_____ 11.1. Ж астарга тәлім -тәрбне берудс псдагогіікалық...
♦ 239
- тәрбиелік (тәрбиеленушінің түлғалық өзгеріске келуі);
- дамытушылық (торбиеленушініц жан-жақты ксмелденуі);
- аксиологиялық (тәрбиеленушінің
құндылық сезіну бағда-
ры. заттар мен кұбылыстарға болғаи катынастарын калып-
тастыру);
- әлеуметті икемдестіру (торбиелснушіні пакты омір жағ-
дайларына бейімдеу).
Педагогикалык үдерістің күрылымы педагогикалык үдеріскс
катысушыларды
11
субъективті күрамы жоие іс-әрекеттік күрамы
түрғысынан карастырылады.
Педагогикалык үдерістіц субъектілері - тәрбиеленуші жоне
тәрбиелеушілер. Бүлардың күрамы сан қилы. Мысалы: торбиеле-
нушілер катарында алты жастан алпыс жаска дейіигі сәбилер мен
кариялар; ал тәрбиелеушілер сапында ата-аналарды, кәсіби пе-
дагогтарды тікелей тәрбиеші
субъектілср деп білсек, бүкаралық
акпарат күралдарын, салт-дәстүр, дін, тіл, табиғат жоие балаға
ыкпал жасайтын барша әлеуметтік-қоғамдық күбылыстарды жа-
нама да. тікелей де тәрбисші деп танығанымыз жөн. Педагоги
калык үдеріс субъектілерінің озара байлапысты іс-әрекеттерінің
сонғы иәтижесі - тәрбиеленушілердін адамзат жииактаған тәжі-
рибені игеруі.
Педагогикалык үдерістің іс-әрекеттік (процессуалды) күры-
лымында төмендегідей бірлікгер бар: педагогикалык үдерістіц
дамуы (динамика) педагогикалык үдерістің кейінгі кезеңдеріне
тәуелді. Жетістіктер неғүрлым жоғары болса,
нәтиже де салмак-
ты келеді. Бүдан шығатын корытынды педагогикалык үдеріс пе
дагог пен тәрбиеленуші арасындағы ыкпалдастык ретіиде саты-
лық сипатқа ие болады.
Білім мен тәрбие иәтижесі жақсы болған оқушының деңгсйі
жогары көрсеткішке ие болады:
- педагогикалык түлғаның дамуы - педагогикалык үдеріс,
түлға дамуының аркауы. Түлганыц даму каркыны мен жс-
тілген деңгейі нәсілдікке, торбие жоне оку ортасына. оку-
торбиелік іс-әрекеттерініц жетілуіне, колданымдағы педа
гогикалык ыкпалы
мсн одіс-тәсілдеріне тәуелді;
Педагогикалык ықпал нотижесі педагог қызметіпіц сапасына
қалай байланысты болса, тәрбиеленушінің өзіндік оку танымдык
іс-әрекеттерінің сапасына да соишалықты тоуелді келеді:
- педагогикалык үдерістің себептілік негізінің болуы;
- оку-тәрбие үдерісіпің жүрісі мен нотижссін алдын ала
анықтап отыратын жағдаят - кажеттілік, сондай-ак түлға
мен коғам мүмкіндіктері (магериалды техникалык, экопо-
микалык жәнс т.б.), үдсрісгін окыту, орындалу (мораль-
дык-психологиялық, санитар-гигиеналық және т.б.)
шарт-
тары;
- жогарыда аталғаи жопе баска да заңдылыктар нсгізінде пе
дагогикалык үдсріс принциптері (яғии кейбір ереже, үсы-
ныстарға орай) иактыланып баратын оку мсн тәрбиеге бас-
тау. жетскші талаптар аныкталады (оку мен тәрбие прин-
циптері кітаптың келесі бөлімінде карастырылады).
Қай педагогикалык үдеріс болмасыи, оз дамуының белгілі бір
ізділігіне сәйкес кезеңдерге бөлінеді.
Олар:
- дайындык кезеңі,
- орындау (негізгі) кезепі;
- нотижелер талдауы (қорытынды) кезеңі.
Қазіргі уакытта Қазакстаи Республикасында әлем кауымдас-
тығының басқа да елдсріндсгідей білім жүйесін жапарту жоие
дамыту мақсаттарында үлан-гайыр
реформалау шаралары кол-
ға алыныи жатыр. Осы замапиып білім жүйесін реформалаудың
басты бағыттары төмендегідей:
- білімді гумаиизациялау;
- окуды үздіксіз жүргізу бағыт-бағдары;
- білім технологиясындағы пән аралык байлапыстарды
(ииеграпия) іске асыру;
- оку үдерісін компыотерлеидіру жәие технологизациялау;
- білім берудің акпараттандыру формасыиаи проблемалык
гылыми іздсніс. окушыларлын өзіидік жүмыстарын кең
камтитын окудын бслсснді
әдістері меи формаларыпа оту;
- оку желісіндс мүғалімніц окыту жүмыстарынан горі оку-
шылардьщ тапымдық іс-орекел еріне көбірек мән беру;
2W
♦
11-тарау. Биология ііоііініц толім-торбие берулегі рөлі
- оқу-танымдық үдерісін үйымдастыру мен сол үдерісті бас-
каруда жоспарлы кадағалау, кагаң бағдарластыру тәсілдсрі
ориына окудын да.мытушылык, белсенділік кодеру, жедел-
дсстіру мүмкіндіктерін
мейлінше тиімді пайдалану;
- білімнің дамытушылық және азаматтык баулу кызметтерін
назарда үстау. Қазақстан мектебінің 2005-2010 жылдар-
дағы даму бағдарламаларыида белгіленген аса маңызды
мәселе - азаматтык, дербестік, жеке жауапкершілік, қоғам-
ға кызмет ету күндылығын түсіиу.
Қазакстан білім кеңістігінде қалыптасып жатқан осы заман
білімін рсформалау бағыттары жалпы әлемдік бағдар мен үпдес
келіп, іске асырыдуда.
Достарыңызбен бөлісу: