Оқулық. Алматы, 518 бет
жүктеу/скачать 26,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Індеттану кітап
- Бұл бет үшін навигация:
- Pomona, Tarassovi, сиырда - Grippotyphosa, Tarassovi, Pomona, Hebdomadis, Sejroe
| Індеттік ерекшеліктері.
Табиғи жағдайда лептоспирозбен шошқа жэне сиыр жиі ауырады. Сонымен қатар, жылқы, қой ешкі, түйе, марал, сайғақ, буйвол, ит, түлкі, қарсақ, эр түрлі кемірушілер бейім. Итпен салыстырғанда мысық анағұрлым төзімді, күзен де сирек ауырады, үй жэне жабайы құстар төзімді келеді. Лептоспирозбен адам да ауырады. Адам бұл ауруға бейім болғанымен, оның қоздырушысын ары қарай тарату жолында "биологиялық тұйықтық" болып есептеледі де, індеттенуде онша маңызы болмайды. Лептоспирозбен кез келген жастағы жануар ауыра бергенімен, жас төл ересек жануарлардан гөрі аса сезімтал. Сондықтан, тэжірибе жүзінде жүқтыр- ғанда енесін еметін жаңа туған жануарларды таңдайды. Жұқтыру үшін зерт- ханалық жануарлардан сары атжалман (золотистый хомяк), теңіз тышқаны, көжек, күшік, т.б. пайдаланылады. Жануарлардың эр түлігі лептоспиралардың белгілі бір сероварларына бейім келеді. Шошқа лептоспирозының негізгі қоздырушылары Pomona, Tarassovi, сиырда - Grippotyphosa, Tarassovi, Pomona, Hebdomadis, Sejroe , қой мен ешкіде - Grippotyphosa, Pomona, Hebdomadis, Tarassovi. Зардапты лептоспиралардың бастауы мен қоймасы - ауылшаруашылық жэне жабайы (әсіресе кеміруші) жануарлар. Олардың денесінен ауру қоздыру- шысы сыртқы ортаға несеп, нэжіс, сүтпен, танау мен жыныс мүшелерінен ақ- қан сора, шәует арқылы шығады. Әсіресе, жасырын білінбей ауыратын леп- тоспиралар алып жүретін жануарлардың індеттік маңызы аса зор. Аурудан сау емес шаруашылықтарда лептоспироз алып жүретін жануарлар сиыр мен қойда 14-20%, ал шошқада 30-38%-ға жетеді. Лептоспира алып жүру мерзімі сиырда 6 айға, қой мен ешкіде 9 айға, шошқада 2 жылға, итте 3 жылға со- зылады. Кемірушілер өмір бойы лептоспералар алып жүреді. 192 ' Ауру мен микроб алып жүруші жануарлардан бөлініп шыққан лептосг пиралар суды, жемшөпті, жайылымды, топырақты, төсеніш және басқа сырт- қы ортадағы заттарды ластайды, олар аурудың жүқтыру факторына айналады. Лептоспироздың ең негізгі берілу факторы су арқылы жұғу. Әсіресе, кеп- пейтін шалшық, тоқтау су, батпақ, ағысы баяу бұлақтар, ылғал топырақ ауру тарату үшін өте қауіпті. Жануарларға лептоспироз аурудың табиғи ошағында су ішкенде, лепто- спиралар алып жүретін кемірушілердің өлексесін немесе олардың несебінен ластанған жемшөпті жегенде жұғады. Терісі бағалы аңдарға ауру торда бағылған кезде лептоспирозбен ауырған жануарлардан алынған өнімдермен азықтандырғанда, жас төлге ауру малдың сүтінен, шошқаға суға енгенде не- месе балшыққа аунағанда жүғады. Сиыр мен қойда, эсіресе, шошқада лепто- спироз жатыр ішінде де жүғады. Қоздырушының жыныс жолымен берілуі де мүмкін. Лептоспиралар жануар мен адам денесіне жарақаттанған тері :(сызат, жарақат, жэндіктердің шағуы), эр түрлі кілегейлі қабықтар (ауыз, .кеңсірік, көз, жыныс және асқорыту жолдары) арқылы енеді. Лептоспироз топырағы ылғалды, гумусы мол, реакциясы бейтарап неме- се сілтілі жерлерде жиі кездеседі. Ауру жылдың кез келген маусымында, бірақ, жайылымдағы малда жаз-күз .мезгілінде жиірек байқалады. Лепто- спироз індет ретінде немесе спорадия түрінде .өтеді. Б. Ілиясовтың деректері бойыяша соңғы кездерде бүл ауру ауылшаруашылық малдарында. көбінесе сыртқы айқын клиникалық белгілерінсіз лептоспира алып жүру. немесе иммундеуші субинфекция ретінде тіркеледі.. Аурудың шығуына жэне тара- луына жағдай туғызатын себептер: жайылымньін нашарлығы, суаттардың ластығы, малды сапасыз азықтандыру, олардьг антисанитариялық жағдайда ұстау, эр түрлі жүқпайтын аурулардың орын алуы. жүктеу/скачать 26,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|