І. Қазақ тілі грамматикасының кейбір мәселелері Қазақ тiлihiң Ғылыми куpсы жөhihеh лекциялаp
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
zhubanov k kazak tili grammatikasynyn keibir mseleleri (1)
| о
» дыбысын, одан кейін « қ », одан соң « у » дыбысын тағысын тағыларды айту керек. Cодан әрі « мен де оқушымын » деген мысал келтіріп, оны ассоциация қатары деп түсіндіреді. Өйткені бұлайша тіркескен сөз тәртібінің де өз мағынасы бар деп қарайды. Сөйтіп, морфология мен синтаксистің еншілерін бөлгенде, « мын », « мен » элементтеріне қатысты пікір білдіреді, яғни оларды морфологияның қарайтын объектісі дейді, ал сол сөз бөлшектерінің ілгерлі-кейінді тіркесуін синтаксистің объектісіне жатқызып, олардың мағына жағын лексика қарайды деп түйеді. Шынында, « мын » жалғауы оқушы сөзін « мен » есімдігіне байлап тұр, сондықтан бұл элементтер синтаксистік қатынасқа түскен. Соның нәтижесінде мағыналық тұтастыққа ие болған, ал мағына мен форманы өзара ұштастырмай бөлек қарау формашылдық болып табылады. Қысқасы Ф. де Соссюрдің көзқарасы динамикалы емес, қатып қалған догма, динамика – өзгерісті білдіреді, динамикалық көзқарас та даму, өзгеру үстінде болады. Ф. де Соссюрдің бір шәкірті осы мәселелерге арнап кітап шығарды, бірақ ол да жарытып ештеңе айта алмады. Нағыз формашылар (ультра) сөз тіркесін ғана сөйлем дейді. А.М.Пешковский «Сөйлем әрі сөз тіркестері» дейді. А. В. Богородицкий (логик) фонетика, морфология, синтаксис үшеуі грамматикаға кіреді деген, бірақ неге олай екендігін түсіндірмеген. Буржуазия тіл мамандары проязык (ата тіл) тұсындағы тіл мен осы күнгі тіл бір; о заманда да жіктеулер, септеулер болған, қазірде де бар; тіл әлмисақтан бері бар, оның түрлі формалары да сол кезден басталады. Тек кейіннен ағылшын тілінде еркектік-ұрғашылық родтар жоқ болып кеткен дейді. Олай болғанда тіл өспейтін ілгерлемейтін болып шығады. Бұл қисынның терістігі де осында. Буржуазия тіл ғалымдары тілдің бұрынғы қалпын да білмейді. жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|