Диктантты бағалау төмендегі өлшемдерге негізделеді: - «5» деген баға еш қатесі жоқ немесе орфографиялық жеңіл 1 қатеге (1/0) немесе тыныс белгісінен 1 қатесі (0/1); - «4» деген баға емледен 3, тыныс белгісінен 3 қатесі (3/3) бар немесе емледен 2, тыныс белгісінен 4 (2/4), емледен 1, тыныс белгісінен 5 қатесі (1/5) бар, емледен бір типті 4 қатесі(4/0); - «3» деген баға емледен 6, тыныс белгісінен 5 қатесі (6/5) бар немесе емледен 5, тыныс белгісінен 6 қате (5/6) бар немесе емледен 3, тыныс белгісінен 8 қатесі (3/8); - «2» деген баға емледен 9, тыныс белгісінен 5 қатесі (9/5) бар немесе емледен 8, тыныс белгісінен 9 қатесі (8/9). «Қазақ тілі» пәні бойынша дәптермен жұмыс жасау тәртібі, талаптары мен ережелері еш өзгеріссіз қалды, қажет болған жағдайда, өткен оқу жылына арналған Әдістемелік нұсқау хаттан қарауға болады.
11-сыныптағы оқу процесінде Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 бұйрығымен бекітілген
- жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы; - жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптары үшін «Қазақ әдебиеті» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы қолданылады. 68 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
Пән бойынша оқу жүктемесі: - қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша: 11-сыныпта аптасына 3 сағаттан, барлығы – 102 сағатты құрайды. - жаратылыстану-математика бағыты бойынша: 11-сыныпта аптасына 2 сағаттан, барлығы – 68 сағатты құрайды. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2016 жылғы 16 қарашадағы № 660 бұйрығына сәйкес 2016-2017 оқу жылынан бастап мектеп бітірушілер үшін жоғары оқу орындарына түсу емтиханы болып табылатын Ұлттық бірыңғай тестілеудің (бұдан әрі – ҰБТ) жаңа форматы енгізілді. Қорытынды аттестаттау – жалпы орта білім беру ұйымдарында өткізілетін 11 (12) - сынып білім алушыларына арналған мемлекеттік бітіру емтиханы. 11 (12) сынып білім алушылары қорытынды аттестаттауда ана тілі және әдебиетінен (оқыту тілі) эссе нысанында жазбаша емтихан тапсырады. Ұлттық тестілеу орталығы (testcenter.kz) қазақ тілі мен әдебиеті пәнінен эссе жазу туралы мұғалімдер мен оқушыларға көмекші құрал ретінде әдістемелік ұсынымдама әзірледі.
Әдістемелік ұсынымдамада эссе термині, түрлері, құрылымы, ерекшелігі, талаптары және оның шығармадан айырмашылығы жөнінде түсінік берілген. Сонымен қатар, эссе тақырыптары, оны бағалау критерийлері және эссе жазу үлгісі ұсынылды.
5-кесте – 11-сыныпқа ұсынылатын жазба жұмыстары (эссе) мен сыныптан тыс оқудың саны
Сынып Жазба, сыныптан тыс оқу жұмыстарының түрлері Оқу тоқсандары Барлығы
І ІІ
ІІІ ІҮ
Қоғамдық-гуманитарлық бағыт 11
Эссе 3 3 3 3 12 Сыныптан тыс оқу 1 1
1 4
Барлығы: 4 4 4 4 16 Жаратылыстану-математикалық бағыт 11
Эссе 2 2 2 2 8 Сыныптан тыс оқу 1 1
2
Барлығы: 3 3 2 2 10
69 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
6-кесте – Эссе көлемі
Сынып Көлемі 11
250-300 сөз
7-кесте – Эссе мен шығарманың айырмашылығы
Эссе Шығарма
Эссе дегеніміз (фр. тіл. essai - тәжірбие, лат.т. exagium – құрау ) – философиялық, әдеби, тарихи, публицистикалық, әлеуметтану, саяси және тағы басқа саладағы ғылыми емес, автордың жеке көзқарасын білдіретін прозалық мәтін. Шығарма – оқушының туған халқының әдебиетінен алған білімін өз ойымен, дүниетанымдық көзқарасымен еркін ұштастыра отырып баяндайтын шығармашылық төл еңбегі. Оқушыдан көркем шығарманы өзіндік ой-пікірі, көзқарасы тұрғысында терең талдап пайымдауы, әсерлі, көркем тілмен жүйелі баяндауы талапетіледі. Эссе– еркін композициялық құрылымға негізделген немесе көркем-публицистикалық жанрдың бір түрі Шығарма – белгілі бір берілген тақырыпқа арналған, міндетті құрылымнан тұратын, тек пәндік білімге бағытталған шығармашылық жұмыс.
Эссе қатаң түрде жоспарға негізделуі міндетті емес.
Шығармада жоспарды жазу міндетті. Эссе жеке көзқарас, сараптама, дәлелдемелерге негізделеді. Шығарма формасы оның түріне байланысты, көбінесе көркем мәтінді талдауға негізделеді. Эссенің мақсаты – эссе жазушының өзіндік көзқарасын, сыни ойын жетілдіру, ұстанымын дәлелді бекіту үшін жан-жақты білім алып, ақпараттық қарулану, тақырыпты ашуда метатанымдық білігін тиімді қолдану, шығармашылық қабілетін шыңдау, ой жүйелілігін реттеу, жазу түрлеріне қарай жазу тәсілдерін таңдай біліп, эссе түріне қарай жазу стилін сақтау, ой жүйесінің бірізділігін сақтауда сөз оралымдарын тиімді қолдану, шығармашыл жазбаларда сөздік қорының байлығын дамыту, талдау жұмыстарында қажетті термин сөздерді тиімді қолдану. сөздік қорының байлығын дамыту, талдау жұмыстарында қажетті термин сөздерді тиімді қолдану. Шығарманың мақсаты – жазылым тілін дамыту, логикалық ойлауды дамыту, шығармашылык, қиялды, нақты нәрсені еркін, қызықты түрде беруге ұластыру, әдебиетті іштей түсіне отырып, оның мәні мен құдіретті орнын өз дүниесінде көркемдеп бере алу.
70 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
8-кесте – Эссе мазмұнын бағалау өлшемшарттары
Өлшемшарттар Дескрипторлар Балдар ы Тақырыпты ашу тереңдігі және пікірлердің сенімділігі 2 балл ұсынылған тақырыпты ұғынуы 1 эссе тақырыпқа сай келмейді 0 Проблеманы көрсетуі 1 эссе проблемасы ашылмаған 0 Дәйектемелер 3 балл эссе тақырыбына сәйкес келетін көркем шығармадан алынған дәйектердің болуы, 1 көркем шығармадан алынған дәйектердің болмауы 0 Автордың ұстанымын нақтылайтын басқа дереккөздерден алынған дәйектердің болуы 1 автордың ұстанымын нақтылайтын басқа дереккөздерден алынған дәйектердің болмауы 0 автордың жеке көзқарасының болуы 1 автордың жеке көзқарасының болмауы 0 Композициялық тұтастығы және логикалық жүйелілігі 3 балл композияциялық тұтастықтың болуы, пікірлердің бөліктері логикалық байланысты, ой біртіндеп дамиды 1 тезистік бөлімнің болмауы 0 ішкі логиканың болуы, жекеден жалпыға, жалпыдан жекеге өту дағдысының болуы 1 логикалық байланыстың болмауы мағынасын түсінуге кедергі келтіреді 0 сонылық, ерекшелік (қызықты байланыстар, ойламаған бұрылыстар) 1 шығармашылық көрініс жоқ 0 Сөйлеу мәдениеті 2 балл көркем – бейнелеу құралдарды және стилистік сөздерді, бай лексикасын қолдану 1 сөйлеудегі бірыңғай грамматикалық құрылым 0 эмоционалдылық, тіл шешендігі 1 сөйлеу тілінің жұтаңдығы 0
1 0
Әдеби тақырып және еркін тақырып бойынша эссенің сауаттылығы келесі кестеде көрсетілген өлшемшарттармен бағаланады.
9-кесте – Сауаттылықты бағалау өлшемшарттары Өлшемшарттар Дескрипторлар Балдары 71 Әдістемелік нұсқау хат ǀ 2019-2020 оқу жылы
Орфография 3 балл Орфографиялық қате жоқ, немесе 1 жеңіл қате 3
2 3-5 қате жіберілді 1 5-тен көп қате жіберілді 0 Пунктуация 3 балл пунктуациялық қате жоқ, немесе 1 қате жіберілді 3
2-3 қате жіберілді 2 4-5 қате жіберілді 1 5-тен көп қате жіберілді 0
грамматикалық қате жоқ немесе, 1 қате жіберілді 2 2-3 қате жіберілді 1 4-тен көп қате жіберілді 0
стилистикалық қателері жоқ, немесе 1 қате жіберілді 2 2-3 қате жіберілді 1 3-тен көп қате жіберілді 0
10
10-кесте – Бес балдық жүйе бойынша эссені бағалау Бағалудың бес балдық жүйесі бойынша баға «2»
«3» «4»
«5» Мазмұны
0–3 4–6
7–8 9–10
Сауаттылығы 0-3
4-6 7-8
9–10
Назар аударыңыз!
Осылайша, эссеге екі баға қойылады: мазмұнына және сауаттылығына. Бірінші баға «Қазақ әдебиеті» пәніне, екіншісі – «Қазақ тілі» пәні бойынша журналға қойылады. Қорытынды баға жылдық және емтихан бағасы негізінде қойылады. Егер мектеп бітіруші таңдау пәні ретінде «Қазақ әдебиеті» пәнін таңдаса, әдебиет пәні бойынша алған бағасына емтихан тапсыру барысындағы тестілеу бағасы қосылады. Қорытынды баға жоғарыдағы принцип бойынша қойылады.
«Қазақ әдебиеті» пәні бойынша сыныптан тыс жұмыстарды жоспарлау және ұйымдастыру кезінде 2019-2020 оқу жылында аталып өтілетін мерейтойлық күнтізбелік күндерге назар аударуды ұсынамыз: 2019 жылғы 9 шілде – қазақ әдебиетін қалыптастырушылардың бірі, жазушы, публицист, драматург Жүсіпбек Аймауытовтың туғанына 130 жыл |