484
Сізді
көрсетпекке
дүниенің малын алмаспын (Сонда, 23-
бет).
Жазғытұрғы ақша қар
жаумақ
қайда?
Құлын-тайдай айқасқан оң жақ қайда?
Азар
жақсы болса да қайын атамыз,
Айналайын әкемдей
болмақ
қайда? (В.В.Радлов Образцы...
- Жар-жар. - С.7).
Көптеген мақал-мәтелдерде -
мақ
жұрнақты тұлға қимыл
есімі мағыасында келеді:
Бірге тумақ бар, бірге жүрмек жоқ.
Қашпақ, қумақ ерге сын, Көшпек, қонбақ жерге сын. Бас
болмақ оңай, бастамақ қиын. Баланың тентек болмағы үйінен,
Жігіттің тентек болмағы биінен. Алыспақ бар, атыспақ жоқ.
-
мақ
жұрнақты тұлғаны ертегілерде кездесстін
«алыспақ
керек пе, жұлыспақ керек пе?»
деген сияқты қалыптасқан
тіркестерден де табуға болады.
«Дала уалаяты газеті»
105
-
мақ
аффиксті тұлғаны қимыл
есімі ретінде де, тіпті етістікпен семантикалас зат есім ретінде
де өте жиі қолданған.
«Охота в Туркестанском крае»
деген мақаланың аты
«Аң ауламақ Түркстан уалаятында» деп аударылған
106
(15/
ІІІ.1891. №15). Осы мақаланың ішіндегі «охота, охотиться»
деген сөздердің бәрі
ауламақ
болып берілген: «Және нағыз аң
ауламақты
Орта Азиядағы мұсылмандар машық қылмайды».
«Аңшылар өзге шаруадан босаған уақыттарында көп аң
ауламаққа
келеді Сырдарияның жағасына» (Сонда).
Әрине, газет өз тәжірибесінде
Достарыңызбен бөлісу: