459
олар
жиырылып, бүлінген жердің жоғары жағында жаңа тамыр
аралық қосылымдары ашылып, тромбоциттердің
белсенділігі
көтеріліп, жауап қайтарады. Сол себептен қан тамырлары мен
тромбоциттердің қатысуымен дамитын гемостазды
біріншілік
гемостаз
дейді. Ары қарай қанның плазмалық қан ұю фактор-
ларының әсерленуінен
дамитын қанның ұюын
коагуляциялық,
екіншілік гемостаз
деп атайды.
Қан тамырлары мен тромбоциттердің қатысуымен дамитын
біріншілік гемостаз.
Қалыпты жағдайда қан тамырларының
ішкі қабығындағы
эндотелий жасушалары тамыр қабырғаларының тұтастығын және
қанның тамыр ішінде сұйық күйінде сақталуын қамтамасыз
ететін көптеген қызметтер атқарады (-сурет).
Олардың
ішінен гемостазға қатысты мыналарды атауға болады:
● тромбоциттердің өзара жабысуын тежейтін простациклин
өндіреді;
● қан ұюына қарсы әсер ететін антитромбин III –
гепарин-сульфатын өндіреді;
●
фибринолизді
күшейтетін
плазминогеннің
тіндік
әсерлендіргіштерін өндіреді;
● қан тамырларының босаңсуын
туындататын нитроксид
(NO) өндіреді;
●
протеин
С
өндіріп,
ол
тромбомодулинмен
байланысқаннан кейін, протеин S-пен қосылып құрған кешен
белсенділігі көтерілген
қан ұю факторларын ыдыратып,
оларды айналымнан аластайды.
Достарыңызбен бөлісу: 
