Сондай-ақ Қазақстан ономастикасыны ң тарихи-әлеумөттік мәселелері қарастырылады. Кітап қалың оқырман қауымға арналған



Pdf көрінісі
бет39/214
Дата16.02.2023
өлшемі5,42 Mb.
#168959
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   214
Байланысты:
myrzakhmetov m kazak kalai orystandyryldy

Александр Ефимович Алекторов 
(1861-1919) 
өз қызметін Орынборда оқытушылықтан бастаған. 
Бүл өлкеде сол тұста Ильминскийдің миссионерлік 
әрекеті мейлінше кең өріс алып, үкіметтен қызу 
қолдау тауып тұрған кезең еді. Ол Ильминский- 
мен танысып, оның миссионерлік жолына біржолата 
құлай беріледі. Бірақ мұндағы бір ерекш елік -
басқа 
миссионерлер сияқты 
шіркеу 
маңында 
айналсоқтамай, ресми оқу орындарында ұстаздық


80
Ел қалай орыстандырылды?
етсе де, бұратаналарды орыстаңдырудың басты 
қуралы мектеп пен ағартуш ылық деген танымға толық 
сеніп барған. М иссионерлікжолға түскен ғалымдарға 
қойылған іргелі талаптың бірі - отарланған бұратана 
халықтардың тілін, тарихын, фольклорын, этногра- 
фиясын, діни танымын, тұрмыс ерекшелігін жан- 
жақты терең біліп, осы таным негізінде оларды 
оры станды руды ң саяси айла-тәсілдеріне жетіле 
түсуде жататын. Осы тұрғыда миссионер ғалымдар 
жазған еңбектер негізінен отарш ы лды қ саяси 
мақсатты жүзеге асыруға бағытталған, бұратана 
халықтарды идеологиялы қ жағы нан меңгерудің 
сенімді құралына айналғанымен, біз үшін өткен 
тарихты білуде ғылыми нақтылы ақпараттық дерек- 
тер көзі бола алады, егер оларды сын көзімен пай- 
далана білсек, нағыз тарихи шындықтың үстінен де 
түсіреді. Объективті тұрғыдан қарағанда, шындықты 
танып білуде біз үшін пайдалы қайнар көзге айна- 
лып та отыр.
Алекторов 25 жасында, яғни 1886 жылы, Ішкі 
Орданың оқу инспекторы болып тағайындалады. 
Жалпы патша үкіметінің отаршылдық тарихында 
қазақ халқына қолданған әр қилы саяси-әлеуметтік 
айла-тәсілдеріне өздеріне сенімді болған осы Ішкі 
Ордада тәжірибе жасап, нәтижесін жалпы қазақ 
даласына енгізетін ішкі қулығы да болатын-ды. 
Мысалы, Алекторовтың «Что нужно для обрусения 
инородцев?» («Астраханский листок», 1892, №207) 
деген аты шулы мақаласында Ішкі Орда қазақтарын 
орыстандыру мәселесін көтеріп, өзінің миссионерлік 
жолдағы басты танымын анық байқатады. Апекторов 
«бұратана халықтар үшін мектеп - орыстандырудың




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   214




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет